Kamerdebat over de coronawet, veel bezwaren van de politieke partijen zijn opgelost

De wetteksten en amendementen: wat staat er in de verschillende documenten?

De nieuwe wet komt tot stand via verschillende documenten. Er is de 'koninklijke boodschap', dat is de aankondiging van koning Willem-Alexander aan de Tweede Kamer dat de wet eraan komt. Dan is er het 'voorstel van wet', dat is de eerste versie van de wet die het kabinet naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.

In de 'memorie van toelichting' legt het kabinet uit waarom de wet geschreven is en wat de afwegingen waren om verschillende bepalingen op te nemen. De Raad van State geeft juridisch advies, in het geval van deze wet twee keer. In het 'verslag' en de 'nota naar aanleiding van het verslag' zijn de schriftelijke vragen en bezwaren van de Tweede Kamer opgenomen en het antwoord van het kabinet daarop.

In de 'nota van wijziging' staan de aanpassingen van de wetsartikelen die het kabinet heeft doorgevoerd na de inspraakronde voor de Tweede Kamer en het maatschappelijk veld. Na het Kamerdebat wordt er niet alleen gestemd over de wet, maar ook over amendementen en moties. Daarin stellen de verschillende politieke partijen wijzigingen van de wet voor. Deze gaan alleen door als daar een meerderheid van de Kamerleden voor stemt.

Lees hier alle documenten terug onder het kopje Documenten.

Dag 1 van het debat is afgelopen

Morgen gaat het debat om 10.15 uur verder met de reacties van de ministers op alle vragen en wijzigingsvoorstellen uit de Tweede Kamer.

Kijk hier naar een korte samenvatting van vandaag:

Denk: spoedwet heeft onduidelijkheid en angst veroorzaakt

Partijleider Azarkan van Denk heeft kritiek op de manier waarop het kabinet deze wet heeft aangepakt. "Je mag van het kabinet verwachten dat ze iets beter nadenken voor ze burgers iets voorschotelen." De eerste versie van de wet heeft onduidelijkheid en angst veroorzaakt, zegt hij. Azarkan kreeg tienduizenden mailtjes met vragen binnen, die hij niet allemaal kon beantwoorden.

Azarkan: "Het wetsvoorstel wordt breed gewantrouwd, en dat ligt in de eerste plaats aan het kabinet zelf." Hij wil weten of het kabinet een plan van aanpak heeft om de weerstand tegen de wet weg te nemen en de communicatie over de wet te verbeteren.

Verder wil Azarkan van het kabinet weten of een boerka gezien kan worden als een beschermingsmiddel tegen het virus, net als een neusmondmasker van stof. In dat geval zou het boerkaverbod niet opgaan, zegt hij.

Van Haga spreekt ook namens Forum voor Democratie

Kamerlid Van Haga voert ook het woord namens Kamerleden Baudet en Hiddema van Forum voor Democratie. De drie Kamerleden zijn tegen de coronawet. "Wij willen zelf bepalen wie we een hand en een knuffel geven", zegt Van Haga. Hij vindt dat minister De Jonge meer moet doen aan het testbeleid en aan de inkoop van medicijnen. Ook vindt hij het dragen van mondkapjes, bijvoorbeeld buiten, zwaar overdreven. Al moeten mensen het zelf weten als zij dat willen, zegt hij, maar een verplichting moet er nooit komen.

Partijleider Baudet van Forum voor Democratie heeft een filmpje op sociale media gezet:

50Plus: bezoekrecht verpleeghuizen

50Plus wil in de wet het bezoekrecht van mensen in verpleeg- en verzorgingshuizen vastleggen. "Wij laten nooit meer gebeuren dat mensen maanden geen bezoek mogen ontvangen", zegt fractievoorzitter Van Brenk. "Zo intelligent was die lockdown ook weer niet."

Van Brenk zegt dat er bij andere partijen brede steun is voor het bezoekrecht in de wet. Als dat er niet komt, dan steunt de partij de wet niet.

Ondertussen praat premier Rutte bij MKB Nederland met ondernemers over de coronacrisis

ChristenUnie: beslissing kerken viel rauw op het dak

Na de SGP doet ook de ChristenUnie een beroep op minister Grapperhaus om met de kerken te praten over soepeler regels voor kerkdiensten waar dat kan. Grapperhaus besloot maandag dat er maximaal 30 mensen bij een kerkdienst mogen zijn en dat er niet gezongen mag worden. Dit naar aanleiding van de kerkdiensten in Staphorst afgelopen zondag, waarbij per dienst maximaal 600 mensen naar binnen mochten. Dat leidde tot verontwaardiging en onbegrip.

Religieuze bijeenkomsten waren uitgezonderd van het maximum aantal bezoekers van 30 dat in de meeste publieke binnenruimtes geldt. Vrijdag gaat Grapperhaus weer in gesprek met de kerken.

De ChristenUnie zal de wet steunen na de verschillende wijzigingen die de Tweede Kamer zelf in de wet zal laten opnemen.

SP: wet in de prullenbak, janboel dreigt

De SP heeft de coronawet van minister De Jonge al voor de zomer in de prullenbak gegooid, zegt Kamerlid Hijink. De partij vindt hem ondemocratisch en noemt het een draak van een wet waarin de minister macht naar zich toe probeert te trekken. De SP wil nog niet zeggen of de partij de coronawet wél gaat steunen na alle aangekondigde wijzigingen, maar wacht eerst de antwoorden van het kabinet van morgen af.

Hijink vraagt waarom het kabinet de verschillende maatregelen niet meteen in aparte wetten heeft gezet zodat de Tweede Kamer per maatregel kon meebeslissen.

De SP vraagt zich ook af of alle uitzonderingen die er op de regels mogelijk zijn, de bestrijding van het virus niet onmogelijk maken. In de wet is geregeld dat burgemeesters vrijstellingen mogen geven waardoor voor bijvoorbeeld theaters op verschillende plekken in het land verschillende regels kunnen gaan gelden. "Hoe gaat de minister voorkomen dat het een janboel wordt?" vraagt Hijink.

GroenLinks: ruimte moet eerlijker verdeeld worden

GroenLinks vindt dat de 'ruimte' die er is om het opvolgen van de coronaregels vol te houden oneerlijk verdeeld is. Kamerlid Buitenweg spreekt van onnavolgbare keuzes, zoals dat mensen nog wel in vliegtuigen naar coronahaarden op vakantie mogen, maar dat er bij een begrafenis maar een beperkt aantal aanwezigen mag zijn.

GroenLinks: wet juist nodig voor zeggenschap volksvertegenwoordiging

GroenLinks-Kamerlid Buitenweg zegt dat het inperken van mensenrechten niet geregeld kan blijven worden in noodverordeningen. "Dit moet geregeld worden in een wet die democratisch tot stand gekomen is", zegt zij. Zij vindt dat de Tweede Kamer altijd een week de tijd moet krijgen om een oordeel te geven over een maatregel. "Leiderschap tonen betekent niet een maatregel erdoor jassen."

Buitenweg vindt het onterecht dat het ministerie dat verantwoordelijk is voor zorg deze wet heeft gemaakt, terwijl de democratische controle de verantwoordelijkheid is van het ministerie van Binnenlandse Zaken.

"Minister De Jonge staat in de stand om te handelen om de crisis te bezweren", zegt Buitenweg. "Dat maakt hem ongeschikt om rustig te oordelen over een wet die burgerrechten inperkt." Ze wil weten of er aan gedacht is minister Ollongren voor deze wet verantwoordelijk te maken.

VVD: goed dat ingrijpen achter voordeur uit wet is gehaald

De VVD begrijpt de zorgen bij mensen over de coronawet. Kamerlid Veldman wil weten of het kabinet de maatschappelijke onrust herkent, en wat het kabinet gaat doen om deze weg te nemen. De VVD is tevreden over de verschillende aanpassingen van de wet. Veldman: "Het kunnen ingrijpen achter de voordeur is uit de wet gehaald, mensen hoeven daar niet meer bang voor te zijn." Ook vindt de VVD het belangrijk dat de Tweede Kamer vooraf wordt geïnformeerd over nieuwe maatregelen en meer inspraak en controle heeft.

Over de handhaving van de maatregelen heeft de VVD nog vragen. Veldman begrijpt niet dat er bij grote illegale feesten soms geen boetes worden uitgedeeld. "Zeggen dat daar geen beginnen aan is, is geen goed argument", zegt hij. De VVD wil net als andere partijen wel dat wordt gegarandeerd dat mensen aan een coronaboete geen strafblad overhouden.

PvdA: eerste versie wet was niet goed, maar de wet is wel nodig

"Als je niet gelooft dat er een pandemie is, dan wil je geen regels en al helemaal geen wet", zegt PvdA-Kamerlid Kuiken over de protesten tegen de wet. "Ik denk niet dat ik deze mensen vandaag ga overtuigen."

Maar de meeste mensen zijn wel doordrongen van het feit dat er maatregelen nodig zijn, zegt zij. Kuiken: "En dan is er dus ook een wet nodig die dit goed regelt." De PvdA was ontevreden over de eerste versie van de wet. Maar ook deze partij heeft zich aangesloten bij het akkoord over wijzigingen zoals een verlaging van de boete, een verlaging van de maximale gevangenisstraf naar twee weken, een geldigheidsduur van de wet van drie maanden en het 'terugdraairecht' van de Tweede Kamer.

SGP wil maatwerk voor kerkdiensten

De SGP kan de wet ook steunen omdat er geen inbreuk wordt gemaakt op de vrijheid van religie. Binnen kerkgebouwen mogen de coronamaatregelen niet opgelegd en gehandhaafd worden. SGP-leider Van der Staaij wil dat minister Grapperhaus met de kerken in gesprek blijft over maatwerk-maatregelen.

Verschillende partijen vragen waarom Van der Staaij vindt dat er voor kerkdiensten uitzonderingen mogen gelden. Op vragen van GroenLinks-Kamerlid Buitenweg antwoordt Van der Staaij dat hij de vrijheid om kerkdiensten te organiseren min of meer gelijkstelt aan het recht om te demonstreren. Daar gelden ook andere regels voor de groepsgrootte.

CDA-Kamerlid Van Dam wil weten wat Van der Staaij vindt van mensen die zeggen "ik mag niet naar het theater of een voetbalwedstrijd, maar zij mogen wel met zijn allen naar de kerk". Van der Staaij zegt dat een kerkdienst voor mensen van zeer wezenlijk belang is en dat zij in de kerk steun en troost kunnen vinden. Van Dam zegt dat mensen zo ook over het theater of een sportwedstrijd kunnen denken. Van Dam: "Ik ben een beetje op zoek naar het verschil."

SGP-leider Van der Staaij: niet alle maatregelen overboord kieperen

SGP-leider Van der Staaij onderkent dat het opvolgen van de maatregelen voor mensen soms heel zwaar is. "Maar moeten we de maatregelen dan zomaar overboord kieperen? Dat lijkt mij geen goed idee." Hij wijst op de grote gevolgen die dat onder meer zou hebben voor de zorg in de ziekenhuizen.

Van der Staaij vindt het terecht dat er "kritische noten" hebben geklonken over het coronabeleid van het kabinet. Maar hij vindt dat er ook rekening gehouden moet worden met hoe moeilijk het is voor het kabinet om met deze ingewikkelde situatie om te gaan.

De SGP steunt de wet, maar wel nadat er in amendementen door verschillende partijen verbeteringen zijn aangebracht. Hij vindt het te makkelijk om te roepen "woh vrijheid inperken moeten we niet doen, weg ermee!". Met deze parodie kreeg hij de lachers op zijn hand.

Het debat gaat weer verder, D66 is aan het woord

D66-Kamerlid Groothuizen vraagt begrip voor de uitzonderlijke situatie van de coronapandemie die heeft geleid tot de coronawet. Hij vindt dat de wet ertoe moet leiden dat de grondrechten goed worden afgewogen tegen de maatregelen die nodig zijn om het coronavirus te bestrijden.

"De democratische controle is nu beperkt, en de rol van het parlement ook", zegt Groothuizen. "De noodverordeningen zijn hiervoor niet geschikt." Een wet om aan deze bezwaren tegemoet te komen is daarom nodig, zegt hij. D66 is blij met de aanpassingen die met andere partijen in de Kamer zijn afgesproken.

"Ik ben er trots op dat het met acht fracties is gelukt overeenstemming te bereiken."

Het debat is geschorst tot 13.30 uur

Na de schorsing wordt er eerst gestemd over andere onderwerpen. Daarna gaat het debat weer verder met D66-Kamerlid Groothuizen.

CDA: ruimte voor godsdiensten, tevreden over wet

Het CDA vindt het terecht dat er in de nieuwe coronawet rekening gehouden wordt met de vrijheid van godsdienst, zegt CDA-Kamerlid Van Dam. Hij is tevreden over de verschillende aanpassingen die het kabinet nog heeft doorgevoerd in de wet. "Het CDA kan dit wetsvoorstel in hoge mate steunen", zegt hij. "Ook al beperkt de wet de vrijheden van mensen. Maar deze wet is er om bescherming te bieden aan de zwakkeren in de samenleving."

Fractievoorzitter Azarkan van Denk vindt dat Van Dam wel erg snel tevreden is en weinig kritisch is over het kabinet. Hij vindt dat de eerste versie van de wet veel te slordig in elkaar is gezet, wat heeft geleid tot onrust in de samenleving. Van Dam herhaalt dat hij blij is met het eindresultaat, en dat de coronapandemie het kabinet dwong om snel beslissingen te nemen.

Partij voor de Dieren: verbod op beroepsmatig fokken

De Partij voor de Dieren wil een verbod op het beroepsmatig fokken van dieren die bevattelijk zijn voor het coronavirus.
Ook wil de partij maatregelen tegen de bio-industrie als die een bedreiging voor de volksgezondheid vormt.

Ook vindt de partij dat het kabinet zijn uiterste best moet doen om zo snel mogelijk een eind te maken aan de inperking van burgerrechten door de coronamaatregelen.

GroenLinks boos op Krol over suggestie "vaccinatieplicht"

GroenLinks-Kamerlid Buitenweg is boos op Kamerlid Krol omdat hij suggereert dat de coronawet een vaccinatieplicht mogelijk kan maken. Buitenweg: "Er kijken ongelofelijk veel mensen naar dit debat, dan moeten we deze mensen toch duidelijk maken wat er wel en niet kan met deze wet? Een vaccinatieplicht is gewoon uitgesloten." Ze vindt dat Krol met allerlei suggesties die niet kloppen mensen bang maakt.

Ook SGP-leider Van der Staaij vindt dat de Kamerleden duidelijk moeten zijn over wat er wel en niet mogelijk is. "Ik heb de wet goed bestudeerd, en een vaccinatieplicht is niet mogelijk."

Kamerlid Krol: de coronacrisis moet niet in het strafrecht geregeld worden

Kamerlid Krol: "Heeft het kabinet wel alles gedaan om het coronavirus te bestrijden zonder het strafrecht erbij te halen? Ik vind van niet." Krol vindt het onterecht dat burgers boetes en gevangenisstraffen kunnen krijgen voor het overtreden van de coronaregels. Ook vindt hij de regels zelf en de communicatie daarover erg onduidelijk.

Krol spreekt van willekeur. "Als de minister van Justitie niet betrapt was, zou de coronaboete niet zijn verlaagd."

Kritiek op Kamerlid Van Kooten-Arissen

Verschillende partijen hebben kritiek op de lange opsomming van bezwaren van Kamerlid Van Kooten-Arissen. Zij vinden dat zij wel veel bezwaren noemt, maar weinig oplossingen. Van Kooten-Arissen belooft dat zij voorstellen zal doen om de wet aan te passen in verschillende amendementen. Ook zal zij voorstellen van andere partijen steunen die de wet volgens haar beter maken.

Maar eigenlijk vindt zij dat de wet ingetrokken moet worden omdat het kabinet te gehaast te werk is gegaan.

De wetteksten zelf, wat staat er in de verschillende documenten?

De nieuwe wet komt tot stand via verschillende documenten. Er is de 'koninklijke boodschap', dat is de aankondiging van koning Willem-Alexander aan de Tweede Kamer dat de wet eraan komt. Dan is er het 'voorstel van wet', dat is de eerste versie van de wet die het kabinet naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.

In de 'memorie van toelichting' legt het kabinet uit waarom de wet geschreven is en wat de afwegingen waren om verschillende bepalingen op te nemen. De Raad van State geeft juridisch advies, in het geval van deze wet twee keer. In het 'verslag' en de 'nota naar aanleiding van het verslag' zijn de schriftelijke vragen en bezwaren van de Tweede Kamer opgenomen en het antwoord van het kabinet daarop.

In de 'nota van wijziging' staan de aanpassingen van de wetsartikelen die het kabinet heeft doorgevoerd na de inspraakronde voor de Tweede Kamer en het maatschappelijk veld. Na het Kamerdebat wordt er niet alleen gestemd over de wet, maar ook over amendementen en moties. Daarin stellen de verschillende politieke partijen wijzigingen van de wet voor. Deze gaan alleen door als daar een meerderheid van de Kamerleden voor stemt.

Lees hier alle documenten terug onder het kopje Te behandelen zaken.

Van Kooten-Arissen: ontluisterend slechte wet

Kamerlid Van Kooten-Arissen begint aan haar betoog van 45 minuten. Zij vindt dat het kabinet zich moet schamen voor deze wet. "Het kabinet moet hier op terugkomen, dit is een oproep", zegt zij. Van Kooten-Arissen vindt dat de wet voor de polarisatie in de samenleving heeft gezorgd "terwijl er juist saamhorigheid nodig is".

Zij spreekt van een alleenheerschappij van de minister (De Jonge) en vraagt zich af of wel voldoende gewaarborgd is dat de Tweede Kamer besluiten nog kan tegenhouden. "Ik ben hier niet gerust op", zegt Van Kooten-Arissen. "Dit is de minister van de snelle proefballonnetjes en een aaneenschakeling van foute beslissingen."

Van Kooten-Arissen heeft verschillende juridische bezwaren. Onder meer tegen het feit dat mensen die een coronaboete krijgen zichzelf voor de rechter moeten verdedigen omdat ze niet vanzelf een advocaat krijgen. Ook vindt zij het onduidelijk wanneer mensen strafbaar zijn bij het per ongeluk overtreden van de regels en wanneer niet.

VVD snapt niet waarom PVV tegen blijft

De VVD begrijpt niet waarom de PVV tegen de wet is, omdat het juridisch gezien echt een verbetering is ten opzichte van alle losse noodverordeningen. PVV-Kamerlid Markuszower zegt dat dat wel zo kan zijn, maar hij vindt dat politiek niet interessant. Hij wil met zijn bezwaar aangeven dat het kabinet eerst de testcapaciteit, het bron- en contactonderzoek, de coronamedicijnen en de zorg op orde moet hebben. "Als dat allemaal goed geregeld is, is het tijd om over deze wet te praten", zegt hij.

Hij vindt dat de VVD door nu in te stemmen met de wet, en blij te zijn met de juridische oplossing tegen het kabinet zegt "slaapt u maar verder". Markuszower: "Wij willen het kabinet dwingen de zaken aan te pakken. Als het virus daardoor wordt bestreden dan hoeven we deze wet misschien niet eens in te voeren."

PVV: deze wet gaat veel te ver

PVV-Kamerlid Markuszower vindt dat de wet veel te ver gaat. Volgens de partij kunnen politici te veel ingrijpen in het privéleven van mensen en in hoe bedrijven geleid worden.

SGP-leider Van der Staaij vraagt hem of deze wet niet juist een verbetering is ten opzichte van nu, want nu worden de maatregelen met noodverordeningen geregeld. Van der Staaij denkt dat de wet juridisch toch beter is, ook al vindt hij het ook niet ideaal.

Markuszower geeft toe dat de versie die er nu ligt een verbetering is ten opzichte van de eerste versie van de wet van het kabinet. Maar hij vindt dat het kabinet zich moet bezighouden met testcapaciteit, de zorg en de ic-bedden en dat is nu niet op orde zegt hij. Markuszower: "Wij vinden het disproportioneel dat het kabinet onder deze omstandigheden de rechten van burgers wil inperken."

Minister De Jonge is binnen

Het debat kan beginnen. Als eerste is PVV-Kamerlid Markuszower aan het woord.

Minister De Jonge is er nog niet

Kamervoorzitter Arib wilde het debat beginnen maar minister De Jonge is er nog niet. De ministers Grapperhaus en Ollongren zijn er wel.

Vijftien sprekers op de lijst

Het debat begint om 10.15 uur. De meeste Kamerleden die aan het woord komen hebben 15 tot 20 minuten spreektijd gevraagd. Er zijn twee uitzonderingen. PVV-Kamerlid Markuszower heeft maar tien minuten gevraagd. De partij is en blijft tegen de wet. Het onafhankelijke Kamerlid Van Kooten-Arissen heeft 45 minuten spreektijd gevraagd.

Vandaag komen alleen de Kamerleden aan het woord. Morgen reageert het kabinet op alle vragen en bezwaren.