liveblog
NOS NieuwsAangepast

Twee nieuwe fabrieken voor productie Pfizer-vaccin • Onderzoek ziekenhuizen rond Janssen-vaccin

  • Welkom in het coronablog van dinsdag 22 juni, hier lees je het coronanieuws uit binnen- en buitenland.
  • Coronacijfers opnieuw flink lager.
  • Deltavariant steeds dominanter bij besmettingen, verwacht RIVM.
  • Oxfam-Novib: arbeiders nog uitgebuit, ondanks hoge winsten supermarktketens
liveblog gesloten

Meeste bedrijven hadden ondanks coronacrisis geen extern geld nodig

Verreweg het grootste gedeelte van het Nederlandse bedrijfsleven had geen extern vermogen nodig om de coronacrisis door te komen. Meer bedrijven trokken extra geld aan om investeringen te doen dan om de rekeningen te kunnen blijven betalen. Dat meldt het CBS op basis van een enquête onder ondernemers.

In de horeca hadden de meeste bedrijven extern geld nodig. Zo trok 27 procent van de horecabedrijven procent extern vermogen aan om aan de betalingsverplichtingen te kunnen voldoen. Nog eens 12 procent van de horecabedrijven had wel behoefte aan externe financiering maar had dat nog niet rond of nog geen aanvraag gedaan. In de cultuur, sport en recreatie had bijna een derde van de bedrijven extern vermogen nodig vanwege de coronacrisis.

Risiconiveau gedaald in 18 veiligheidsregio's

Nu het aantal coronagevallen in Nederland blijft dalen, zijn de risiconiveaus in Nederland verlaagd. Voor het eerst sinds eind vorig jaar zijn er weer regio's waar het laagste risiconiveau 'waakzaam' geldt. Dat zijn Groningen en Zaanstreek-Waterland. Die laatste regio is in één keer van het hoogste naar het laagste niveau gegaan.

Het hoogste risiconiveau, 'zeer ernstig', geldt nergens meer, wel zijn er nog vijf regio's met het niveau 'ernstig'. Dat is het geval in Rotterdam-Rijnmond, Zuid-Holland Zuid, Brabant-Noord, Gelderland-Zuid en Flevoland.

Surinaamse regering draagt bij aan covid-uitvaarten

Surinamers die iemand verliezen aan covid-19 kunnen van de regering een bijdrage krijgen van maximaal 10.000 Surinaamse dollars, ongeveer 400 euro, in de begrafeniskosten. De regering besloot hiertoe omdat de kosten voor de uitvaart van een coronaslachtoffer veel hoger zijn dan die voor een normale uitvaart. Zo moet er vijf dagen een koelcel worden gehuurd en zijn er extra kosten voor bodybags en de transport van het lichaam.

Bij meerdere covid-doden binnen een gezin wordt het bedrag vermenigvuldigd en als in een gezin beide ouders of verzorgers overlijden betaalt de overheid de hele uitvaart. De maatregel gaat met terugwerkende kracht per 1 juni in.

De situatie in Suriname was een aantal weken zeer ernstig. Vooral de Braziliaanse variant heeft veel Surinamers getroffen. De ziekenhuizen en IC's lagen overvol en artsen kwamen voor de keuze te staan welke patiënten ze moesten opnemen en welke niet. Inmiddels begint het land weer op te krabbelen uit code zwart. "De ziekenhuizen liggen nog wel vol, maar mensen hoeven niet meer op de gangen te overlijden", zei chirurg Chander Mahabier donderdag tegen de NOS.

Brussel keurt Italiaans herstelplan van 191 miljard euro goed

De Europese Commissie geeft groen licht voor het herstelplan van Italië. Het land krijgt 191,5 miljard euro coronasteun, het hoogste bedrag in de Europese Unie. Het bedrag bestaat uit 68,9 miljard subsidie en 122,6 miljard aan gunstige leningen.

De Italiaanse regering wil 37 procent van het geld investeren in projecten om de klimaatdoelstellingen te realiseren en 25 procent in digitale projecten. Het gaat onder andere om schoner openbaar vervoer, energiezuinige gebouwen, de digitalisering van bedrijven en de uitbreiding van het 5G-netwerk.

In totaal heeft de Commissie een hulppakket van bijna 700 miljard euro beschikbaar om de economie in Europa te stimuleren na de coronapandemie. 21 landen hebben een aanvraag ingediend voor steun, van tien landen zijn de plannen inmiddels goedgekeurd. Nederland heeft nog geen steun aangevraagd bij de Europese Commissie.

EMA keurt twee nieuwe fabrieken goed voor de productie van het Pfizer-vaccin

BioNTech krijgt er in Europa twee extra fabrieken bij voor de productie van hun vaccin. Het gaat om een fabriek van Allergopharma in het Duitse Reinbek en een vestiging van Novartis Pharma in het Zwitserse Stein.

De fabrieken zijn goedgekeurd door het Europees Geneesmiddelen agentschap EMA en de productie kan er direct worden opgestart.

Duitse Bondskanselier mixt vaccins

De Duitse bondskanselier Angela Merkel is vandaag voor de tweede keer gevaccineerd. Opmerkelijk is dat zij deze keer het Moderna-vaccin kreeg toegediend, terwijl haar eerste vaccinatie met AstraZeneca was.

Waarom ze bij haar tweede vaccinatie een ander vaccin kreeg, is niet bekendgemaakt. Naar het mixen van vaccins wordt de laatste tijd veel onderzoek gedaan. Volgens Duitse onderzoekers zou het mixen van AstraZeneca met een ander vaccin een hogere werkzaamheid kunnen geven. Mensen die na AstraZeneca een ander vaccin toegediend kregen, hadden namelijk meer last van bijwerkingen. En dat is volgens de onderzoekers een teken dat het immuunsysteem sterker reageert en dat daardoor de werkzaamheid toeneemt.

Ziekenhuizen onderzoeken nut van tweede prik na toedienen Janssen-vaccin

Het UMCG onderzoekt met drie andere universitaire ziekenhuizen of het zin heeft na het Janssen-vaccin nog een tweede prik te geven, meldt RTV Noord. Bij het Janssen-vaccin volstaat één prik. Toch willen UMCG, Erasmus MC, LUMC en UMC weten of een tweede prik zinvol kan zijn. Een extra prik zou mogelijk beter kunnen beschermen tegen nieuwe varianten van het coronavirus.

De ziekenhuizen voeren het onderzoek uit onder hun eigen medewerkers die het Janssen-vaccin hebben gekregen. Die krijgen een tweede prik; dit kan met Janssen zijn, maar ook met Pfizer of Moderna. De onderzoekers beoordelen vervolgens of de combinaties van de verschillende vaccins veilig zijn en of ze een goede afweerreactie opwekken.

Ook zijn ze heel benieuwd of de combinatie van verschillende vaccins misschien zelfs beter werkt tegen de nieuwe varianten van het virus. Dat zou voordelig zijn, want daarmee ontstaan er minder moeilijkheden bij eventuele leveringsproblemen van vaccins. Eind oktober worden de eerste bevindingen van het onderzoek verwacht.

RIVM: 'Deltavariant van het coronavirus zal andere variant verdringen'

De deltavariant (ook wel bekend als de Indiase variant) van het coronavirus wordt in Nederland sneller dominant dan eerst gedacht. Maar dat betekent niet dat het aantal coronabesmettingen toeneemt, legt Aura Timen van het RIVM uit.

RIVM: 'Deltavariant van het coronavirus zal andere variant verdringen'

Van Dissel: vijf ‘kwetsbaarheden’ bepalen eventuele nieuwe golf in najaar

Vijf factoren bepalen of er na de zomer, als het huidige gunstige 'seizoenseffect' is uitgewerkt, weer een nieuwe besmettingsgolf komt. Dat zei Jaap van Dissel van het RIVM in zijn briefing in de Tweede Kamer.

Twee van die "kwetsbaarheden" zijn de vaccinatiebereidheid van de Nederlander en de vraag hoe lang de vaccins mensen beschermt tegen het virus. Ook speelt een rol hoeveel nieuwe, besmettelijkere varianten er ontstaan (mogelijk nog besmettelijker dan de deltavariant die snel in opkomst is) en in welke mate het virus door reizigers in Nederland wordt binnengebracht. En tot slot is het volgens Van Dissel essentieel of mensen zich aan de geldende regels houden, zoals met name de afstandsmaatregel.

Goed nieuws, aldus Van Dissel, is dat uit onderzoek blijkt dat de vaccins mensen niet alleen mensen individueel beschermen tegen ziekte, maar ook ervoor zorgen dat die mensen het virus minder verspreiden.

Negen maanden cel voor complotdenker Bodegraven

De politierechter in Den Haag heeft complotdenker Wouter R. veroordeeld tot negen maanden cel, waarvan drie voorwaardelijk, voor het maken van opruiende en bedreigende filmpjes gericht tegen RIVM-directeur Jaap van Dissel en de advocaat van de gemeente Bodegraven-Reeuwijk. Tegen R. was negen maanden onvoorwaardelijk geëist.

Volgens de politierechter heeft R. de grenzen van de vrijheid van meningsuiting overschreden. R. postte onder meer een video waarin hij de locatie en de tijd noemde dat Van Dissel een prijs van de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen zou krijgen, gecombineerd met het geluid van een explosie.

Veel meer toeschouwers in Wembley in eindfase EK

In het Wembley-stadion in Londen zijn bij de twee halve finales en de eindstrijd van het Europees Kampioenschap voetbal 60.000 supporters welkom, heeft de Britse regering besloten. Een uitverkocht Wembley is normaal gesproken goed voor 90.000 toeschouwers.

Door het aantal toegenomen besmettingen met de deltavariant van het coronavirus in het Verenigd Koninkrijk, leek het afgelopen tijd onzeker of de ontknoping van het EK in Londen gespeeld kan worden. Een aantal landen wilde dat liever niet. Zo riep Italië de UEFA op om de wedstrijden ergens anders te laten spelen, maar de UEFA benadrukte herhaaldelijk dat de wedstrijden in Londen gespeeld worden.

Bij de groepswedstrijden in het Wembley-stadion waren steeds zo'n 22.000 voetbalfans welkom. Voor de knock-outfase gaat dat aantal omhoog naar 45.000 bezoekers, schrijft de BBC. Wie een kaartje heeft, moet wel vooraf een negatieve corona-uitslag laten zien of aantonen dat hij of zij volledig is gevaccineerd. De prikken moeten minstens twee weken voor de wedstrijd zijn toegediend.

Ook laatste huisartsen krijgen deze week AstraZeneca voor tweede prik

Deze week krijgen ook de laatste huisartsen de doses AstraZeneca die zij nodig hebben om 60-64-jarigen hun tweede prik te geven, meldt het ministerie van VWS. Het gaat om huisartsen in Zeeland, Zuid-Holland en Gelderland. De andere provincies hebben de vaccins al eerder gekregen.

Minister de Jonge: "Het is fijn dat de allerlaatste huisartsen nu hun laatste leveringen AstraZeneca krijgen. Zeker met de opkomende deltavariant moeten we ons goed beschermen, die tweede prik is daarvoor écht belangrijk. Ook de laatste mensen van 60 tot en met 64 jaar krijgen nu gelukkig snel hun tweede vaccinatie."

Onlangs stelde de Gezondheidsraad dat de tweede AstraZeneca-prik sneller kan volgen op de eerste dan aanvankelijk gezegd. Na vier weken kunnen mensen van 60 tot 64 jaar nu hun tweede vaccinatie halen. Dat waren 12 weken.

Oranjefonds lanceert Corona Sociaal Herstelfonds

Het Oranje Fonds heeft een sociaal herstelfonds opgericht voor mensen die door de coronapandemie in de problemen zijn geraakt. Er is een startbedrag van ruim 4 miljoen euro beschikbaar gesteld door het fonds. Daarmee kunnen problemen worden aangepakt die veroorzaakt of verergerd zijn door de coronacrisis. Zo is volgens het Oranje Fonds bij veel mensen de eenzaamheid toegenomen, zijn meer mensen in armoede beland en is er grote behoefte aan zorg door vrijwilligers.

"De sociale gevolgen van deze pandemie verdwijnen niet als de mondkapjes afgaan", zegt directeur Sandra Jetten van het fonds. "Daarom is het nu tijd om gezamenlijk in actie te komen." Het Oranje Fonds vraagt daarom andere organisaties ook mee te doen aan het Corona Sociaal Herstel Fonds.

Het Oranje Fonds was in 2002 het nationaal huwelijksgeschenk aan prins Willem-Alexander en prinses Máxima en werkt aan de versterking van de sociale kant van de samenleving.

Coronacijfers opnieuw flink lager

Afgelopen week daalde het aantal positieve tests met een derde tot 5800 in één week tijd, meldt het RIVM. Anderhalve maand geleden werd dat aantal positieve tests nog op één dag behaald. Vandaag gaat het om 724 positieve tests.

Ook in de ziekenhuizen wordt het rustiger: de afgelopen week daalde het aantal opnames van 247 naar 160, een afname met een derde, blijkt uit cijfers van stichting NICE. Daarvan kwamen 32 mensen op de IC terecht; een afname van 25 procent. Er overleden 17 mensen, tegen 21 een week eerder.

Ook de bezetting nam af. Er liggen nu 462 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 491), van wie 185 op de IC (gisteren: 197), meldt het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS).

President Filipijnen dreigt vaccinweigeraars te laten arresteren

De Filipijnse president Duterte zegt dat alle inwoners van zijn land zich moeten laten vaccineren. Wie geen coronavaccin wil, dreigt hij met arrestatie. Veel inwoners vinden dat veel te ver gaan.

President Filipijnen dreigt vaccinweigeraars met arrestatie, inwoners boos

Deltavariant steeds dominanter bij besmettingen, in het najaar mogelijk nieuwe golf

De deltavariant van het coronavirus gaat Nederland snel overnemen, verwacht het RIVM. Over drie weken is de helft van alle besmettingen met deze variant. Over ongeveer twee maanden zijn alle andere varianten verdrongen, blijkt uit een Powerpoint-presentatie van Jaap van Dissel (RIVM). De presentatie (.pdf) met de verwachtingen van het RIVM is al online gezet, in de aanloop naar een technische briefing in de Tweede Kamer die om 16.30 uur begint. Van Dissel geeft een toelichting.

Het aandeel van de deltavariant in Nederland was tot voor kort zeer beperkt: 2,8 procent in de tweede week van juni. Maar dat gaat ingrijpend veranderen, blijkt uit modelstudies van het RIVM. Het gaat naar 50 procent per half juli en ongeveer 100 procent per september of oktober.

Het effect van de opmars van de variant lijkt op korte termijn mee te vallen. Uit de powerpoint-presentatie blijkt dat, volgens de huidige modellen, de ziekenhuisopnames deze zomer zullen blijven dalen en dat er ook geen "toename in de nabije toekomst" is voorzien. Dat komt mede door de grootschalige vaccinatiecampagne.

Voor het najaar echter is de nieuwe variant een "punt van zorg', schrijft het RIVM in een later gepubliceerd bericht op de eigen website. De mutant zou dan zelfs een golf van nieuwe besmettingen kunnen veroorzaken, omdat nog niet iedereen in Nederland is gevaccineerd of in elk geval niet volledig.

Duitsland krijgt groen licht uit Brussel voor economisch herstelplan

Duitsland kan aan de slag met zijn plannen voor het herstel van de economie na de coronacrisis. Daarvoor is vanuit Brussel 25 miljard euro beschikbaar, uit het coronasteunfonds ter waarde van in totaal 750 miljard euro. De lidstaten van de Europese Unie spraken vorig jaar af om dat bedrag te reserveren, zodat hun economieën een doorstart kunnen maken en gemoderniseerd kunnen worden. Het geld wordt geleend op de kapitaalmarkt en moet uiterlijk in 2058 zijn afbetaald.

De Duitsers krijgen het geld nu omdat ze voldoen aan de voorwaarden van de Europese Commissie. Zo moet ten minste 37 procent van het geld worden besteed aan projecten om het klimaat te beschermen. Duitsland gaat daar ruim 40 procent voor gebruiken. Verder zet het land zwaar in op digitalisering van bestuur, gezondheidszorg en onderwijs.

Zeker één geval van trombose met laag aantal bloedplaatjes door Janssen-vaccin

Ook in Nederland is nu één geval vastgesteld van trombose in combinatie met een laag aantal bloedplaatjes na toediening van het Janssen-vaccin. Het is volgens bijwerkingencentrum Lareb vrijwel zeker dat dit door het vaccin is veroorzaakt. Het centrum voor bijwerkingen kreeg 29 meldingen van dit ziektebeeld na inenting met het vaccin van AstraZeneca. Bij 14 van die meldingen is Lareb er vrijwel zeker van dat de oorzaak bij het vaccin ligt.

Onder de 15 mensen bij wie de klachten waarschijnlijk door het vaccin zijn veroorzaakt zijn 9 vrouwen en 6 mannen. Tien van hen zijn ouder dan 60. Er zijn vier mensen overleden, van wie twee vrijwel zeker door de (zeldzame) bijwerking van het AstraZeneca-vaccin.

De meldingen van bijwerkingen gaan over in totaal zo'n 13,6 miljoen toegediende vaccins. 2,4 miljoen daarvan waren van AstraZeneca, 450.000 van Janssen. Lareb komt elke twee weken met een overzicht van het aantal gemelde bijwerkingen.

Opbrengst kinderpostzegels voor kinderen die nadeel hebben van coronacrisis

De opbrengst van de verkoop van kinderpostzegels komt dit jaar ten goede aan kinderen die nadelige gevolgen ondervinden van de coronacrisis. Op de postzegels zijn striphelden Olivier B. Bommel en Tom Poes afgebeeld. Het eerste verhaal met het duo van Marten Toonder is in 1941 verschenen, dit jaar tachtig jaar geleden dus.

De verkoop van de postzegels begint op 29 september. Net als vorig jaar gaat dat coronaproof: ze kunnen online worden besteld, of aan de deur met anderhalve meter afstand.

Veel publiek bij Fête de la Musique in Parijs, mondkapjes blijven af

Inwoners genieten van muziekfestival: 'Parijs leeft weer'

'Deltavariant rukt op in regio Rotterdam'

De zogenoemde deltavariant van het coronavirus komt in onder meer de regio Rotterdam meer voor dan in andere delen van het land, zegt viroloog Marion Koopmans bij Rijnmond. Ze verwacht dat dit nog zal doorzetten. "Het is dus belangrijk dat de basismaatregelen overeind blijven."

Ze wijst erop dat de deltavariant in Groot-Brittannië de andere virusvarianten vrijwel heeft verdrongen. Daarom zijn eerder aangekondigde versoepelingen daar teruggedraaid. Ook in andere landen is te zien dat de deltavariant besmettelijker is dan andere virusvarianten. "We verwachten dat ook in Nederland, net als we vorig jaar rond Kerst hebben gezien toen de Britse variant er was. Je ziet dan hoe moeilijk het is om zoiets buiten de deur te houden."

In Nederland is nu volgens Koopmans in ongeveer drie procent van de besmettingen sprake van de deltavariant. "In sommige steekproeven in verschillende regio's zie je al dat het meer is, zo ook in de regio Rotterdam. We verwachten dat dat doorzet en moeten dat goed in de gaten houden."

President Filipijnen: wie zich niet laat vaccineren wordt opgepakt

Of je je wilt laten inenten tegen het coronavirus is in Nederland je eigen zaak, maar in de Filipijnen ligt dat anders. President Duterte heeft gedreigd dat hij landgenoten die geen prik willen zal laten oppakken. Wie zich niet laat vaccineren kan beter naar het buitenland vertrekken, aldus de president, die bekendstaat om zijn boude uitspraken. "Als je je niet wilt laten vaccineren, zal ik je laten oppakken en het vaccin in je kont prikken", foeterde Duterte in een tv-toespraak.

Hij zal lokale bestuurders vragen om namenlijsten van inwoners die geen trek hebben in het vaccin. De vaccinatiecampagne in de Filipijnen is in maart begonnen, na flinke aanloopproblemen: de levering van vaccins verliep moeizaam en de bereidheid tot inenten onder de bevolking is laag. Duterte legt de verantwoordelijkheid daarvoor bij westerse landen die alle vaccins voor zichzelf houden, ten koste van armere landen. In de Filipijnen zijn ruim 1,3 miljoen coronabesmettingen vastgesteld, bijna 24.000 mensen zijn overleden aan het virus.

Cuba trots op resultaten eigen vaccin

'Jullie hebben in 13 maanden resultaten geboekt'

'Relatief kleine kans op besmetting aan boord passagiersvliegtuigen'

Wie in een vliegtuig vlak bij een passagier met een coronabesmetting zit, heeft naar verhouding een kleine kans om zelf besmet te raken. Dat stelt de Nederlandse Lucht- en Ruimtevaartorganisatie (Koninklijke NLR), die samen met het RIVM onderzoek heeft gedaan naar de kans op coronabesmettingen aan boord. Inzittenden binnen een sectie van zeven rijen rondom iemand met covid-19 lopen gemiddeld een relatief laag risico, lager dan bijvoorbeeld in ongeventileerde ruimtes van dezelfde afmetingen. De onderzoekers schatten dat op tussen de 2 en 44 kruisvluchten de aanwezigheid van een besmettelijke passagier mogelijk resulteert in ten minste één geval van covid-19. Voor een zogenoemde 'superuitscheider' wordt dat risico geschat op 1 tot 9 vluchten.

Om te mogen vliegen moeten reizigers een gezondheidsverklaring bij zich hebben en mensen uit hoogrisicogebieden en zeerhoogrisicogebieden moeten bovendien een negatieve test van maximaal 24 uur oud kunnen laten zien. In het onderzoek is gekeken wat de kans op ziekte is als gevolg van besmetting met zogenoemde aerosolen, extreem kleine virusdeeltjes in de lucht, als er onverhoopt toch besmette personen aan boord van een vliegtuig zijn. Op basis van de cijfers van 7 juni en de testverplichting zou er volgens de onderzoekers elke 11 tot 33 vluchten een besmettelijke passagier aan boord kunnen zijn.

De metingen zijn uitgevoerd aan boord van drie vliegtuigtypes waarmee veel wordt gevlogen vanaf Schiphol. Zowel de taxifase als de kruisvluchtfase (op vliegreizen de meeste voorkomende omstandigheid) zijn onderzocht. Bij het onderzoek zijn poppen gebruikt en kunstmatig speeksel, waarin het eigenlijke coronavirus niet aanwezig was. Aan de hand van aantallen en volumes van deeltjes in de cabine is bepaald hoe groot de kans op virusoverdracht is. Risico's nemen toe naarmate de vlucht langer duurt; het dragen van mondmaskers aan boord verlaagt de risico's.

CPB verwacht nog sneller economisch herstel van coronacrisis

De vooruitzichten voor de Nederlandse economie zijn gunstig en de permanente schade van de coronacrisis blijft beperkt, schrijft het Centraal Planbureau (CPB) in zijn nieuwste raming. Het groeitempo van de economie gaat naar verwachting omhoog: in maart hield het CPB nog rekening met 2,2 procent groei, nu is dat 3,2 procent. Het steunbeleid van de overheid heeft goed gewerkt om de effecten van de coronapandemie op de arbeidsmarkt en productie te dempen en permanente schade te voorkomen, zegt CPB-directeur Pieter Hasekamp.

Eerder werd gevreesd dat de coronacrisis tot oplopende werkeloosheid zou leiden, maar dat lijkt mee te vallen. De werkeloosheid zou dit jaar zelfs kunnen dalen, al loopt die volgend jaar wel weer op, denkt het planbureau.

Het CBS heeft becijferd dat de consumentenuitgaven in april met 9,4 procent zijn gestegen, de sterkste toename na de Tweede Wereldoorlog. Er werd meer uitgegeven aan kleding, schoenen en personenauto's en ook aan gas en elektriciteit. In april mocht winkelen weer zonder afspraak en terrassen gingen open. Het was aanzienlijk kouder dan het jaar ervoor, dus de energierekening viel veelal hoger uit

Het groeicijfer neemt zo toe doordat vorig jaar april juist uitzonderlijk weinig werd besteed. Toen zat Nederland in de eerste lockdown en waren veel winkels en bedrijven dicht.

'Supermarkten maken veel winst, maar arbeiders nog steeds uitgebuit'

Ondanks de winsten die supermarkten in de coronacrisis vorig jaar hebben gemaakt, worden arbeiders en boeren in de buitenlandse voedselketen nog steeds uitgebuit. Dat stelt Oxfam Novib na onderzoek in vijf landen en bij acht grote supermarktketens. Daaronder zijn Albert Heijn, Jumbo, Lidl, Aldi en Plus.

De supermarkten zagen in de lockdown hun omzetten en winsten stijgen en beursgenoteerde ketens als Ahold Delhaize en Tesco hebben hun dividenduitkeringen flink verhoogd. Maar "de arbeiders in hun toeleveringsketens vingen de klappen op van de coronapandemie", zegt Anouk Franck van Oxfam. In India konden werknemers van theeplantages bijvoorbeeld niet meer aan het werk door de lockdowns, en de supermarkten hebben niks gedaan om hen te ondersteunen, zegt Oxfam. De ngo wijst ook op de positie van vrouwen, die vaak nog kortere contracten en onzekerder banen hebben en minder verdienen. De loonverschillen tussen mannen en vrouwen zouden door corona nog groter zijn geworden.

Maar brancheorganisatie CBL zegt dat de winkels "juist in coronatijd investeren in het verbeteren van de ketens". En Ahold-Delhaize, het moederbedrijf van Albert Heijn, stelt dat supermarkten aan het eind van een ingewikkelde keten zitten. "Het is niet zo eenvoudig dat wij met de financiën van vorig jaar die problemen kunnen oplossen. Het zijn wereldwijde problemen." Franck van Oxfam: "Supermarkten tonen de wil om te veranderen en er worden stappen gezet, maar er moet echt meer gebeuren."

GGD tevreden over proef met prikbus Friesland

Een proef met de prikbus in Friesland dit voorjaar is volgens de GGD succesvol verlopen. Kwartiermaker Niels van Mourik van de GGD zei in het NOS Radio 1 Journaal dat enkele honderden mensen zijn bereikt. Het experiment in vier plaatsen was er vooral op gericht om twijfelaars en lager opgeleiden ervan te overtuigen zich te laten vaccineren. Vaak gaat het om mensen die niet naar een grote priklocatie kunnen of durven komen of die anderszins angstig zijn. Voor hen is zo'n locatie vaak te intimiderend. In de bus hoef je geen afspraak te maken voor een prik. Harlingen was de eerste stad waar een prikbus werd ingezet, later volgden Rotterdam, Utrecht en Amsterdam. Daar werd vooral geprobeerd om dak- en thuislozen te bewegen een vaccin te nemen. Vanaf vandaag rijdt er ook een prikbus in Den Haag.

Sint-Maarten begint met vaccineren kwetsbare kinderen

Sint-Maarten gaat als eerste van de zes Caribische eilanden van het Koninkrijk kinderen van 12 jaar en ouder met onderliggende ziektes vaccineren tegen het coronavirus. Het gaat om kinderen met onder meer leukemie, nierfalen, het syndroom van Down, een immuunziekte, diabetes of obesitas.

De Nederlandse Gezondheidsraad heeft toestemming gegeven voor de vaccinaties, laat de regering van Sint-Maarten weten. Er zijn twee locaties op het eiland waar de kinderen een prik kunnen krijgen. Daarvoor hoeven zij geen afspraak te maken.

De vaccinatiegraad op Sint-Maarten is relatief laag in vergelijking met de andere Caribische eilanden van het Koninkrijk. Zo heeft ongeveer 40 procent van de volwassen bevolking op Sint-Maarten minstens één prik gekregen. Op Curaçao en Aruba is dat meer dan 65 procent. Op Bonaire is dat meer dan 75 procent.

Cuba meldt 92 procent effectiviteit eigen vaccin

Cuba meldt dat het eigen coronavaccin Abdala voor ruim 92 procent effectief is tegen het coronavirus. Er zijn drie doses nodig om die effectiviteit te bereiken, meldde het laboratorium dat het vaccin ontwikkelde. Het middel moet eind juni of begin juli officiële toestemming krijgen van de Cubaanse autoriteiten om voor noodgebruik te worden ingezet.

De aankondiging komt een aantal dagen nadat Cuba de effectiviteit van een ander eigen vaccin - Soberana II - had bekendgemaakt. Dat vaccin bleek 62 procent effectief tegen het virus. De Cubaanse president Miguel Diaz-Canel bedankt via Twitter zijn wetenschappers voor de "twee zeer effectieve vaccins".

De Cubaanse regering wil in augustus 70 procent van de 11,2 miljoen inwoners hebben ingeënt en de gehele bevolking voor het einde van het jaar.

Italië schrapt mondkapjesplicht voor buiten

Italië schaft vanaf volgende week maandag de mondkapjesplicht voor buiten af, zo kondigde minister Roberto Speranza (Volksgezondheid) aan. "Vanaf 28 juni maken we een einde aan de verplichting om buiten een masker te dragen", schreef Speranza op zijn Facebookpagina. Het besluit geldt enkel voor gebieden die als zogenoemde 'witte zones' zijn aangemerkt, oftewel waar de verspreiding van het virus het laagst is.

Momenteel valt nagenoeg het hele land daaronder, op het noordwestelijk gelegen Valle d'Aosta na. In binnenruimtes of het openbaar vervoer moeten Italianen nog wel een mondmasker dragen. In het land neemt het aantal besmettingen gestaag af. Maandag werden bijna vijfhonderd nieuwe gevallen gemeld en overleden 21 inwoners aan de gevolgen van het virus.