De aarde geeft, de mens neemt. Voor het gebruik van natuurlijke hulpbronnen, zoals rivieren, bossen of ecosystemen, zijn mensen niet gewend te betalen. Er gebruik van maken is immers gratis. Dat was althans de afgelopen eeuwen de overheersende zienswijze. Een groeiend aantal bedrijven zet daar nu openlijk vraagtekens bij.
Gedwongen door toenemende schaarste van natuurlijke hulpbronnen, milieuschade en de gevolgen van klimaatverandering overwegen sommige bedrijven een prijskaartje te hangen aan hun gebruik van de aarde. Door de belasting van het milieu, zoals de uitstoot van CO2 of het gebruik van water uit een rivier, uit te drukken in geld wordt de ‘echte’ prijs van een product zichtbaar.
Het is de bedoeling van bedrijven om die prijs vervolgens naar beneden te krijgen. Dat kan door bijvoorbeeld gebruik te maken van innovaties of gerecycled materiaal. Duurzamer werken, beperkt zo de milieuschade en het levert de bedrijven besparingen op, is de gedachte.
Rekenmethode
In Amsterdam wordt vandaag een methode gepresenteerd die bedrijven kunnen gebruiken om de sociale kosten en de milieukosten en -baten van producten te berekenen. Dat is een wereldprimeur. Michel Scholte van True Price, een organisatie die bedrijven helpt de 'ware prijs' van hun producten te berekenen: "Het doel is niet om producten duurder te maken. Het doel is dat producten minder sociale milieukosten hebben. Het in kaart brengen van de kosten kan een manier zijn om te streven naar het verminderen ervan."
Een aantal bedrijven laat nu al berekenen wat de ware kosten van hun product zijn. Zo heeft bouwbedrijf BAM van een nieuw soort asfalt precies laten uitrekenen hoeveel milieukosten het bespaart in vergelijking met gewoon asfalt.
Overleven
Het maken van het nieuwe asfalt kost minder energie, waardoor minder CO2 wordt uitgestoten. Uitgedrukt in geld blijkt er per kilometer asfalt sprake van een besparing van ruim een kwart miljoen euro. "Het gaat erom dat we betere keuzes maken en het bepalen van de ware prijs helpt daarbij", zegt directeur duurzaam ondernemen van BAM William van Niekerk.
Tapijttegelfabrikant Interface werkt al jaren aan het terugbrengen van de milieukosten. Het beursgenoteerde bedrijf maakt bij de productie van tapijttegels gebruik van visnetten en gerecycled materiaal in plaats van olie. Zo wordt er gedacht aan moeder Aarde. "Ik denk eerlijk gezegd dat dit uiteindelijk de enige manier is om te overleven, dus het is niet alleen een betere manier van zakendoen, maar het is in mijn ogen de enige manier van zakendoen", zegt Geanne van Arkel van de tapijttegelfabrikant.
Protocol
Op internationaal niveau wordt op dit moment gewerkt aan een protocol dat bedrijven kunnen gebruiken om te berekenen hoe groot de milieukosten van hun producten zijn. Het protocol moet in 2016 klaar zijn. Verschillende multinationals overwegen het te gaan gebruiken.
Niet elk bedrijf staat overigens te springen om precies in kaart te brengen hoeveel milieuschade het veroorzaakt. "In Amerika loop je dan het risico aangeklaagd te worden. Als je voor zoveel miljard schade hebt aangericht in een gebied, dan zouden de mensen die daar wonen wel eens kunnen denken: dat wil ik hebben", zegt Pieter van der Gaag van de Natural Capital Coalition, die het opstellen van het internationale protocol begeleidt.
Koplopers
Opvallend is dat bedrijven zelf met het initiatief zijn gekomen voor het berekenen van de ware prijs van hun product. Er zijn nog geen regels die bedrijven dwingen dit te doen. "Het grootste obstakel is dat nog niet zoveel bedrijven hiermee bezig zijn. Je hebt een paar koplopers, maar overheden en consumenten hebben nog niet goed door wat ze hiermee moeten en hoe belangrijk het is", vindt Van der Gaag.