Klimaatdebat Tweede Kamer: energiebelasting niet al in 2019 omlaag

Debat afgelopen

Het debat is afgelopen. Voorzitter Arib heeft de vergadering gesloten.

Nog een grap op het eind

PVV-leider Wilders heeft een motie ingediend waarin hij teleurgesteld is in Rutte als zijn pupil. Ooit was Wilders als VVD-Kamerlid de mentor van Rutte. Wilders: "Hoe is dit ooit fout gegaan? Hij ligt nu met GroenLinks in bed." Daar ziet Rutte de humor wel van in. (video volgt)

Het kabinet is klaar met de antwoorden

De fractievoorzitters komen weer aan het woord en vatten hun bevindingen samen. GroenLinks-leider Klaver wil dat minister Wiebes ook met de energiebedrijven contact opneemt om te kijken of zij kunnen helpen de energiebelasting al dit jaar te verlagen. Hij wenst zijn collega's veel succes bij de verkiezingen voor de Provinciale Staten en indirect de Eerste Kamer op 20 maart.

Voor de oppositiepartijen blijven de aangekondigde plannen nog vaag. En zij kijken met argwaan naar de ingewikkelde poging om de energiebelasting al dit jaar te verlagen. Als dat niet lukt dan vinden SP, PvdA, GroenLinks, PVV en Partij voor de Dieren dat burgers toch gecompenseerd moeten worden, zo staat er in hun motie.

Waarom kan het dan niet?

Het kabinet wil best de energiebelasting al in 2019 verlagen, maar het is praktisch niet uitvoerbaar, legt minister Wiebes uit:

Energiebelasting niet dit jaar omlaag

Minister Wiebes heeft van heel veel Kamerleden de vraag gekregen of de energiebelasting al in 2019 omlaag kan. In de oorspronkelijke plannen van het kabinet is dat pas in 2020. Wiebes zegt dat het in principe niet kan, maar gaat er voor de zekerheid naar kijken. Het probleem is vooral de uitvoerbaarheid door de Belastingdienst.

VVD-fractievoorzitter Dijkhoff wil niet dat de mensen thuis verwachtingen krijgen. "Laten we zeggen dat het in principe niet kan, anders scheppen we verwachtingen bij mensen die nu nog naar dit debat zitten te kijken." Ook CDA-leider Buma wil het precies weten. Wiebes zegt dat het in principe niet kan, maar dat hij het voor de zekerheid gaat uitzoeken.

Rutte: we zeggen helemaal niets

Premier Rutte wil niets zeggen tegen PvdA-leider Asscher over hoe de onderhandelingen binnen de coalitie zijn verlopen en nog gaan lopen. Hij wil daar ook geen stukken over vrijgeven. Ook Thieme van de Partij voor de Dieren wil weten hoe hard de beloften aan de kiezers nu eigenlijk zijn. Zij vindt dat die te weinig informatie hebben om hun keuze te kunnen maken voor 20 maart.

Verder is het de bedoeling dat minister Wiebes van Economische Zaken dadelijk de 'klimaattechnische' vragen gaat beantwoorden.

Discontovoet?

Kamerlid Van Rooijen van 50Plus wil toch nog wat van Rutte weten. Hij stelt een vraag over de discontovoet van 3 procent die in de klimaatberekeningen wordt gebruikt in relatie tot hoe pensioenfondsen rekenen. Rutte vindt dat een ingewikkelde vraag. Hij moet er zelf om lachen. "Ik weet heel veel over de discontovoet van pensioenfondsen in relatie tot het klimaatakkoord, maar het lijkt me gezien het tijdstip niet verstandig dat ik daar nader op inga."

Baudet bij Pauw en Jinek

Wie nu naar NPO 1 kijkt kan zien dat Baudet van Forum voor Democratie liever in het programma Pauw en Jinek optreedt dan in de Tweede Kamer. Hij had dat al aangekondigd. CDA-leider Buma sprak er schande van. PvdA-leider Asscher was ook uitgenodigd door het programma, maar hij wil liever bij het debat aanwezig blijven. Voor journalisten is dat niet zo praktisch:

Na een korte pauze gaat het debat weer door

Nu zijn premier Rutte en minister Wiebes van Economische Zaken aan de beurt. Premier Rutte benadrukt dat het kabinet bij het bepalen van de exacte klimaatmaatregelen zal streven naar draagvlak bij de burgers. Hij verwijst naar april, want dan wordt er pas meer duidelijk. Rutte is heel snel klaar met zijn bijdrage:

Kuzu: kabinet krijgt onvoldoende

Denk-leider Kuzu vindt dat het kabinet een onvoldoende scoort. De doelstellingen zijn niet realistisch en de kosten worden niet eerlijk verdeeld, zegt hij.

Kamervoorzitter Arib wil een beetje tempo

Kamervoorzitter Arib vindt dat de fractievoorzitters al veel te lang aan het woord zijn. Het is al bijna 23.00 uur en premier Rutte moet nog aan het woord komen.

Segers is tevreden

ChristenUnie-leider Segers is tevreden over het klimaatbeleid van het kabinet. "Met deze maatregelen zetten we een grote stap om de aarde door te geven aan volgende generaties en met zorg voor de schepping."

Asscher meldt zich af voor Pauw en Jinek

PvdA-leider Asscher kan niet bij de uitzending van Pauw en Jinek zijn omdat het klimaatdebat voorlopig nog niet is afgelopen:

Buma: CO2-heffing moet geen banen kosten

GroenLinksleider Klaver wil van CDA-leider Buma weten hoe de CO2-heffing voor bedrijven er ongeveer uit gaat zien. Maar Buma kan daar nog geen details over geven. Wel waarschuwt hij Klaver voor ongewenste gevolgen van een CO2-heffing. "Ik hoop dat voor u de deur niet open staat voor een systeem dat banen gaat kosten", zegt Buma. Hij vindt dat het kabinet er nu mee aan de slag moet en dat er een verstandige maatregel uit moet komen.

Wilders: u legt uw lot in de handen van Klaver

PVV-leider Wilders zegt dat het kabinet zich afhankelijk heeft gemaakt van GroenLinks door partijleider Klaver zijn zin te geven. "U legt uw lot in handen van Jesse Klaver. Daar zit hij, met zijn Jesse-heffing. Waarom heeft u dat gedaan?" vraagt hij aan VVD-fractievoorzitter Dijkhoff. Volgens Dijkhoff is daar helemaal geen sprake van. De coalitiepartijen hebben de maatregelen genomen omdat ze dat zelf willen, zei hij. Hij vindt het onterecht dat Wilders zegt dat de VVD beter met hem had kunnen onderhandelen.

Dijkhoff: we gaan ernaar kijken

VVD-fractievoorzitter Dijkhoff zegt dat hij er wel naar wil kijken of de energiebelasting al dit jaar omlaag kan. "Maar ik wil geen verwachtingen wekken want ik weet niet of het kan", zei hij op vragen van GroenLinks-leider Klaver. Het kost het kabinet honderden miljoenen euro's om de belasting weer te verlagen.

Dijkhoff zegt dat de regeringspartijen het alleen over de energierekening van 2020 hebben gehad in de gesprekken over de klimaatmaatregelen. In 2020 is het de bedoeling dat de energiebelasting bij burgers omlaag gaat met 500 miljoen euro. Die rekening wordt vervolgens onder meer via de CO2-belasting bij de bedrijven gelegd. Dan kan het dus 'kostenneutraal' opgelost worden.

Asscher: dit is echt niet oké

PvdA-leider Asscher mengt zich ook in de discussie over hoeveel de energierekening dan omlaag gaat. Hij wil weten of er over onderhandeld is in de coalitie, en op basis van welke cijfers er dan tot een resultaat is gekomen. Maar Jetten kan er niks over zeggen. "Dit is echt niet oké", zei Asscher. "Het is een normale vraag van mevrouw Marijnissen om te willen weten hoeveel de energiebelasting dan omlaag gaat, zeker als u dat zo triomfantelijk op uw website zet."

Wilders wil energierekening met terugwerkende kracht omlaag

Ook PVV-leider Wilders valt D66-fractievoorzitter Jetten aan op de onduidelijkheid over de verlaging van de energierekening. "U weet niet eens of u volgend jaar nog wel in een kabinet zit. Hoe kunt u dan iets beloven?" Hij noemt het verkiezingsretoriek dat het kabinet nu zegt dat de energierekening in 2020 omlaag gaat, maar daar verder geen details over geeft.

Hij wil dat de energierekening dan met terugwerkende kracht wordt verlaagd. Jetten is op zich ook voor een verlaging van de energiebelasting al in 2019, maar hij weet niet of het kabinet dat zo snel kan regelen.

Jetten kan niets zeggen over energierekening

Waar het andere partijen al veel te snel gaat, roept D66-fractievoorzitter Jetten het kabinet juist op nu al te beginnen met het invoeren van maatregelen. Hij wil niet wachten op het definitieve klimaatplan waar alle maatregelen in opgesomd staan. "We moeten nu tempo maken", zegt hij.

SP-leider Marijnissen vindt het allemaal heel leuk, en is blij dat de energierekening omlaag gaat zo zes dagen voor de verkiezingen. "Maar het zou ook fijn zijn als de regeringspartijen iets meer kunnen vertellen daarover. Wat houdt die belofte in?" vraagt zij. Jetten kan er niets over zeggen, dat komt over een paar weken, zegt hij. Hij gaat ervan uit dat het sowieso pas ingaat in 2020. De SP vindt het politieke onwil:

Wilders: het is een woekerpolis

PVV-leider Wilders: "Premier Rutte probeert het klimaatakkoord als een soort woekerpolis aan de burgers te verkopen." Hij wijst er op dat lang niet alles is doorgerekend en verwacht dat de kosten voor mensen veel hoger zullen uitpakken. Hij denkt dat het onder de streep miljarden zal gaan kosten.

Asscher: ik ga wel alles narekenen

PvdA-leider Asscher staat positief tegenover de plannen van het kabinet. Hij vindt het goed dat het kabinet net voor de verkiezingen met een bijstelling van de plannen is gekomen. Hij doelt op een CO2-belasting voor bedrijven en een verlaging van de energiebelasting voor burgers. "Maar ik ga wel alle cijfertjes narekenen", zei hij. Want ook Asscher wil weten of de beloften na de verkiezingen worden waargemaakt.

De garageman van Van der Staaij

SGP-leider Van der Staaij haalt een uitspraak aan van zijn "garageman". Die zei: "Ik moet het nog wel even zien, dat we allemaal elektrisch gaan rijden en als we thuiskomen allemaal elektrisch gaan koken." Van der Staaij snapt de twijfels van de man. Hij vindt het ook allemaal erg onzeker, maar hij vindt ook dat er iets moet gebeuren aan de CO2-reductie. "Op hoop van zegen", sloot Van der Staaij af.

'Geen drammers en doemprofeten'

50Plus-Kamerlid Van Rooijen heeft FvD-leider Baudet voor laten gaan, omdat die andere plannen had vanavond. Van Rooijen zegt dat de kleine man de klos is met deze klimaatplannen. Hij wil draagvlak bij de burgers. "En dat vraagt niet om drammers en doemprofeten", zei hij.

Buma wil weten of Baudet blijft

CDA-leider Buma wil weten of FvD-leider Baudet wel in de Tweede Kamer aanwezig blijft om zo te luisteren naar het antwoord van het kabinet. Baudet: "Dat hangt er van af hoe lang de andere sprekers er over doen." Buma: "Wat een stuitend antwoord." Baudet had vanavond eigenlijk een partijbijeenkomst in Den Bosch. Hij vond het jammer dat het debat daar tussendoor kwam en had gevraagd of hij aan het woord mocht komen, zodat hij op tijd weg kon.

Discussie over huizen isoleren

Baudet van Forum voor Democratie en Dijkhoff van de VVD discussiëren al minutenlang over het isoleren van oude en nieuwe huizen, wat dat kost en wanneer je die investering terug hebt verdiend. Dijkhoff: "Je hebt het over vloer, dak en ramen. Daarna doe je weer een infraroodpaneel. En misschien komt er in jouw wijk wel op een gegeven moment een warmtenet." Hij wil daarmee zeggen dat burgers geleidelijk hun huis gaan aanpassen en niet in een klap een hoop geld kwijt zijn.

Baudet: "Maar als het allemaal nog zo lang duurt en onzeker is, waarom ga je daar dan nu al een wet voor maken? Wat is dat voor beleid?" Hij vindt het op een sprong van een flat lijken:

Baudet: het is een rapportje

Baudet van Forum voor Democratie vindt het rapport over de klimaatplannen onjuist en onvolledig. Hij zegt dat er van alles niet is meegerekend, zoals de kosten van het isoleren van huizen, warmtepompen en een nieuwe badkamer. Hij zegt dat mensen verplicht worden tot het maken van deze kosten als zij geen gas meer mogen gebruiken.

VVD-fractievoorzitter Dijkhoff zegt dat dat wel mee zal vallen en dat mensen genoeg tijd hebben om zich op deze investeringen voor te bereiden. Ook zegt hij dat niemand er toe wordt verplicht. GroenLinks-leider Klaver zegt ook dat Baudet veel te sombere berekeningen maakt als hij het over honderden miljarden euro's heeft.

Thieme: landbouw is heilige koe

Partijleider Thieme van Partij voor de Dieren vindt net als GroenLinks dat de veestapel moet verkleinen omdat zo de CO2-uitstoot zou verminderen. Maar ze denkt niet dat het kabinet dit aandurft. "Dit is een heilige koe." Ze sloot af zoals bij elk debat: "En voorts ben ik van mening dat er een einde moet komen aan de bio-industrie."

Marijnissen: energierekening moet omlaag

"Dat de energierekening omlaag gaat klinkt voor ons als goed nieuws", zegt SP-leider Marijnissen. "Maar wanneer? En met hoeveel?" Marijnissen hoopt dat premier Rutte meer duidelijkheid kan geven over deze belofte, maar de SP heeft nu al twijfels:

'Landbouw moet meer aan CO2 doen'

GroenLinks-leider Klaver wil met het kabinet meepraten over hoe de nieuwe CO2-belasting voor bedrijven er uit moet gaan zien. Hij vindt dat de landbouw ook meer moet doen om de CO2-uitstoot te verlagen. "We moeten eigenlijk af van de bio-industrie", zegt hij.

En, zegt hij, de energierekening moet al dit jaar omlaag:

Ondertussen in het Achtuurjournaal

Ron Fresen in het Achtuurjournaal: Felle aanvallen op Rutte 'wat is dit akkoord waard?'

"In het debat zal het heel duidelijk zijn dat het over een paar dagen de verkiezingen zijn", voorspelt NOS-verslaggever Fresen. GroenLinks zal het succes naar zich toetrekken, en de regeringspartijen zullen duidelijk maken dat zij echt wel naar de burgers luisteren. "Er zullen felle aanvallen op Rutte komen over wat deze belofte eigenlijk waard is". De oppositie zal proberen te regelen dat de energierekening al dit jaar, en niet pas in 2020 omlaag gaat.

Klaver begint

GroenLinks-leider Klaver wil opheldering van de regeringspartijen. Hoe kwamen zij ertoe om al nieuwe maatregelen te bedenken toen de doorrekeningen van de klimaatplannen nog niet eens klaar waren? Klaver doelt op de aankondiging van het kabinet dat er toch een vorm van CO2-belasting komt en dat de energiebelasting voor burgers omlaag gaat.

GroenLinks Kamerlid Bromet laat het uitzicht op de zaal zien:

Het debat gaat zo beginnen

Dit is de volgorde van de sprekers:

Lees ook:

De belangrijkste plannen op een rij

De belangrijkste aanpassingen van het kabinet:

Wat gebeurt er vanavond?

In de plenaire zaal van de Tweede Kamer krijgen alle partijen vier minuten voor hun verhaal. Het is de bedoeling dat het debat op 'hoofdlijnen' wordt gevoerd. De meeste partijen sturen hun partijleiders of fractievoorzitters.