liveblog
NOS NieuwsAangepast

NS tegen festivalgangers: houd laatste trein in de gaten

Het is vandaag Bevrijdingsdag, de dag waarop we de bevrijding vieren van de Duitse bezetting in Nederland in 1945.

  • Vandaag zijn door het hele land festivals ter ere van de vrijheid.
  • Op sommige plekken werden die gehinderd door het slechte weer.
  • Het Bevrijdingsvuur is even na middernacht ontstoken in Wageningen.
  • Gisteren was Dodenherdenking, ook daarover lees je in dit blog.
liveblog gesloten

NS tegen festivalgangers: houd laatste trein in de gaten

NS roept festivalbezoekers op om goed in de gaten te houden wanneer de laatste treinen rijden. Zeker omdat sommige festivals langer doorgaan dan voorzien, terwijl de dienstregeling van de vervoerder niet is uitgebreid.

Sommige Bevrijdingsfestivals gaan langer door, zoals in Groningen, waar rapper Kraantje Pappie is toegevoegd aan de line-up. De hiphopartiest treedt op tussen 00.00 en 01.00 uur. Vanwege het slechte weer werd het terrein in Groningen vrijdagmiddag tijdelijk ontruimd. Later werd het programma weer hervat.

5 mei-concert op de Amstel

Bevrijdingsdag wordt traditiegetrouw afgesloten met het 5 mei-concert op de Amstel. De presentatie is dit jaar in handen van Soy Kroon en Dieuwertje Blok. Het concert is hier te volgen.

Muziek, feest en flinke plensbuien: dit was Bevrijdingsdag voor de Ambassadeurs van de Vrijheid

Muziek, feest en flinke plensbuien: dit was Bevrijdingsdag

Terrein in Rotterdam is vol, mensen klimmen over de hekken

Het terrein van het concert in Rotterdam is vol, maar mensen laten zich niet weerhouden om toch naar binnen te komen:

Ook optredens in Groningen weer hervat na noodweer, festival langer open

De optredens op het Bevrijdingsfestival in Groningen zijn weer hervat na het eerdere slechte weer. Ook mag het festival vanavond iets langer openblijven, meldt de organisatie.

Geen regenpauzes op het Malieveld

Terwijl festivals in Zwolle, Assen en Groningen tijdelijk werden stilgelegd, zijn de andere festivals minder getroffen door het noodweer.

In Den Haag luisteren bezoekers naar artiesten op meerdere podia. Onder anderen Dopebwoy, Madina en Maxine traden op. Later zingen onder anderen Jett Rebel, Jeangu Macrooy en Froukje nog op het Malieveld.

Festivalbezoekers op het Malieveld

Terrein bevrijdingsfestival Assen weer open na noodweer

Het terrein van het Bevrijdingsfestival in Assen is sinds 16.30 uur weer geopend, meldt RTV Drenthe.

Vanwege het noodweer werd het festival tijdelijk stilgelegd en werden bezoekers gevraagd het terrein te verlaten. Nu worden ze weer op het terrein toegelaten. Om 17.30 uur wordt het programma hervat.

Optreden Ambassadeur van de Vrijheid Froukje in Groningen geannuleerd

Het concert van zangeres Froukje op het Bevrijdingsfestival in Groningen gaat niet door, meldt zij op Instagram. Ze zou eigenlijk rond 16.00 uur optreden en landde kort daarvoor met een legerhelikopter op het lege festivalterrein, maar het festival in de stad is tijdelijk stilgelegd vanwege het noodweer.

Vanwege een druk schema kan de zangeres niet in Groningen blijven wachten totdat het festival wordt hervat. Ze moet door naar Den Haag en Haarlem. Die optredens gaan wel gewoon door, zegt ze.

Drukte op Vrijmarkt in Oegstgeest

In een aantal steden en dorpen worden traditiegetrouw vrijmarkten georganiseerd op 5 mei. Onder meer in de Utrechtse stadswijk Lombok wordt er een gehouden, en ook in Oegstgeest. Daar was het druk.

Schuilen in Groningen

De festivalgangers in Groningen wachtten onder meer onder viaducten totdat ze weer terug mogen naar het festivalterrein.

Schuilen in Groningen

Bevrijdingsfestival Assen nu ook tijdelijk stilgelegd

Het Bevrijdingsfestival in Assen is tijdelijk stilgelegd vanwege het naderende noodweer. Eerder vroeg de organisatie al aan mensen die op weg waren naar het festival om het noodweer af te wachten. Nu wordt ook de mensen die al aanwezig waren gevraagd om weg te gaan.

"Alle wegen zijn afgesloten in het buitengebied, dus er komt niemand meer op", zegt organisator Ger Boes tegen RTV Drenthe. "We sluiten alles. Het risico kunnen we niet nemen. En als het over is, kom dan terug."

Van Vollenhoven aanwezig bij defilé in Wageningen

Pieter van Vollenhoven was in Wageningen aanwezig bij de Nationale Herdenking Capitulaties 1945 en het Bevrijdingsdefilé dat daarna volgde.

Andere leden van het Koninklijk Huis zullen zich vandaag ook laten zien. Koning Willem-Alexander en koningin Máxima wonen het 5 mei-concert in Amsterdam bij, waarmee Bevrijdingsdag traditioneel wordt afgesloten.

Speech te vroeg klaar: Alphen a/d Rijn had gisteravond vier minuten stilte

Voor het tweede jaar op rij is het in Alphen aan den Rijn niet goed gegaan met de stilte tijdens Dodenherdenking. In plaats van twee minuten was het gisteravond vier minuten stil. Vorig jaar duurde de stilte bijna drie minuten.

De voorzitter van het plaatselijke herdenkingscomité trekt het boetekleed aan. Voorafgaand aan het stiltemoment hield hij een toespraak, gevolgd door het traditionele taptoesignaal. Het was de bedoeling dat dat precies om 20.00 uur klaar zou zijn, maar om 19.58 uur was het al gebeurd.

"Ik ben gewoon iets te vroeg begonnen met de tekst", zegt comitévoorzitter Koos van Arkel lachend tegen Omroep West. Vorig jaar overkwam hem hetzelfde; toen was hij vijftig seconden te vroeg klaar. "Ik moest het zelf een beetje bijhouden. Zodra de muziek stopte, had ik eigenlijk even een paar minuutjes moeten wachten."

De aanwezigen waren dus stil van 19.58 tot 20.02 uur. Klachten daarover zijn er niet gekomen, zegt Van Arkel. "Ik hoorde eigenlijk alleen maar veel waardering voor de ceremonie vanuit verschillende kanten. Al vond ik het wel vervelend dat de erewacht nu wel heel lang in de houding moest staan."

Bevrijdingsfestival Assen: Kom niet, wacht onweersbui af

De organisatie van het Bevrijdingsfestival in Assen heeft bezoekers opgeroepen om niet naar het festival toe te komen en de onweersbui af te wachten.

"Er dreigt onweer aan te komen. We adviseren iedereen om thuis te blijven en af te wachten tot de bui voorbij is" zegt voorzitter Ger Boes van de organisatie tegen RTV Drenthe. "En kom daarna naar het festival, want er staat nog veel moois op het programma." Hij zegt te verwachten dat het noodweer rond 15.30 uur over het terrein trekt en dat het festival daarna gewoon weer kan doorgaan.

Bevrijdingsfestival Groningen stilgelegd door noodweer

Vanwege het slechte weer heeft de organisatie van het Bevrijdingsfestival in Groningen besloten om het festival tijdelijk stil te leggen. Iedereen wordt door de organisatie weggestuurd. Eerder besloot de organisatie al om geen nieuwe mensen meer op het festivalterrein binnen te laten. "Dit vanwege jullie veiligheid", schrijft de organisatie. "De verwachtingen voor later op de dag zien er goed uit, dus hou onze kanalen in de gaten. We geven het aan als de deuren weer opengaan."

Bevrijdingsfestival in Zwolle hervat na onweer

Het Bevrijdingsfestival in Zwolle is weer hervat nadat het werd stilgelegd vanwege een hoosbui en onweer.

Meerdere festivals kampen vandaag met slecht weer.

Bevrijdingsfestival Zwolle stilgelegd door onweer

Het Bevrijdingsfestival in Zwolle is vanwege onweer tijdelijk stilgelegd. Eerder waren premier Rutte en artiest Froukje daar om het festival officieel te openen.

Wanneer het festival hervat wordt, is nog onbekend.

Defilé in Wageningen gehouden

WOII-veteranen zijn in Wageningen aanwezig voor het jaarlijkse defilé.

Defilé in Wageningen

Bevrijdingsdag in de Biesbosch

Op meerdere plekken in Nederland vallen momenteel buien. Het weerhoudt boswachter en natuurfotograaf Erik de Jonge er niet van om Bevrijdingsdag te vieren in de Biesbosch:

Ambassadeur van de Vrijheid Tabitha landt in Leeuwarden

Ambassadeur van de Vrijheid Tabitha is geland in Leeuwarden waar ze aan het begin van de middag optreedt. Ze vertrok vanochtend met een legerhelikopter vanaf vliegbasis Gilze-Rijen. "Ik ben dankbaar dat ik mijn stem op deze manier mag laten horen".

Ambassadeur van de vrijheid Tabitha gaat de lucht in

Van Rompuy bij 5 mei-lezing: 'We moeten democratie versterken'

We moeten onze democratieën "versterken, verdedigen en geloofwaardiger maken" omdat "vrede en voorspoed voor allen belangrijk zijn", zo stelde voormalig EU-president Herman Van Rompuy in zijn 5-mei lezing.

De Belg hamerde op het belang van de democratie. "In tijden van onzekerheid en angst moeten we terugkeren naar wat echt belangrijk is voor en met mensen. Back to basics. Waardoor worden we allen beter of waardoor hebben we een beter leven? Zeker niet door oorlog. Maar door menselijkheid en door de beste waarborg hiervoor: een bestuur van, voor en door mensen."

Publiek stroomt binnen bij Bevrijdingsfestivals

Het begint op de terreinen van de Bevrijdingsfestivals langzaam drukker te worden. Vooral in Zwolle, waar het officiële startschot wordt gegeven door Froukje en premier Rutte, staat het bij het podium al aardig vol.

Vrijheidsvuur op veel plekken aangekomen

Ondertussen is het vrijheidsvuur, dat in Wageningen werd ontstoken, op veel plekken al aangekomen. Onder meer in Gouda:

Kransen Dodenherdenking Rijswijk vernield

De kransen die gisteravond zijn gelegd bij de Dodenherdenking in Rijswijk zijn een paar uur later in het water en in de bosjes gegooid. Ook zijn de bloemstukken uit elkaar getrokken, meldt Omroep West. De meeste kransen liggen de vijver van park Hofrust, vlak bij de plek waar de herdenking plaatsvond.

Burgemeester Sahin is geschrokken van de vernielingen: "Het is afschuwelijk, onacceptabel en respectloos dat na deze waardige bijeenkomst de met zorg en respect neergelegde kransen en bloemen zijn vernietigd. Dit soort handelingen en gedrag keuren wij ten zeerste af."

Inmiddels zijn de politie en gemeentelijke handhavers ter plaatse geweest en wordt volgens de burgemeester alles in het werk gesteld om de dader of daders op te pakken.

  • RijswijkTV
  • RijswijkTV

Rutte aangekomen in Zwolle voor opening Bevrijdingsdagfestival

Premier Mark Rutte en voormalig EU-president Herman Van Rompuy zijn aangekomen in Zwolle. Rutte opent met Froukje het Bevrijdingsfestival in de stad. Daarvoor houdt Van Rompuy de 5 mei-lezing in het provinciehuis. De lezing wordt om 12.00 uur uitgezonden op NPO1.

Ook optredens voor ouderen

In Den Haag zijn de eerste concerten al begonnen. In een verzorgingstehuis treedt een zanger op voor een groep ouderen.

De ambassadeurs zijn er klaar voor

Ambassadeurs van de Vrijheid Froukje, Tabitha en Meau zijn klaar voor een dag vol bevrijdingsconcerten. Ze kwamen vanochtend aan op vliegbasis Gilze-Rijen waar ook minister Ollongren van Defensie aanwezig was.

Froukje, Tabitha en Meau met minister Ollongren

Waar kan je vandaag terecht voor bevrijdingsfestivals?

Het mag geen verrassing zijn dat op meerdere plekken in ons land Bevrijdingsfestivals worden gehouden. In twaalf steden staan podia.

Vorig jaar trokken Donnie, Duncan Laurence, Fresku en Suzan&Freek met legerhelikopters van festival naar festival. Dit jaar zijn de Ambassadeurs van de Vrijheid Tabitha, Meau en Froukje.

Froukje treedt om 13.00 uur op het bevrijdingsfestival in Zwolle, om 16.00 uur in Groningen, om 20.30 uur in Den Haag en tenslotte in Haarlem.

Meau is om 12.00 uur in Roermond, om 16.00 uur in Assen, om 19.15 uur in Almere en om 22.15 uur sluit ze het festival in Utrecht af.

Tabitha treedt op om 13.00 uur op in Leeuwarden, om 18.30 uur in Zwolle en ze sluit de dag af op het jaarlijkse 5 mei-concert op de Amstel in Amsterdam.

Bevrijdingsdag soms gepaard met flinke buien

Wie naar een Bevrijdingsfestival gaat, moet wel goed het weer in de gaten houden. Aan het begin van de middag trekken er vanuit het zuiden buien over het land, soms met onweer, hagel en harde windstoten. Die stevige bui gooit overigens niet overal roet in het eten.

Lees hier meer over de weersverwachting voor vanmiddag:

1,1 miljoen Nederlanders die nu nog leven maakten de bevrijding mee

Bijna 1,1 miljoen Nederlanders die nu nog leven, maakten de bevrijding in 1945 mee. Dat blijkt uit een analyse van het ANP op basis van de meest recente CBS-cijfers. In 2017 ging het nog om 1,6 miljoen mensen. Met name de groep die tijdens de bevrijding volwassen was, wordt snel kleiner. Dat zijn er dit jaar nog ongeveer 18.000.

In gemeenten met veel vergrijzing zijn er relatief veel ouderen met een herinnering aan de Tweede Wereldoorlog. Onder meer in Laren en Bergen, waar het om ongeveer 12 procent van de inwoners gaat.

Bevrijdingsvuur ontstoken, estafettelopers van start

Burgemeester van Wageningen Floor Vermeulen geeft het Bevrijdingsvuur door aan de eerste lopers tijdens de ceremonie bij Hotel De Wereld

Even na middernacht is traditiegetrouw op het 5 Mei Plein in Wageningen het Bevrijdingsvuur ontstoken. Daarmee is Bevrijdingsdag officieel afgetrapt.

Het vuur werd aangestoken door de 96-jarige veteraan Marie Scott. Ze is de eerste vrouwelijke oud-militair die het Bevrijdingsvuur ontsteekt bij Hotel de Wereld. Ze deed dat samen met burgemeester Floor Vermeulen van Wageningen.

Scott zat bij de verbindingsdienst van het Britse leger in Portsmouth. Op en na D-Day, de geallieerde landing op de stranden van Normandië op 6 juni 1944, gaf zij berichten door aan het front.

Zo'n 1700 estafettelopers uit 97 gemeenten gaan het land in om het vuur te verspreiden. Het wordt onder meer naar de veertien Bevrijdingsfestivals gebracht.

Van de Grebbeberg tot kamp Westerbork: Nederland was twee minuten stil

In heel Nederland was het om 20.00 uur twee minuten stil. Hiermee is iedereen herdacht die tijdens de Tweede Wereldoorlog, de koloniale oorlog in Indonesië en daarna tijdens oorlogen en vredesmissies is omgekomen of vermoord.

Van de Grebbeberg tot kamp Westerbork: Nederland was twee minuten stil

Veel automobilisten op parkeerplaats tijdens dodenherdenking

Veel weggebruikers zijn voor de dodenherdenking gestopt op een parkeerplaats, meldt Rijkswaterstaat. Om 20.00 uur was het erg rustig op de weg, terwijl het op parkeerplaatsen juist druk was.

Automobilisten lijken dus te hebben geluisterd naar de oproep van Rijkswaterstaat om niet op de vluchtstrook te stoppen. "Garanderen dat niemand dat heeft gedaan, kunnen we niet, omdat we niet overal camera's hebben", zegt een woordvoerder tegen persbureau ANP. "Maar gezien het feit dat de verzorgingsplaatsen volliepen, lijkt het goed te zijn gegaan."

Ook de treinen stonden vanavond om 20.00 uur stil om reizigers de gelegenheid te geven om oorlogsslachtoffers te herdenken. Vanaf Nederlandse luchthavens werd er rond het tijdstip van de herdenking niet getaxied of geland.

Wel moest een vliegtuig rond 20.00 uur een voorzorgslanding maken op Schiphol omdat een vogel tegen het toestel was gevlogen. Het vliegtuig is veilig geland om 20.03 uur, zegt een woordvoerder van de luchtverkeersleiding tegen ANP.

In Almere is stilgestaan bij oorlog in voormalig Joegoslavië

Tijdens de dodenherdenking in Almere zong zanger Nick Teunissen het lied 'Dit nooit meer'. Hij schreef dit speciaal voor de slachtoffers van de oorlog in het voormalige Joegoslavië.

Bij dodenherdenking in Almere werd speciaal stilgestaan bij de oorlog in voormalig Joegoslavië

Ook Kinderherdenking afgelopen

Ook de Nationale Kinderherdenking in Madurodam is afgelopen. De herdenking voor en door kinderen werd voor de achtste keer in Madurodam gehouden.

  • ANP
    Kinderen tijdens de Nationale Kinderherdenking in Madurodam
  • ANP
    Kinderen tijdens de Nationale Kinderherdenking in Madurodam
  • ANP
    Kinderen tijdens de Nationale Kinderherdenking in Madurodam

Stil protest voor situatie Oeganda op de Dam

Tijdens de dodenherdenking op de Dam hebben een paar demonstranten aandacht gevraagd voor de situatie in Uganda. Zij waren stil tijdens de twee minuten stilte, maar hielden wel protestposters omhoog, met onder meer de tekst "black genocides matter".

De demonstranten zijn boos omdat er volgens hen via de EU en Nederland geld gaat naar president Yoweri Museveni, sinds 1986 president van Uganda. Hij kwam aan de macht na een oorlog van vijf jaar. De demonstranten vinden het hypocriet dat de Nederlandse koning en premier tijdens de herdenking "pretenderen dat een genocide zoals in de Tweede Wereldoorlog nooit meer zou kunnen voorkomen", terwijl ze "dictator Museveni" financieel steunen, aldus een woordvoerder tegen persbureau ANP.

De demonstranten tijdens het stille protest op de Dam

Man verstoort dodenherdenking in Breda

De dodenherdenking in Breda is verstoord door een dronken man. Hij begon te schreeuwen tijdens de twee minuten stilte in Park Valkenberg, meldt Omroep Brabant.

De man riep dat hij als militair had gediend. Een agent en een man voerden de dronken man weg, waarna hij een gebiedsverbod kreeg.

De dronken man wordt afgevoerd door een agent en een man

Herdenking in de Grote Kerk in Vreeland

In De Grote Kerk in Vreeland is ieder jaar een bijeenkomst voor Dodenherdenking. Na de dienst zijn de aanwezigen in een stoet naar het Oorlogsmonument gelopen, waar bloemen zijn neergelegd.

  • Sibel Onemli / RTV Stichtse Vecht
    Dodenherdenking in Vreeland
  • Sibel Onemli / RTV Stichtse Vecht
    Bloemlegging bij het oorlogsmonument in Vreeland
  • Sibel Onemli / RTV Stichtse Vecht
    Bloemlegging bij het oorlogsmonument in Vreeland

Dieuwertje Blok: "Ik besta dankzij mensen als Jaap en Ans"

Presentatrice Dieuwertje Blok stond in haar toespraak stil bij haar familie die moest onderduiken en bij de mensen die haar familieleden in huis namen. Haar moeder was zeventien toen de oorlog begon en heeft 2,5 jaar ondergedoken gezeten. "Een meisje in de bloei van haar leven, die er niet meer mocht zijn."

De opa en oma van Blok konden onderduiken bij een gezin, bestaande uit vader Jaap, moeder Ans en hun dochtertje Thea. Dit gezin zette hiermee hun leven op het spel. Jaap werd in 1945 verraden en gefusilleerd. "Mijn grootouders, en ook mijn moeder, overleefden dankzij mensen als Jaap. Thea moest opgroeien zonder vader. Ik besta dankzij mensen als Jaap en Ans", zei Blok.

Dieuwertje Blok tijdens de Nationale Herdenkingstoespraak

Ook vertelde Blok over een foto van een vol strand op een zonnige zomerdag in 1941. Naast de trap naar het strand staat een groot bord met 'voor Joden verboden'. "Iedereen op dat volle strand was daarlangs gekomen. Wat hebben ze gedacht? Hebben ze het gezien? Weggekeken? Vaak denk ik dan, wat zou ik doen?"

Herdenking Waalsdorpervlakte

Zoals elk jaar zijn de oorlogsslachtoffers ook herdacht op de Waalsdorpervlakte bij Den Haag. Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn op die plek meer dan 250 mensen geëxecuteerd.

Verzetsstrijders herdacht op de Waalsdorpervlakte

Nederland was twee minuten stil

In heel Nederland was het om 20.00 uur twee minuten stil. Hiermee is iedereen herdacht die tijdens de Tweede Wereldoorlog en de koloniale oorlog in Indonesië is omgekomen of vermoord en iedereen die is omgekomen in oorlogssituaties en bij vredesoperaties na de Tweede Wereldoorlog.

Bij de Nationale Herdenking op de Dam in Amsterdam zijn duizenden mensen aanwezig. Het koningspaar legde namens de Nederlandse bevolking een krans bij het Nationaal Monument. De jaarlijkse toespraak is dit jaar van presentatrice Dieuwertje Blok.

  • NOS
    Een volle Dam in Amsterdam
  • ANP
    Koning Willem-Alexander en koningin Maxima tijdens de Nationale Dodenherdenking op de Dam.
  • NOS
    Koning Willem Alexander en Koningin Maxima op de Dam in Amsterdam
  • NOS
    Koning Willem-Alexander, Koningin Máxima en burgemeester Halsema

Straks Theater Na de Dam

Na de Dodenherdenking spelen jongeren in verschillende steden en dorpen op straat theatervoorstellingen, het zogenoemde Theater Na de Dam. Dit initiatief is ooit ontstaan in Amsterdam. De voorstellingen zijn gebaseerd op de gesprekken die jongeren hebben gevoerd met mensen die de oorlog hebben meegemaakt.

Ook jongeren van Jeugdtheaterschool Zeeland doen hieraan mee. Zij spelen in Middelburg fragmenten uit het leven van mensen die zij hebben geïnterviewd over de oorlog.

"Een van de mensen die we spraken, zat op de middelbare school in de oorlog", zegt Doris tegen Omroep Zeeland. "Op een dag had ze een tussenuur waardoor ze eerder naar huis kon. Als ze dat niet had gehad, was ze dood geweest. Een uur later werd de school gebombardeerd."

Herdenkingsvlucht Vliegend Museum Seppe

Tijdens Dodenherdenking voeren historische vliegtuigen van het Vliegend Museum Seppe een speciale herdenkingsvlucht uit. De vliegtuigen vertrokken vanaf Breda International Airport, waarna de route leidt over diverse herdenkingsplechtigheden. De vliegtuigen zijn twee Tiger Moths, een Piper Super Cub, een Auster V en een DHC-1 Chipmunk.

  • Peter Donk
    Herdenkingsvlucht Vliegend Museum Seppe
  • Peter Donk
    Herdenkingsvlucht Vliegend Museum Seppe
  • Peter Donk
    Herdenkingsvlucht Vliegend Museum Seppe

Vlaggen halfstok

Door heel Nederland hangen de vlaggen halfstok vanwege dodenherdenking.

  • Lennard Jan Geerts
    Op de Brandaris, de vuurtoren van Terschelling, hangt de vlag halfstok
  • Ed Slagboom
    Het Nationaal Koopvaardijmonument in Rotterdam
  • Ilse Kootkar
    Herdenking in Den Helder
  • Mieke van der Weerd
    De Leliekerk in Krommenie

Nationale Kinderherdenking te zien bij Omroep West

De Nationale Kinderherdenking is zoals eerdere jaren in Madurodam. Deze herdenking wordt voor en door kinderen georganiseerd en is live te zien bij Omroep West.

Bij de Kinderherdenking staat het idee centraal dat we in Nederland in vrijheid leven dankzij de offers van anderen. Het programma begon om 19.20 uur. Om 20.00 uur is het net als in de rest van Nederland stil. Daarna lopen de kinderen een stille tocht door het park met eerbetoon.

Kransen gelegd bij sportherdenking Amsterdam

Tijdens de sportherdenking in Amsterdam zijn namens het NOC*NSF vijf kransen gelegd, in de vorm van de Olympische ringen.

Vijf olympische kransen gelegd bij sportherdenking Olympisch Stadion

'Waarom waren we ineens elkaars buren niet meer?'

"Waarom waren we ineens elkaar buren niet meer? Hoe kon het dat we uit onze huizen werden gehaald onder de ogen en met stilzwijgen van onze buren?" Die vragen stelde schrijver Marcel Möring in zijn 4 mei-voordracht Mens en medemens in De Nieuwe Kerk in Amsterdam.

Hij vertelde over de 500 joodse mensen in Assen die op 2 oktober 1942 werden bijeengedreven en afgevoerd naar Kamp Westerbork, zonder dat buren en andere stadsgenoten ingrepen. Slechts 10 procent van deze groep overleefde de Holocaust, en van de overlevenden vertrok de helft uit Nederland. Daarvoor gaven ze als reden dat ze geen vertrouwen meer konden hebben in een gemeenschap die hen zwijgend had laten gaan.

Geen taptoe bij herdenking kamp Westerbork

Bij de herdenking op het voormalige kamp Westerbork klinkt vanavond voor het eerst geen taptoe. Het kenmerkende trompetgeluid werd eerdere jaren altijd gespeeld na de twee minuten stilte. Dit jaar zal voorafgaand aan de twee minuten stilte de klok van Westerbork op het voormalige kampterrein klinken.

Er moet meer nadruk worden gelegd op de mensen die tijdens de Tweede Wereldoorlog gevangen zaten in kampen, zegt directeur Bertien Minco van Herinneringscentrum Kamp Westerbork bij RTV Drenthe. Een militair ritueel als de taptoe past daar volgens haar niet bij.

In kamp Westerbork zaten tijdens de Tweede Wereldoorlog meer dan 100.000 Joden, Roma, Sinti en verzetsstrijders gevangen. Zij werden vanuit hier afgevoerd naar kampen in Oost-Europa. Slechts 5000 van de 100.000 mensen in kamp Westerbork zaten, overleefden de oorlog.

Later vanavond: Vuur van de Vrijheid

Vanuit Hotel De Wereld in Wageningen presenteert Winfried Baijens vanavond het NOS-programma Vuur van de Vrijheid, dat de overgang markeert van het herdenken op 4 mei naar het vieren op 5 mei. Met muziek, teksten en poëzie over oorlog en herdenken van onder meer Haevn, Maarten Heijmans, Joost Prinsen en Marieke Lucas Rijneveld.

Het programma is te zien van 23.12 uur tot 00.12 uur op NPO 1.

Eerder vanmiddag waren de repetities, waarbij onder anderen Joost Prinsen zijn tekst repeteerde:

Repetities voor het programma Vuur van de Vrijheid

Groepstherapie voor onderduikkinderen: 'Ik leefde een gespleten leven'

Een groep Joodse Nederlanders komt al ruim twintig jaar samen om het te hebben over trauma's die zij overhielden aan de Tweede Wereldoorlog. Ze zaten als kind ondergedoken zonder hun ouders.

Groepstherapie voor onderduikkinderen: 'Ik leefde een gespleten leven'

Lancaster-bommenwerper brengt vliegende ode aan omgekomen bemanningsleden

Een Lancaster-bommenwerper van de Britse luchtmacht vloog vanmiddag over Nederland als eerbetoon aan alle bemanningsleden van Lancasters, die tijdens de Tweede Wereldoorlog in Nederland neerstortten en omkwamen. Het was nog even spannend of het ging lukken, want gisteren leek het erop dat het vliegtuig van 80 jaar oud niet kon vliegen vanwege technische mankementen, is te lezen bij RTV Oost. Maar vandaag bleek het toch goed te gaan, tot grote vreugde van betrokkenen.

Lancaster vliegt over

Max van Trommel verloor grootouders in de Holocaust: 'Ik ben nog lang bang voor uniformen geweest'

De 90-jarige Max van Trommel dook als Jood onder tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hij werd gescheiden van zijn familie en leefde in extreme angst. Voor hem loopt het goed af, maar voor een deel van zijn familie niet. Vanavond doet hij zijn verhaal bij de dodenherdenking op Kamp Westerbork en RTV Drenthe sprak al met hem.

Van Trommel is 8 jaar oud als de oorlog uitbreekt. Dankzij zijn grootvader kunnen Max en zijn gezinsleden op verschillende plekken onderduiken. Na de bevrijding ontbreekt aanvankelijk ieder spoor van zijn opa en oma. Later blijkt dat ze via Kamp Westerbork naar Sobibor zijn gedeporteerd. Op de dag van aankomst zijn ze vermoord in de gaskamers.

Onderweg herdenken: stop niet op de vluchtstrook en treinen staan stil

Net als voorgaande jaren waarschuwt Rijkswaterstaat mensen die om 20.00 uur onderweg zijn om de auto niet stil te zetten op de vluchtstrook, maar een parkeerplek op te zoeken.

Alle treinen staan om 20.00 uur twee minuten stil. Ook op de 400 stations en in de stationswinkels wordt dan stilte in acht genomen, laat de NS weten. Op Utrecht Centraal speelt na de twee minuten stilte de NS Harmonie het Wilhelmus.

Waar kun je de Dodenherdenking volgen?

Op NPO 1 begint om 18.45 uur de herdenkingsbijeenkomst in De Nieuwe Kerk in Amsterdam. Dan start ook de livestream op NOS.nl en de NOS-app. Rond 19.50 uur begint de Nationale Herdenking op de Dam in Amsterdam, die op alle drie de publieke zenders te volgen is.

Op NPO Radio 1 is er vanaf 18.30 uur een extra uitzending over de Nationale Herdenking.

Op NPO 3 is er vanaf 19.15 uur een speciale uitzending van het NOS Jeugdjournaal.

Minister Ollongren bij Ereveld Loenen: slachtoffers brachten hoogste offer

"Wij dragen een grote verantwoordelijkheid voor onze vrijheid en onze democratische rechtstaat." Die boodschap sprak minister Ollongren van Defensie vanmiddag uit bij de dodenherdenking op het Nationaal Ereveld in het Gelderse Loenen. "Als deze op het spel staan, dan is het moedigste gevecht nodig. Een gevecht dat soms vraagt om het hoogste offer. De oorlogsslachtoffers die wij vandaag herdenken, hebben dit hoogste offer gebracht."

Ollongren zei tegen de aanwezigen dat het belangrijk is om de verhalen van de slachtoffers te blijven vertellen. Ook refereerde ze aan de "grootschalige oorlog" die opnieuw gaande is op het Europees continent, namelijk die in Oekraïne.

Op het Nationaal Ereveld Loenen liggen bijna 4000 oorlogsslachtoffers begraven. Dat zijn militairen en verzetsmensen maar ook burgers.

Opvarenden koopvaardijschepen herdacht in Rotterdam

In Rotterdam zijn vanochtend de ruim 4100 omgekomen opvarenden van de Nederlandse koopvaardijschepen tijdens de Tweede Wereldoorlog herdacht. Dat gebeurde bij het Nationaal Koopvaardijmonument De Boeg.

Na de invoering van de Vaarplicht in mei 1940 moest elke opvarende van een Nederlands koopvaardijschip als dienstplichtige blijven varen. Veel van hen overleefden de oorlog niet.

Burgemeester Aboutaleb stond in een toespraak stil bij hun lot. Prinses Margriet en minister Harbers van Infrastructuur en Waterstaat waren ook aanwezig tijdens de herdenking en legden een krans.

Minister Harbers, burgemeester Aboutaleb en Prinses Margiet bij het Nationaal Koopvaardijmonument De Boeg.

Staten-Generaal herdenkt 18.000 omgekomen militairen en verzetsstrijders

Leden van de Eerste en Tweede Kamer hebben in de hal van de Tweede Kamer de bijna 18.000 Nederlanders herdacht die op de zogenoemde Erelijst van Gevallenen staan, militairen en verzetsmensen die in de Tweede Wereldoorlog zijn omgekomen.

De jaarlijkse herdenking was bij die Erelijst van Gevallenen, waar in een boek de naam en het beroep van het slachtoffer staan vermeld, net als de plaats en datum van het overlijden.

Er werden kransen gelegd door de voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer, premier Rutte en staatssecretaris Van Ooijen. Daarna was er een minuut stilte.

Welkom

In dit liveblog houden we je op de hoogte van de gebeurtenissen rond de Nationale Herdenking. Nederland herdenkt vandaag de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en van oorlogssituaties en vredesmissies die daarna hebben plaatsgevonden. Om 20.00 uur worden twee minuten stilte in acht genomen.