Het duurt langer om kwetsbare ouderen die in het ziekenhuis liggen, door te plaatsen naar een verpleeghuis. Dat blijkt uit een rondvraag van Nieuwsuur en de Nederlandse Vereniging van Klinische Geriatrie. Geriaters (ouderenartsen) sturen noodgedwongen patiënten steeds vaker naar huis, met alle risico's van dien.
Langere wachttijd
Bijna een kwart van alle klinisch geriaters in Nederland beantwoordde de vragenlijst van Nieuwsuur en de Vereniging van Klinische Geriatrie. Daaruit blijkt dat negen van de tien geriaters patiënten heeft, die wachten op een permanente plek in een verpleeghuis. Driekwart van hen zegt dat de wachttijd ten opzichte van vorig jaar is toegenomen.
Bekijk hieronder de belangrijkste resultaten van de rondvraag van Nieuwsuur, in samenwerking met de Nederlandse Vereniging van Klinische Geriatrie, onder een kwart van de klinisch geriaters in Nederland.
NieuwsuurHoe lang duurt het gemiddeld om een indicatie voor een permanente plaats in het verpleeghuis te krijgen? 
NieuwsuurHeeft u patiënten die wachten op zo'n plaats? 
NieuwsuurIs het wachten toegenomen ten opzichte van 2014? 
NieuwsuurHoe vaak komt het voor dat een van uw patiënten langer dan nodig is opgenomen? 
NieuwsuurHoe veel langer - naar schatting - zijn patiënten opgenomen? 
NieuwsuurOok vorig jaar waren er dit soort signalen. Volgens de staatssecretaris zouden de problemen toen zijn opgelost. Wat ziet u? 
NieuwsuurDenkt u dat er minder verpleeghuisplaatsen zijn? 
NieuwsuurZoekt u naar andere oplossingen? 
NieuwsuurHeeft u meer moeizame gesprekken met familie/patiënten over de ontslagprocedure? 
NieuwsuurWelke oplossingen kiest u?
Voorzitter van de vereniging, Hanna van der Jagt-Willems is geschrokken van de uitkomsten. "Dat de wachttijd is toegenomen sinds vorig jaar is ook wat ik merk in de praktijk. Het is niet goed voor de patiënt." Ouderenarts Marieke Meinardi bevestigt het beeld dat uit de rondvraag komt. "In het ziekenhuis is filevorming ontstaan om mensen door te plaatsen naar een goede zorginstelling."
We zien dat patiënten zo lang moeten wachten dat ze bijvoorbeeld weer een longontsteking oplopen.
Patiënten die medisch klaar zijn in het ziekenhuis, moeten eigenlijk zo snel mogelijk weg. Een ziekenhuis is niet gericht op lang verblijf van patiënten. Daarnaast lopen ouderen het risico in het ziekenhuis opnieuw ziek te worden.
"We zien dat patiënten zo lang moeten wachten dat ze bijvoorbeeld een longontsteking krijgen. En dan moeten ze weer twee of drie weken blijven. Als er dan net een plek vrijkomt in een verpleeghuis, kunnen ze er niet heen omdat ze weer ziek zijn, zegt Van der Jagt-Willems. "En dan begint het wachten weer opnieuw."
Toch naar huis
Geriaters zeggen dat ze daardoor genoodzaakt zijn om alternatieven te zoeken. Dat doen ze door bijvoorbeeld mensen naar huis te sturen. Ook geven artsen aan dat ze, bij een gebrek aan permanente verpleeghuisplaatsen, proberen een tijdelijke plek zoals revalidatiezorg te regelen.
Maar dat is soms in strijd met de voorwaarden voor die zorg. Voor een tijdelijke revalidatie-plaatsing moeten patiënten helder van geest en gemotiveerd zijn om te revalideren. Ook moet de verwachting er zijn dat ze weer naar huis kunnen. "Ik maak soms misbruik van de revalidatiezorg om die redenen", zegt een geriater in de rondvraag.
Binnen de zorg voor ouderen is zwaar bezuinigd en dat zien wij terug in het ziekenhuis.
Een ander nadelig gevolg van patiënten die niet kunnen doorschuiven naar verpleeghuizen, is dat er minder plek is voor nieuwe opnames in het ziekenhuis. Meer dan een kwart van de artsen geeft aan dat ze strenger zijn bij opnames. "We kunnen niet meer van goede zorg voorzien omdat het ziekenhuis vol ligt en we mensen moeten afwijzen", zegt Meinardi.
Oorzaak
Driekwart van de artsen denkt dat de oorzaak ligt bij het aantal plekken in verpleeghuizen. Maar Van der Jagt-Willems is voorzichtiger. "Er is kennelijk iets veranderd waardoor de wachttijd oploopt. Wij als geriaters denken dan al snel aan het verpleeghuis, maar er moet goed onderzocht worden waar dit vandaan komt."
Wilco Achterberg, hoogleraar ouderengeneeskunde, stelt dat meerdere factoren een rol spelen. Zo is de nieuwe Wet Langdurige Zorg strenger in de opname in verpleeghuizen. "Die wet is heel nadrukkelijk bedoeld om minder patiënten in verpleeghuizen te plaatsen." Bovendien zijn sommige ziekenhuizen erg op zichzelf gericht. De ziekenhuizen zouden meer moeten samenwerken met andere organisaties die te maken hebben met ouderenzorg, stelt hij.
Hoe verder
Meinardi wil de situatie voor haar patiënten graag verbeteren, en wil niet alleen naar een gebrek aan geld of de politiek wijzen. Maar de praktijk is weerbarstig. "Ik geloof erin dat bepaalde zaken effectiever geregeld kunnen worden. Maar ik ben opgeleid als arts, niet als manager of regionaal zorgcoördinator."
Van der Jagt-Willems hoopt dat dit signaal wordt opgepakt door de overheid. "De overheid heeft de taak dit te onderzoeken. Wij luiden de noodklok voor deze kwetsbare ouderen."