Gezondheidsraad buigt zich over derde prik • Strengere coronaregels in België

RIVM: Driekwart coronapatiënten in ziekenhuis niet gevaccineerd

Het overgrote deel van de mensen die in het ziekenhuis belandden met corona is niet gevaccineerd, zegt het RIVM.

Susan van den Hof, hoofd van het centrum voor epidemiologie bij het RIVM, licht toe waarom sommige mensen die wel volledig gevaccineerd zijn toch in het ziekenhuis terechtkomen:

Strengere coronaregels in België

Vanwege "een herfstgolf" scherpt België de coronamaatregelen in het hele land aan. Alle Belgen moeten vanaf vrijdag weer mondkapjes dragen in publieke binnenruimten. Na het weekend moeten ze ook een coronatoegangsbewijs laten zien in de horeca en in sportscholen.

"Op het moment dat we weer overspoeld worden door besmettingen moeten we hogere beschermingsmuren optrekken", zei premier De Croo vanavond in een persconferentie.

Meer ziekenhuizen brengen mondkapje terug

Ziekenhuis Gelderse Vallei in Ede stelt het dragen van een mondkapje per direct weer verplicht. Het ziekenhuis wil daarmee patiënten, bezoekers en de eigen medewerkers beschermen. Ook moet in het ziekenhuis, waar mogelijk, weer anderhalve meter afstand worden gehouden.

Gelderse Vallei noemt de oplopende coronabesmettingen en het aanstaande griepseizoen als argumenten om de maatregelen weer in te voeren. "We volgen hierin de berichten vanuit de media en die geven aan dat de piek te verwachten is in december en januari", zegt een woordvoerder tegen Omroep Gelderland.

Het Isala-ziekenhuis in Zwolle maakte gisteren bekend dat het bezoekers en patiënten weer dringend adviseert om een mondkapje te dragen. Het ziekenhuis moest vorige week meerdere patiënten overplaatsen omdat de maximale capaciteit op de intensive care was bereikt.

In sommige andere ziekenhuizen, waaronder in Arnhem en Doetinchem, is het dragen van een mondkapje en het houden van afstand nooit afgeschaft.

Gevaccineerde Nederlanders hoeven niet te testen voor Curaçao

Curaçao past woensdag de coronaregels aan voor onder anderen Nederlandse reizigers. Wie volledig gevaccineerd is, hoeft zich niet meer voor vertrek en op de derde dag na aankomst laten testen. Mensen die niet (volledig) gevaccineerd zijn moeten dat nog wel.

Het land accepteert vanaf woensdag ook het Europese coronapaspoort (DCC), dat via de CoronaCheck-app is op te vragen. Tot nu toe moesten reizigers bij aankomst een testbewijs op papier laten zien.

Voor Curaçao geldt een geel reisadvies vanuit het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken.

Gezondheidsraad werkt aan advies over derde prik

De Gezondheidsraad komt deze week bij elkaar om zich te buigen over de zogenoemde 'boosterprik' met coronavaccins. Minister De Jonge van Volksgezondheid wil voor 2 november een advies van de raad over zo'n extra prik voor gezonde mensen. Ook wil hij weten welke groepen als eerste een extra prik zouden moeten krijgen.

Een woordvoerder van de Gezondheidsraad weet nog niet of het advies er voor 2 november komt. "We hopen dat dat lukt, maar dat kunnen we niet garanderen."

De bescherming die coronavaccins bieden, kan na verloop van tijd afnemen. Het RIVM houdt dat in de gaten. Mensen met een ernstige afweerstoornis kunnen nu al een aanvullende dosis krijgen.

Ouderen werden in Nederland als eerste gevaccineerd. Ouderenbond ANBO vindt dat snel moet worden begonnen met het geven van een extra prik als de Gezondheidsraad dat adviseert. "Maar je moet eerst zeker weten dat zo'n boosterprik echt zin heeft. We wachten het af."

Veel EU-landen hebben al besloten om een groot deel van de bevolking een extra prik aan te bieden. Zo mag in Frankrijk iedereen vanaf 65 jaar een derde prik halen, net als zorgmedewerkers en mensen die een dosis van het Janssen-vaccin hebben gehad. Duitsland heeft een soortgelijk beleid. De Vlaamse regering maakte afgelopen vrijdag bekend dat alle Vlamingen van 12 jaar en ouder een aanvullende prik kunnen krijgen. Italië wil vanaf januari aan iedereen een 'boostervaccin' beschikbaar stellen.

ECDC: zwaar griepseizoen op komst

Vroege gevallen van een bepaald soort griep, het A(H3N2)-type, wijzen erop dat de EU mogelijk te maken krijgt met een zwaar griepseizoen. Daarvoor waarschuwt het Europese centrum voor de bestrijding van infectieziekten ECDC.

Een zwaar griepseizoen heeft gevolgen voor ouderen en chronisch zieken, die het risico lopen op complicaties bij griep. De griepprik is minder effectief bij het A(H3N2)-type.

EenVandaag: 72% van gevaccineerden wil specifieke maatregelen voor ongevaccineerden

72 procent van de gevaccineerden vindt dat het kabinet over moet gaan tot specifieke maatregelen voor ongevaccineerden, zo meldt tv-programma EenVandaag op basis van eigen opinie-onderzoek. Vrijwel alle ondervraagde ongevaccineerden (98 procent) zijn fel tegen, en zeggen zich niet aan die maatregelen te gaan houden. EenVandaag ondervroeg ruim 28.000 leden van zijn eigen Opiniepanel, waar in totaal zo'n 70.000 Nederlanders aan deelnemen.

Van alle ondervraagden vindt 60 procent dat het kabinet bij de komende persconferentie hoe dan ook met een aanscherping van coronamaatregelen moet komen: de meeste voorstanders (76 procent) zijn voor een dringender thuiswerkadvies, strengere controles op de coronapas (71 procent) en het herinvoeren van 'de 1,5 meter' (61 procent). De minste steun is er voor het opnieuw instellen van een maximum aan het aantal gasten dat je thuis mag ontvangen. De hele lijst potentiële maatregelen:

Italië wil 'boostershot' vanaf januari voor iedereen beschikbaar stellen

Italië wil vanaf januari een 'boostervaccin' beschikbaar stellen voor de gehele bevolking, meldt plaatsvervangend gezondheidsminister Pierpaolo Sileri. De mededeling komt niet als een verrassing. In september sprak een hoge functionaris bij het ministerie ook al over een mogelijke booster voor iedereen.

Op dit moment wordt een boostervaccin alleen aangeboden aan ouderen, kwetsbaren en gezondheidspersoneel. Meer dan 1,1 miljoen van hen kreeg al een booster.

"Tot eind dit jaar gaan we door met het geven van een derde dosis van het vaccin aan ouderen en gezondheidswerkers", zegt Sileri. "Vanaf januari gaan we het dan aanbieden aan de rest van de bevolking op volgorde van wanneer mensen hun eerste en tweede dosis hebben gehad." Hij zei ook dat mensen die het Janssen-vaccin hebben gekregen (slechts één prik) voorrang krijgen.

RIVM: aantal positieve tests stijgt met 50 procent in een week

Bij het RIVM zijn de voorbije week bijna 39.000 positieve testen gemeld. Dat is een stijging van 50 procent ten opzichte van de zeven dagen daarvoor. In totaal gingen ruim 224.000 mensen naar de GGD-teststraten, 26.000 meer dan een week eerder. Ook het percentage van hen dat een positieve uitslag kreeg, ging omhoog: van 12 naar 15,3 procent.

Daarbij moet worden bedacht dat uit onderzoek van onder meer I&O Research blijkt dat met name ongevaccineerde mensen zich vaak niet laten testen, ook niet bij ziekte. Dat betekent dat de huidige cijfers waarschijnlijk een onderschatting zijn van het werkelijke aantal Nederlanders met een infectie.

Ook de ziekenhuiscijfers vertonen een stijgende lijn: op dit moment liggen er 849 covidpatiënten in een ziekenhuis, van wie 192 op een IC-afdeling. Dat zijn zijn stijgingen van respectievelijk 38 en 26 procent vergeleken met de week ervoor.

122 nieuwe covidpatiënten op verpleegafdelingen, hoogste aantal sinds 22 mei

Op de verpleegafdelingen van de ziekenhuizen zijn de afgelopen 24 uur 122 nieuwe patiënten opgenomen. Dat is het hoogste aantal sinds 22 mei.

Op de IC's zijn veertien nieuwe patiënten opgenomen. In totaal liggen in de ziekenhuizen liggen nu 849 patiënten, van wie 192 op de IC's.

De Jonge wil maatregelen om ongevaccineerden te beschermen tegen IC-opname

Minister De Jonge sluit niet uit dat er speciale maatregelen komen voor mensen die niet gevaccineerd zijn. Hij benadrukte vanmorgen na een corona-overleg dat het dan niet gaat om maatregelen tégen ongevaccineerden. "Het tegendeel is waar. Het is juist ter bescherming van de mensen die het risico lopen om in het ziekenhuis te komen, zodat de zorg voor ons allemaal toegankelijk blijft."

Over welke extra maatregelen er op dit moment wordt nagedacht, wil De Jonge niet zeggen. Mogelijkheden zouden kunnen zijn: een coronapas op het werk, zoals bijvoorbeeld in Italië geldt, of het corona-toegangsbewijs alleen nog mogelijk te maken voor gevaccineerden en mensen die recent corona hebben gehad, zoals in Duitsland.

'Streng coronabeleid China gaat ook volgend jaar niet veranderen'

Hoewel er maar enkele tientallen positieve tests per dag zijn, zal het strenge coronabeleid in China zal niet snel worden bijgesteld, zegt correspondent Garrie van Pinxteren in het NOS Radio 1 Journaal.

Het land hanteert nog steeds een zero-tolerancebeleid: vandaag is Lanzhou, een stad van vier miljoen inwoners, op slot gegaan vanwege zes nieuwe gevallen in een dag. Inwoners mogen alleen in noodgevallen hun huis uit. Gisteren werd bekend dat lokale overheden in ten minste vijf Chinese provincies vaccinatieoproepen hebben gestuurd voor kinderen van 3 tot 11 jaar.

"Omdat China geen enkele coronabesmetting wil hebben, wordt meteen streng tegen opgetreden. Dan zijn er weer reisbeperkingen en nu gaat de marathon van Peking bijvoorbeeld ook niet door", zegt Van Pinxteren.

Er zijn wel Chinese experts die hebben gezegd dat wanneer het aantal gevaccineerden weer verder omhoog gaat, het strikte beleid kan stoppen, zegt Van Pinxteren. "De eerste expert die dat zei, is daar heel erg zwaar op aangevallen. Niemand denkt dan ook dat er voor de Olympische Spelen nog iets gaat veranderen."

Dat komt volgens Van Pinxteren ook door de boodschap die China sinds de corona-uitbraak heeft uitgedragen. "China zegt het enige land te zijn dat er voor kan zorgen dat er helemaal geen corona is. Ze zeggen dat ze een politiek superieur systeem hebben. Dat verhaal zouden ze moeten gaan wijzigen als het beleid wordt aangepast. Dat is wel een stap."

Heathrow verwacht pas in 2026 volledige herstel luchtvaart

De Londense luchthaven Heathrow verwacht dat het luchtverkeer pas in 2026 volledig hersteld is.

Het aantal reizigers op de luchthaven zelf nam het afgelopen kwartaal wel al iets toe, maar is nog steeds fors lager dan voor de coronapandemie. Het gaat om 28 procent van het aantal passagiers en 90 procent van het vrachtvervoer ten opzichte van voor corona.

"Het waren een moeilijke achttien maanden, maar we zien dat het herstel begint te komen", zegt topman John Holland-Kaye tegen de BBC. Het luchthavenbedrijf heeft een verlies van 3,4 miljard pond geleden sinds de start van de pandemie.

United Airlines miljoenen kwijt aan verlof ongevaccineerde medewerkers

United Airlines is elke twee weken 1,4 miljoen euro kwijt aan betaald verlof voor ongevaccineerde werknemers. De Amerikaanse luchtvaartmaatschappij heeft bij een rechtbank gepleit om deze werknemers met onbetaald verlof te sturen, maar krijgt voorlopig ongelijk.

In afwachting van de definitieve uitspraak verlengde een rechtbank de verplichting om deze werknemers uit te betalen tot zeker 8 november. Volgens de rechtbank zouden de werknemers bij een vaccinatieplicht gedwongen worden zich te laten inenten, tegen bijvoorbeeld hun religieuze of medische voorschriften in.

Ongevaccineerde werknemers kunnen niet werken, omdat gevaccineerde collega's volgens de luchtvaartmaatschappij weigeren "hun gezondheid op het spel te zetten".

OMT-lid: ziekenhuiscapaciteit moet structureel omhoog

De ziekenhuiscapaciteit moet door het coronavirus de komende jaren structureel omhoog, zegt OMT-lid Kluytmans. De arts-microbioloog zegt dat het niet ondenkbaar is dat ook in de toekomst er jaarlijks 10.000 mensen met corona worden opgenomen in de ziekenhuizen.

"Vóór vaccinatie is de kans op een ziekenhuisopname na besmetting ongeveer 5 procent, na vaccinatie is dat risico een factor twintig kleiner: 0,25 procent dus. Stel dat een kwart van de bevolking elk winterseizoen corona krijgt, dan heb je het over 0,25 procent van pakweg vier miljoen mensen. Dat zijn tienduizend mensen die elk jaar in het ziekenhuis kunnen belanden", rekent Kluytmans voor in een interview met het AD.

De vaccins beschermen goed tegen ziekenhuisopnames, zegt Kluytmans, maar ze beschermen niet 100 procent. Dat geldt ook voor eerdere besmettingen. "De term groepsimmuniteit is natuurlijk beroemd geworden omdat Rutte dat in maart vorig jaar zo onhandig de wereld in hielp. Maar ik denk niet dat het ons gaat lukken om corona achter ons te laten."

Toch geen vaccinatiebus bij café in Kootwijkerbroek

In Kootwijkerbroek is afgelopen weekend toch geen vaccinatiebus bij een café geplaatst. Als ludieke actie wilde de eigenaar van het café een gratis flesje corona aanbieden aan mensen die zich lieten vaccineren. Een aantal bewoners was daar boos over.

Een huisarts uit Kootwijkerbroek had de bus liever bij hem voor de deur zien staan. "Nu leg je de relatie tussen de bus en gratis pils. Dan doe je het voor jezelf. Dat is geen handige actie van de GGD", zegt hij tegen Omroep Gelderland. In Kootwijkerbroek is 25 procent van de 18-plussers volledig gevaccineerd.

Ook een andere bewoner was niet blij met de combinatie van vaccin en een gratis biertje. "Ik snap niet dat je een bus bij een café zet als lokkertje. Ik vind het heel belangrijk dat iedereen vrij voor een vaccin kan kiezen. Door jongeren zo om te kopen gaat die vrijheid eraf."

De eigenaar van het café zegt dat het om een grap ging die bij sommige mensen in het verkeerde keelgat is geschoten. "Het ging ons ook wel om de prik. Voor ons was het meer gezeur dan dat het iets heeft opgeleverd."

Volgens de GGD Gelderland-Midden was de locatie gekozen in overleg met de gemeente en andere lokale partijen. "Wij hadden begrepen dat er vooral onder jongeren belangstelling was en dat dit een geschikte locatie was." De gemeente en de GGD bekijken nu of de vaccinatiebus alsnog naar het dorp komt.

Afrikaanse Unie koopt tot 110 miljoen doses van Moderna

De Afrikaanse Unie (AU) koopt tot 110 miljoen doses van het coronavaccin van de Amerikaanse farmaceut Moderna, in een deal die deels is bemiddeld door de Verenigde Staten. De VS ziet af van de aankoop van 33 miljoen doses van het vaccin, zodat die beschikbaar komen voor de AU.

De eerste doses worden de komende maanden al geleverd; het gaat om 15 miljoen doses voor het einde van 2021, 35 miljoen doses in het eerste kwartaal van 2022, en tot 60 miljoen doses in het tweede kwartaal.

"We hopen dat andere vaccinproducerende landen het voorbeeld van de VS volgen, en ons toegang verlenen tot het kopen van vaccins", zegt AU-gezant Masiyiwa aan persbureau Reuters.

De afgezegde 33 miljoen doses hebben geen grote impact op het vaccinnatieprogramma van de VS, zegt een corona-coördinator van het Witte Huis. De VS is begonnen met het toedienen van boostershots. In Afrika is slechts een klein deel van de 1,3 miljard inwoners volledig gevaccineerd.

Zes van de tien repatriëringsvluchten uit Marokko in Nederland

Gisteren zijn nog eens drie repatriëringsvluchten van Transavia uit Marokko in Nederland geland; het gaat om een vlucht van Marrakesh naar Schiphol, van Nador naar Rotterdam en van Casablanca naar Schiphol. In totaal zijn nu zes van de tien vluchten uitgevoerd.

Marokko verbood donderdag vluchten van en naar Nederland, het Verenigd Koninkrijk en Duitsland, nadat het aantal positieve tests in die landen was opgelopen. Transavia kreeg van de Marokkaanse regering toestemming om tien repatriëringsvluchten uit te voeren en zo gestrande reizigers op te halen.

OMT-lid Bonten: maatregelen voor niet-gevaccineerden lastig uitvoerbaar

Het grote verschil met de coronapiek van nu met die in de zomer, is dat die toen heel duidelijk te relateren was aan het nachtleven, zegt hoogleraar microbiologie en OMT-lid Marc Bonten tegen Nieuwsuur. Dat is nu veel minder duidelijk. "Het is dus ook lastiger om met een maatregel het hele probleem onder controle te krijgen. Dat wordt echt een uitdaging."

Het aantal mensen die met corona in het ziekenhuis belanden, is veel sneller toegenomen dan verwacht. Demissionair minister De Jonge lijkt maatregelen specifiek voor niet-gevaccineerden niet bij voorbaat uit te sluiten, omdat het vooral niet-gevaccineerden zijn die in ziekenhuizen worden opgenomen.

Bonten zegt begrip te hebben voor de discussie over maatregelen die zich richten op ongevaccineerden, maar twijfelt aan de uitvoerbaarheid. "Ik begrijp de vraag. Heel veel mensen zijn gevaccineerd. En heel veel mensen die in het ziekenhuis liggen zijn dat niet. Dat creëert veel vragen, ook bij mensen die in het ziekenhuis met ongevaccineerde patiënten werken. Dat is al een tijd lang een belangrijk discussiepunt."

Welkom!

Welkom in het NOS-coronablog van dinsdag 26 oktober. Hier vind je het laatste nieuws uit binnen- en buitenland over het coronavirus.

Lees hier het blog van gisteren terug.