liveblog

Gouverneur: Russen vernietigen Sjevjerodonetsk • NAVO-baas: gesprekken met Turkije gaan door

liveblog gesloten

Pussy Riot in Amsterdam: 'Ons lied moet overal luid te horen zijn'

De Russische punkband Pussy Riot speelde vanavond in Amsterdam. Afgelopen week ontvluchtte zangeres en activiste Maria Aljochina Rusland op bijzondere wijze. Aan het Nederlandse publiek heeft ze nu een duidelijke boodschap. Verslaggever Joris van Poppel sprak Aljochina kort voor de show:

Ontsnapte Pussy Riot-activist in Amsterdam: 'Staan achter Oekraïne'

Gouverneur: Russen vernietigen Sjevjerodonetsk

De Russen bombarderen Sjevjerodonetsk, een stad in Loegansk, dag en nacht, zegt gouverneur Serhij Hajdaj van de regio op Telegram. Op dit moment vinden er op de grond ook gevechten plaats aan de grenzen van de stad. Het Russische leger probeert de stad te omsingelen, aldus de gouverneur. Oekraïense troepen zouden elf aanvallen hebben afgeslagen en daarbij acht tanks hebben vernietigd.

De correspondent van de BBC zegt dat Russische troepen in de regio bezig zijn aan een opmars. Nu het beleg van Marioepol tot een einde is gekomen, zijn troepen die daar gestationeerd waren naar de Donbas getrokken.

Rookwolken boven Sjevjerodonetsk, vanmiddag

Een deel van het Russische offensief richt zich op Sjevjerodonetsk en Lysytsjansk, aan weerszijden van de rivier de Severski Donets. De steden liggen in het deel van de regio Loegansk dat voor de oorlog nog niet onder controle stond van pro-Russische separatisten.

Afgelopen week meldde de gouverneur zeker tien burgerdoden in Sjevjerodonetsk door Russische aanvallen. Vandaag zijn er 57 burgers geëvacueerd uit Sjevjerodonetsk, Lysytsjansk en Bilohorivka, meldt Hajdaj.

Ook Stoltenberg spreekt met Erdogan

De Turkse president Erdogan heeft naast gesprekken met de leiders van Finland en Zweden ook gebeld met secretaris-generaal Stoltenberg van de NAVO. In een verklaring zegt Erdogan dat hij het opendeurenbeleid van de NAVO steunt, waarbij geen enkel Europees land van tevoren wordt uitgesloten van lidmaatschap.

Tegen Stoltenberg benadrukte Erdogan opnieuw dat Zweden en Finland moeten samenwerken "op het gebied van terrorisme". Daarmee doelt Erdogan op de aanwezigheid van PKK-leden en Gülenaanhangers in Zweden, die hij als terroristen beschouwt.

In een tweet reageert Stoltenberg op het gesprek met Erdogan: "We zijn het erover eens dat de veiligheidszorgen van alle bondgenoten moeten worden meegewogen en de gesprekken moeten verder gaan om een oplossing te vinden."

Finse en Zweedse leiders bellen met Erdogan

De Turkse president Erdogan heeft gebeld met president Niinisto van Finland over een mogelijk NAVO-lidmaatschap van het noordelijke land. Volgens Niinistö was het een "open en direct gesprek". Erdogan belde vandaag ook met de Zweedse premier Andersson.

Turkije is vooralsnog geen voorstander van een toetreding van Finland en Zweden tot de NAVO. De twee landen waren ten tijde van de Koude Oorlog neutraal maar hebben recent aangegeven lid te willen worden van het militaire bondgenootschap, met het oog op een mogelijke Russische dreiging.

Een van de belangrijkste bezwaren is dat Finland en Zweden volgens Erdogan asiel bieden aan mensen die in de ogen van Turkije terroristen zijn. Het gaat dan om leden van de Koerdische terreurorganisatie PKK en aanhangers van de geestelijke Gülen. Erdogan heeft Andersson duidelijk gemaakt dat hij van Zweden "stappen verwacht" tegen terroristische organisaties, bericht een Turks persbureau.

Eerder had Erdogan gezegd dat Zweedse en Finse diplomaten niet de moeite hoeven nemen om naar Ankara te komen en dat Turkije voor een lidmaatschap van beide landen zou gaan liggen. Een nieuw lid moet de instemming krijgen van alle bestaande NAVO-leden.

Niinisto schrijft dat Finland als NAVO-lid ook bij zal dragen aan de veiligheid van Turkije en dat de gesprekken doorgaan.

Portugese premier Costa bezoekt Kiev

De Portugese premier Costa heeft vandaag een bezoek gebracht aan Kiev, op uitnodiging van president Zelensky. Costa benadrukte daar dat de wapenleveranties aan Oekraïne door zullen gaan. Ook beloofde hij te helpen bij de wederopbouw van scholen, "om ervoor te zorgen dat de nieuwe Oekraïense generatie een toekomst heeft in hun eigen land".

Ook benadrukte Costa dat Portugal een eventueel EU-lidmaatschap van Oekraïne toejuicht. In het kader daarvan brengt een stafchef van Zelensky volgende maand een bezoek aan Portugal, meldt de Portugese krant Público.

De Portugese premier Costa

Zelensky en zijn vrouw hebben 'een date op tv'

Samen een interview geven betekent voor president Zelensky en zijn vrouw Olena meteen ook quality time. Door de oorlog zien ze elkaar nog maar amper.

"Ik ben heel blij met deze uitnodiging, want zo kunnen we elkaar weer even zien", zegt Olena lachend. "Een date op tv dus", voegt haar man daar aan toe:

Zelensky en zijn vrouw hebben 'een date op tv'

Rusland: Amerikaanse president Biden en minister Blinken mogen land niet in

Rusland heeft naar nu bekend is geworden bijna duizend Amerikanen de toegang tot het land ontzegd. Onder hen zijn de Amerikaanse president Biden, minister Blinken van Buitenlandse Zaken en CIA-chef Burns.

Volgens persbureau Reuters heeft de maatregel alleen symbolische waarde, omdat de Amerikanen sowieso al niet van plan waren naar Rusland te reizen. Toch is het een teken dat de relatie tussen beide landen steeds verder bekoelt, sinds de Russische inval in Oekraïne.

Vorige maand werd al bekend dat onder meer de Amerikaanse vice-president Harris een 'travel ban' is opgelegd door het Kremlin.

'Concertbezoekers Sint-Petersburg spreken zich uit tegen invasie'

Een medewerker van de Russische oppositieleider Navalny heeft een video getwitterd van een concert in Sint-Petersburg, waarin te horen is hoe bezoekers "fuck de oorlog" roepen. Het is niet duidelijk om welk concert het gaat en wanneer de beelden zijn gemaakt, maar volgens de Navalny-medewerker onderstreept het dat niet alle Russen achter president Poetin staan.

Biden zet in Azië handtekening onder megasteunpakket

De Amerikaanse president Biden heeft tijdens een Azië-reis tussen de bedrijven door zijn handtekening gezet onder het megasteunpakket van bijna 38 miljard euro (40 miljard dollar) voor Oekraïne. Het document dat Biden ondertekende werd door een Witte Huis-medewerker meegenomen op een lijnvlucht naar Zuid-Korea, waar de president op dit moment op bezoek is.

De manier van handelen onderstreept volgens persbureau AP de urgentie die Biden heeft gegeven aan de oorlog in Oekraïne. De helft van het pakket is bedoeld voor militaire steun. Donderdag gaf de Senaat in grote meerderheid (86 stemmen voor, 11 tegen) groen licht voor het steunpakket.

Biden in de Zuid-Koreaanse hoofstad Seoul

Op Twitter dankt de Oekraïense president Zelensky de VS voor het steunpakket. De hulp is volgens hem "meer nodig dan ooit".

Onderminister deelt beelden van 'gedwongen evacuaties' Marioepol

De Oekraïense onderminister van Buitenlandse Zaken Dzheppar heeft op Twitter beelden gedeeld waarop volgens haar te zien is hoe Oekraïense burgers in Marioepol onder dwang worden geëvacueerd naar gebied dat onder Russisch gezag valt.

De 'evacuaties' werden volgens Dzheppar uitgevoerd "onder lopen van machinegeweren". De wachtende mensen mogen van de Russische militairen onder meer het verzamelpunt en de bussen niet verlaten, schrijft ze.

Hoe Poetin een coup tegen hem haast onmogelijk heeft gemaakt

Sinds het begin van de invasie in Oekraïne gaat er bijna geen dag voorbij, of er verschijnt wel ergens een bewering over de Russische president Poetin. Dat loopt uiteen van speculaties over zijn gezondheidstoestand tot berichten over een op handen zijnde coup. Maar hoe geloofwaardig zijn die berichten eigenlijk en hoe groot is de kans op een coup in Rusland? "Als Kiev echt denkt dat er een coup aanstaande is, dan zou het juist in hun belang zijn te zwijgen."

Rusland claimt vernietiging van westerse wapenlevering

Rusland zegt een levering van westerse wapens te hebben vernietigd in de regio Zjytomyr, gelegen ten westen van Kiev. De levering zou zijn aangevallen met Kalibr-kruisraketten die vanaf zee werden afgevuurd. Ze kwamen neer op een treinstation in de stad Malyn.

De wapens waren volgens het Russische ministerie van Defensie bedoeld voor de Oekraïense troepen die op dit moment in de Donbas vechten. Staatspersbureau Ria Novosti schrijft verder dat er ook een brandstofopslag bij de stad Odessa onder vuur is genomen.

Oekraïne heeft nog niet gereageerd op de Russische claims. Wel werd door Oekraïense bestuurders op Telegram gisteren melding gemaakt van een aanval op het treinstation in Malyn.

Archiefbeeld van de lancering van een Kalibr-kruisraket die zou zijn gebruikt bij de aanval op de wapenlevering

Nieuwsuur zocht uit hoe de wapenindustrie profiteert van de oorlog in Oekraïne:

Landen verlaten zaal bij bijdrage Rusland op top van handelsverbond

Vertegenwoordigers van de VS, Canada, Nieuw-Zeeland, Japan en Australië zijn weggelopen bij een vergadering op de top van handelsverbond APEC in de Thaise hoofdstad Bangkok. De diplomaten verlieten de bijeenkomst na de eerste woorden van de Russische minister van Economie Resjetnikov de zaal. Na de bijdrage van Resjetnikov keerden de landen terug.

Een diplomaat zegt tegen persbureau Reuters dat het weglopen een statement was "tegen de illegale oorlog in Oekraïne en de economische impact hiervan op de APEC-regio".

In de APEC zijn de landen rond de Stille Oceaan verenigd. Het verbond werd in 1989 opgericht.

Britten willen wapens sturen naar Moldavië

Het Verenigd Koninkrijk wil wapens sturen naar Moldavië, om het land zo weerbaarder te maken bij een eventuele invasie van Rusland. Dat zegt de Britse minister van Buitenlandse Zaken Truss in gesprek met de krant The Telegraph. De Russische president Poetin is nog altijd van plan een "groter Rusland" te creëren, stelt Truss, ook al verloopt de invasie van Oekraïne minder voorspoedig dan Poetin in eerste instantie had gehoopt.

"Dat zijn pogingen om Kiev te veroveren niet succesvol waren, betekent niet dat hij geen ambities meer heeft", zegt Truss. Tegelijk is door de oorlog in Oekraïne de spanning toegenomen in buurland Moldavië, dat met Transnistrië een pro-Russische afvallige regio binnen de grenzen heeft.

Als het aan Truss ligt, wordt Moldavië voorzien van de "NAVO-standaard" als het gaat om wapens. Veel van de militaire infrastructuur in Moldavië stamt uit de Sovjettijd. De wapens zouden dan vervangen moeten worden door moderne exemplaren, waarvoor Moldavische militairen trainingen moeten krijgen. Truss zegt over haar plan in gesprek te zijn met NAVO-bondgenoten.

Russische claim met beelden van overgave laatste Azovstal-militairen

Het Russische ministerie van Defensie claimt dat ook de laatste Oekraïense militairen in de Azovstal-fabriek in Marioepol zich gisteren hebben overgegeven. Dit zouden daar beelden van zijn:

Rusland: dit zijn beelden van de laatste Azovstal-militairen

'Rusland worstelt met tekort aan verkenningsdrones'

Rusland ondervindt steeds meer hinder van een tekort aan verkenningsdrones, schrijft het Britse minister van Defensie in de dagelijkse update over de oorlogsontwikkelingen in Oekraïne. De drones zijn cruciaal voor bijvoorbeeld het identificeren van doelwitten voor lucht- of artillerieaanvallen. Maar de onbemande vliegtuigjes zijn ook relatief makkelijk uit de lucht te schieten of te verstoren, waardoor ze kwetsbaar zijn.

Daar komt bij dat Rusland door de sancties met moeite de eigen dronevoorraad kan aanvullen, omdat het land bij het bouwen van drones afhankelijk is van technologie die geïmporteerd moet worden. Als de Russen "in dit tempo" drones blijven verliezen, heeft dat volgens het VK effect op het verzamelen van inlichtingen en andere informatie, wat weer gevolgen heeft voor hoe effectief er in Oekraïne te werk kan worden gegaan.

Ook Oekraïne verliest veel drones, schrijven de Britten. Uit de update wordt niet duidelijk wat de gevolgen daarvan zijn.

Een neergeschoten Russische drone in de straten van Kiev

Geen Russisch gas meer naar Finland

Het Russische gasbedrijf Gazprom Export heeft de gasleveringen aan Finland stopgezet. Dat gebeurde zoals aangekondigd vanochtend om 07.00 uur Finse tijd (06.00 uur in Nederland).

Het Finse gasbedrijf Gasum heeft bevestigd dat er geen Russisch gas meer door de leidingen stroomt. De officiële reden voor het dichtdraaien van de gaskraan is dat Finland, net als veel andere landen, weigert in roebels te betalen voor Russisch gas.

Finland is niet enkel afhankelijk van Rusland voor de gasimport. Gasum, groothandelaar in gas van de Finse overheid, krijgt nog gas binnen via een pijpleiding vanuit Estland. "Mits er geen storingen in het gasnet zijn, kunnen we de komende maanden al onze klanten van gas blijven voorzien", zei topman Mika Wiljanen gisteren. Finland is maar voor 6 procent van de gasimport afhankelijk van Rusland.

Kasparov en Chodorkovski aangemerkt als 'buitenlandse agenten'

Rusland heeft oud-schaakkampioen Garri Kasparov en Kremlincriticus Michail Chodorkovski aangemerkt als 'buitenlandse agenten', meldt staatspersbureau TASS. Die aanduiding past Moskou vaker toe op personen en organisaties die zich verzetten tegen de Russische regering. Volgens de oppositie wordt dat gedaan om hen te intimideren en hun invloed te beperken.

Kasparov en Chodorkovski zouden betrokken zijn bij politieke activiteiten en financieel worden gesteund door Oekraïne en de VS. Het besluit van het Kremlin volgt op kritiek van Kasparov op president Poetin vanwege de oorlog tegen Oekraïne. De Russische autoriteiten vallen al langer organisaties aan die zijn opgericht door de verbannen ex-oliemagnaat Chodorkovski.

Protest tijdens festival Cannes

Een vrouw heeft gisteravond tijdens een première op het festival van Cannes geprotesteerd tegen het seksueel geweld jegens vrouwen in Oekraïne. De vrouw trok op de rode loper een groot deel van haar kleren uit. Op haar lijf was Stop raping us geschreven. Op de voorkant van haar lichaam had zij de kleuren van de Oekraïense vlag gespoten.

De beveiliging van het festival greep snel in en verwijderde de vrouw van de rode loper. De feministische organisatie Scum plaatste later op de avond op Twitter een verklaring waarin duidelijk werd gemaakt dat de vrouw demonstreerde tegen het seksueel geweld van Russische soldaten jegens Oekraïense vrouwen.

Zelensky: Russische tegoeden inzetten voor schadevergoeding

De Oekraïense president Zelensky wil een formele overeenkomst sluiten met landen die hem steunen om ervoor te zorgen dat Russische tegoeden en bezittingen in die landen worden aangewend om de schade die het Russische leger aanricht te vergoeden.

"Dat zou eerlijk zijn. Rusland zal het gewicht voelen van elke raket, elke bom, elke granaat die het op ons heeft afgevuurd", zei de Oekraïense president in zijn nachtelijke toespraak.

De Europese Commissie onderzoekt al of tegoeden van Russische oligarchen gebruikt kunnen worden voor de wederopbouw van Oekraïne, liet Commissievoorzitter Ursula von der Leyen donderdag weten. Ook Canada kijkt naar mogelijkheden om in beslag genomen tegoeden te gebruiken voor de heropbouw van Oekraïne.

Rusland: alle militairen uit Azovstal-fabriek hebben zich overgegeven

Alle Oekraïense strijdkrachten die zich in het Azovstal-complex hadden verschanst, hebben zich volgens het Russische ministerie van Defensie overgegeven, meldt staatspersbureau Ria Novosti. Daarmee is de havenstad Marioepol volledig in Russische handen, aldus het departement.

Volgens Rusland hebben in totaal 2439 Oekraïense strijders uit het fabriekscomplex zich sinds 16 mei overgegeven. In ieder geval een deel van de militairen die de fabriek hebben verlaten is overgebracht naar een voormalige strafkolonie in door Rusland en pro-Russische milities bezet gebied.

Welkom!

Welkom in dit liveblog met het laatste nieuws over de oorlog in Oekraïne. Het blog van vrijdag 20 mei is hier terug te lezen.