liveblog

Motie van wantrouwen tegen Blok verworpen

Een meerderheid van de Tweede Kamer houdt vertrouwen in VVD-minister Blok van Buitenlandse Zaken. Maar een deel van de oppositie vindt dat hij moet opstappen. Blok moest zich vandaag verantwoorden voor zijn uitspraken over de multiculturele samenleving. Blok herhaalde in het debat dat zijn uitlatingen onzorgvuldig en ongelukkig waren en dat hij er zijn excuses voor aanbiedt. Naar eigen zeggen kan hij doorgaan als minister.

De regeringspartijen, die ook kritisch waren, nemen genoegen met zijn excuses. 50Plus en SGP doen dat ook. PVV en FvD waren het juist eens met de uitspraken van de minister en vinden het onbegrijpelijk dat hij excuses heeft gemaakt.

liveblog gesloten

Minister Blok gaat gewoon weer aan het werk

Interview met minister Blok na het Kamerdebat

Motie verworpen

Bloks geloofwaardigheid blijft lastig, vindt Kamerlid Van Rooijen, maar 50Plus vindt het te vroeg om het vertrouwen op te zeggen. Uiteindelijk stemmen 45 leden voor de motie van wantrouwen van Kuzu, die daarmee verworpen is. Blok kan inderdaad aanblijven.

Stemmingen: motie van wantrouwen verworpen

Straks stemming over de motie

Rond 16.45 uur stemt de Tweede Kamer over de motie van wantrouwen tegen Blok. Behalve Denk steunen PvdA, GroenLinks, SP en de Partij voor de Dieren de motie. 50Plus denkt nog na, maar zelfs met de steun van die partij haalt de motie het niet en kan Blok dus aanblijven.

Hiddema komt van koude kermis thuis

Hiddema bood eerder vandaag Blok een partijkaart aan van het Forum voor Democratie. Maar omdat die nu gezegd heeft dat hij zijn gewraakte uitspraken niet meende, wil Hiddema de kaart weer terug.

Buma: Blok ziet fout in

Het CDA vindt dat Blok voortaan zijn woorden zorgvuldiger moet kiezen, maar houdt vertrouwen in de minister.

Ook GroenLinks heeft geen vertrouwen meer

GroenLinks heeft er geen vertrouwen in dat Blok het vertrouwen in de samenleving kan terugwinnen. "Hij is nu vleugellam", zegt Jesse Klaver. Hij steunt de motie van wantrouwen van Denk. Ook de Partij voor de Dieren sluiten zich daarbij aan.

Blok mag blijven

De vier oppositiepartijen PVV, Forum voor Democratie, SGP en 50Plus steunen de motie van wantrouwen niet. Met de steun die Blok kan verwachten van de vier regeringspartijen kan hij aanblijven als minister.

PVV, FvD, SGP en 50Plus zeggen vertrouwen in minister Blok niet op

D66 laat Blok niet vallen

D66 hoopt dat Blok na vandaag zijn valse start als minister achter zich kan laten. Fractieleider Pechtold neemt genoegen met de excuses van Blok, net als zijn collega Segers van de ChristenUnie.

Volgens 50Plus zal Blok nog wel een tijdje last hebben van een geloofwaardigheidsprobleem. Kamerlid Van Rooijen wil nog overleggen over steun aan de motie van wantrouwen.

Blok kan met voldoende steun aanblijven als minister

Wilders: Blok is een schim

Volgens de PVV is Blok beschadigd nu hij zijn woorden terug heeft moeten nemen. "Daarmee zit er een schim in vak K", zei Wilders. Hij steunt de motie van wantrouwen niet.

PvdA steunt motie van wantrouwen

De PvdA steunt de motie van wantrouwen. Blok heeft onvoldoende aangetoond dat hij geloofwaardig kan blijven functioneren, vindt fractievoorzitter Asscher. Ook de SP steunt Denk.

Denk dient motie van wantrouwen in

Fractievoorzitter Kuzu vindt dat Blok niet langer geloofwaardig is als minister van Buitenlandse Zaken. Blok meende zijn uitspraken gewoon, weet Kuzu. Geen enkele andere partij heeft de motie ondertekend.

Motie van wantrouwen tegen minister Blok

Schorsing wordt verlengd

Op verzoek van GroenLinks wordt de schorsing met een kwartier verlengd tot 16 uur. De partij heeft meer tijd nodig om een oordeel te vormen,

Debat voor drie kwartier geschorst

Minister Blok is klaar met de beantwoording van de vragen. Om ongeveer 15.45 uur begint de tweede termijn van de Kamer.

'Geen automatisch verband met genen'

Klaver wil het nu luid en duidelijk horen: "Ziet u nu wel of niet een verband tussen genen en wel of niet samenwerken?"

Blok: "Ik zie geen automatisch verband en nogmaals, ik had de link niet moeten leggen."

'Het lukt soms om bruggen te slaan'

Blok zegt dat mensen er, ondanks de spanningen die er zijn en ondanks de neiging om zich in allerlei groepsverbanden te organiseren, er toch regelmatig in slagen om bruggen te slaan en goed samen te werken. "Maar dat vergt wel een inspanning."

Blok nog wel achter uitspraak Oost-Europeanen

Buma komt terug op de uitspraak over Oost-Europeanen en de Turkije-deal. Blok zegt dat het "helaas" de situatie is dat een aantal landen niet meewerkt en geen vluchtelingen opneemt en dat hij dit prikkelend heeft willen neerzetten. Hij maakt zich geen zorgen over de consequentie voor de samenwerking met die landen in de toekomst. Daar blijft hij zich voor inzetten.

Blok: mijn agenda is bomvol

Kuzu vraagt nogmaals of Blok vindt dat hij nog geloofwaardig kan optreden als minister van Buitenlandse Zaken. Blok: "Mijn agenda voor de komende weken is bomvol." Hij zegt dat hij de afgelopen weken ook niet gemerkt heeft dat in het buitenland anders naar hem wordt gekeken.

'De weg vooruit is helder'

"Na de uitspraken heb ik onmiddellijk contact genomen met de mensen uit landen die zich gekwetst zouden voelen. Daarnaast heb ik ook heel veel van mijn gewone werk gedaan. Het is gelukt om met Turkije de diplomatieke betrekkingen te herstellen en te praten over de Brexit. Suriname heeft mijn excuses niet geaccepteerd, maar het blijft mijn inzet om daarmee verder te gaan", zegt Blok.

"Mensen maken fouten, die herstel en dan ga je weer aan de slag."

Blok zegt dat hij door wil en kan gaan

Blok: als je een fout maakt, herstel je die en ga je door

Xenofobie

Blok zegt dat xenofobie alom is vertegenwoordigd in de samenleving. "Soms onderhuids, soms gewelddadig, en het is altijd schandalig en verwerpelijk." Blok zegt dat hij uitvoerig met zijn ambtenaren heeft overlegd hoe we om moeten gaan met immigratie en integratie.

GroenLinks-leider Klaver neemt geen genoegen met zijn uitleg. "De minister spreekt zichzelf tegen."

'De redenering deugt niet'

"Het probleem was de inhoud en niet de formulering", zegt Asscher. "Als je dit vindt, dan moet je het gewoon zeggen". Minister Blok blijft herhalen dat hij zijn woorden onzorgvuldig heeft gekozen en dat hij dat niet had moeten doen.

De uitspraken nog even op een rij

Hier nog even een link naar het bericht dat we op 18 juli maakten over de uitspraken van Blok. Om rustig na te lezen wat hij ook alweer precies gezegd heeft: https://nos.nl/artikel/2242079-minister-blok-mensen-uit-verschillende-culturen-leven-niet-vreedzaam-samen.html

Blok: ik had die genetische link niet moeten leggen

Klaver zegt dat het erop lijkt dat de minister vindt dat mensen niet vreedzaam kunnen samenleven, dat dit genetisch zo is bepaald. "Vindt u dat dan ook? " Blok zegt" "Ik neem dat terug en vind dat dus ook niet. Ik ben een politicus en geen wetenschapper en had die link niet moeten leggen."

Blok: ik neem onzorgvuldige uitspraken terug

Asscher vindt het niet genoeg dat Blok zegt dat hij zijn woorden niet zorgvuldig heeft gekozen. "Dit gaat wel iets verder."

Blok antwoordt dat hij ook verder gaat dan zeggen dat hij onzorgvuldig is geweest: "Ik neem die uitspraken terug."

Hij zegt dat hij ook de uitspraak over ingebakken vooroordelen tegenover andere groepen - "dat zit in onze genen" - niet had moeten doen.

Segers is opgelucht

Segers vraagt of Blok ondanks zijn ervaringen in bijvoorbeeld de Schilderswijk nog hoopvol is over een samenleving waar verschillende bevolkingsgroepen vreedzaam kunnen samenleven. "Dat is nou precies een van de uitspraken waar ik spijt van heb", zegt de minister.

Segers zegt dat "we elkaar daarin dan kunnen vinden". "Dat was mijn zorg", zegt de ChristenUnie-fractieleider. Hij is blij dat dit uit de weg is geruimd.

Blok over Schilderswijk: er gaat veel goed, maar ook veel mis

Blok vertelt nog eens dat hij op een besloten bijeenkomst met diplomaten een speech heeft gehouden "over een onderwerp dat mij enorm aan het hart gaat: de internationale samenwerking staat onder druk." Hij zegt dat hij heeft proberen te analyseren hoe dat komt. "Vervolgens was er een vraag-antwoord-sessie waarin ik de randen opzocht, met het doel om niet in formele bewoordingen te blijven hangen. Daarbij heb ik prikkelend opgetreden." Hij ziet nu in dat het misschien te prikkelend was.

Hij vertelt dat hij 12 jaar lang veel contact heeft gehad met de Schilderswijk, Hij had die Haagse achterstandswijk 'geadopteerd'. Hij zegt dat hij toen gezien heeft: "Daar gaat veel goed, maar er gaat ook veel mis." Hij vindt dat je dat moet kunnen benoemen.

Blok herhaalt: ik betreur onzorgvuldige woorden

Minister Blok begint aan zijn toelichting op de uitspraken. Hij zegt dat het niemand zal verbazen dat hij er afgelopen zomer veel mee bezig is geweest. Hij herhaalt zijn excuses. Hij betreurt het dat hij ongelukkige en onzorgvuldige uitlatingen heeft gedaan.

Wilders vraagt of hij zijn woorden wel meende. Blok zegt nogmaals dat hij "de woorden die onzorgvuldig waren" niet meende.

Blok: onzorgvuldige woorden meende ik niet

Kamer was vanmorgen zeer kritisch

Twijfels in Kamer over doorgaan Blok

Debat geschorst

De vergadering van de Tweede Kamer gaat om 13.15 uur verder. Eerst wordt dan VVD-Kamerlid Van Gent beëdigd. Hij volgt Han ten Broeke op, die gisteren afscheid heeft genomen. Daarna is er een zogenoemde regeling van werkzaamheden en vervolgens zal minister Blok de vragen beantwoorden die vanmorgen zijn gesteld.

Hiddema verbaasd over verontwaardiging

Kamerlid Hiddema van Forum voor Democratie vindt het onbegrijpelijk dat iedereen zo geschokt en verontwaardigd is over de woorden van Blok. Hij heeft het "multiculti gebabbel". Volgens hem is bijvoorbeeld overduidelijk dat Suriname een "failed state" is. Net als de PVV biedt FvD Blok het lidmaatschap van de partij aan.

'Niet doen alsof er helemaal niks aan de hand is'

CDA-leider Buma herhaalt nog eens dat de uitspraken van Blok dom waren en dat het onvermijdelijk is dat er excuses op volgden. "We doen allemaal prikkelende uitspraken, maar is het ook prikkelend om te zeggen dat het zo genetisch is bepaald? Daar wil ik een toelichting op." Hij wil dat Blok voortaan zijn woorden zorgvuldiger kiest.

Tegelijkertijd wijst Buma erop dat we wel een discussie moeten blijven voeren over de multiculturele samenleving en de immigratie "die met spanningen gepaard gaan".

"Suriname is volgens de regels niet een failed state, maar het is diep verdrietig hoe dat land bestuurd wordt. Ook de multiculturele samenleving is niet alleen maar rozengeur en maneschijn".

Volgens de CDA'er is er wel degelijk een verschil tussen een wijk in Den Haag als het Benoordenhout en de Schilderswijk. "We moeten dat eerlijk benoemen", aldus Buma.

Pechtold is minder relaxed dan Dijkhoff

Pechtold (D66) zegt dat hij er wat betreft het vertrouwen in Blok "wat minder relaxed in zit" dan zijn coalitiegenoot Dijkhoff (VVD).

Dijkhoff: alle vertrouwen in antwoorden Blok

Ook Asscher wil een oordeel van Dijkhoff over zijn partijgenoot Blok. "Als je mensen echt pijn doet, moet je daar sorry voor zeggen. Vindt u niet?"

Dijkhoff zegt dat hij zich niet wil laten voorschrijven wat hij moet doen. "Ik ben benieuwd wat Blok zo zegt en ik heb daar alle vertrouwen in. Misschien heb je dat eerder als het een partijgenoot is. Misschien is dat ook wel genetisch", grapt hij.

Klaver tegen Dijkhoff: u zit niet in het kabinet

Klaver zegt tegen Dijkhoff dat hij er als Kamerlid voor is om de minister te controleren. "U zit niet in het kabinet." Hij vindt dat de VVD-fractieleider te zeer probeert om Blok de hand boven het hoofd te houden.

Klaver: ik heb zelden zo'n verdedigingslinie gehoord

VVD: ondiplomatiek

VVD-fractievoorzitter Dijkhoff noemt de uitspraken "ondiplomatiek". "We hebben ze eerder al lomp genoemd". Hij zegt dat de vrijheid van meningsuiting niet geldt voor ministers die in functie zijn. "Ik weet zeker dat als hij had geweten dat hij op camera was, hij het nooit zo had gezegd." Hij vindt het nog steeds onhandig om in een setting met diplomaten dergelijke uitlatingen te doen, maar voegt daaraan toe dat hij het ook gek vindt dat niemand in de zaal iets heeft gezegd.

Klaver zegt dat "al doet hij dat in een voetbalstadion, een minister moet altijd zijn woorden zorgvuldig kiezen". Dijkhoff zegt dat hij nooit heeft willen zeggen dat de minister op een besloten bijeenkomst maar mag zeggen wat hij wil.

'Rituele dans'

Aan het woord is PvdD-fractievoorzitter Thieme. Ze typeert de uitspraken van minister Blok als misplaatst superioriteitsgevoel. Ze wil weten of hij zich nog recht in de spiegel kan aankijken.

"Wordt dit debat een rituele dans, omdat de uitslag al vaststaat?" Thieme denkt dat het lijkt, door de minister te laten zitten, dat het coalitiebelang zwaarder weegt dan het algemeen belang. "Dit is een parodie van de democratie en een belediging voor de kiezer."

'Dé zomerrecesrel van 2018'

SGP-leider Van der Staaij noemt de uitglijder van minister Blok "dé zomerrecesrel van 2018". Hij vindt dat "we nooit in vijandbeeld tegenover vreemdelingen moeten vervallen" en ons moeten verzetten als we de neiging hebben om groepen anders te benaderen.

'Boven twijfel verheven'

Klaver noemt een minister van Buitenlandse cruciaal voor een klein land als Nederland. Hij vraagt zich af hoe Blok nog leiding kan blijven geven aan de diplomatieke dienst als hij echt vindt wat hij heeft gezegd.

Hij verwijst naar de uitspraak van Bloks voorganger Zijlstra bij zijn aftreden dat de geloofwaardigheid van een minister van Buitenlandse Zaken boven elke twijfel verheven moet zijn.

'Spitsroeden lopen'

Kamerlid Van Rooijen van 50Plus vraagt zich af of Blok zijn werk als minister kan blijven doen. "Of moet hij in het buitenland spitsroeden blijven lopen?"

Segers: pijnlijke woorden

ChristenUnie-leider Segers zegt geraakt te zijn de uitspraken van Blok. "Mijn vraag is: gelooft hij dit nu echt?" Hij vindt de woorden pijnlijk omdat ze suggereren "dat het niks is met multiculturele samenleving en dat het ook nooit wat wordt". "Daar kan ik mij nooit bij neerleggen."

'Wat als Blok dit echt vindt?'

Asscher vraagt aan Pechtold: "En wat nu als hij dit wel vindt?" Pechtold zegt dat hij daar in de tweede termijn van de Kamer, als minister Blok straks de vragen uit de Kamer heeft beantwoord, op terug zal komen.

Het is nu de eerste termijn van de Kamer. Pechtold is de vijfde van dertien sprekers. Daarna is het de beurt aan minister Blok. Vervolgens komt de Kamer nog een keer aan het woord.

'Politieke castratie'

Wilders vindt dat Pechtold met zijn eisen eigenlijk om de "politieke castratie" van Blok vraagt, omdat die kennelijk iets moet zeggen wat hij niet meent. Volgens de PVV'er is wat D66 vraagt uiterst vernederend.

Klaver van GroenLinks vindt de opstelling van de regeringspartij juist heel goed. "Het is niet niks voor een coalitiegenoot om te zeggen: een minister onwaardig."

Pechtold hoopt dit snel achter zich te kunnen laten

Ook fractievoorzitter Pechtold van coalitiepartij D66 noemt de uitspraken van Blok zijn "een minister onwaardig". Hij herinnert eraan dat het kabinet in het regeerakkoord heeft afgesproken om de gelijkwaardigheid te bevorderen.

Pechtold vraagt Blok om alle uitspraken terug te nemen, ook inhoudelijk, en om duidelijk te maken dat hij ze niet meent. Verder wil hij dat de minister nog eens verwoordt hoe hij en het kabinet de kracht van de multiculturele samenleving zien.

"Als hij dat niet kan hoort hij niet in dit kabinet thuis", zegt de D66-voorman. Hij hoopt dat de slechte start van de minister "snel achter ons te kunnen laten".

Pechtold: uitspraken zijn een minister onwaardig

'Eindelijk VVD'er in problemen omdat hij eerlijk was'

PVV-leider Wilders zegt dat VVD'ers normaal gesproken gewoon kunnen blijven doorgaan als ze liegen. Maar met Blok is er volgens hem "eindelijk een VVD'er in problemen omdat hij eerlijk was". Wilders vindt het laf dat hij excuus heeft gemaakt voor zijn uitspraken.

'Hij heeft geen ruggengraat, maar wel goede ideeën'

'Hier staan we weer, na eerder aftreden Zijlstra'

SP-leider Marijnissen vraagt aan Blok of hij ook niet vindt dat de geloofwaardigheid van een minister boven alles verheven moet zijn. "Het lijstje falende VVD'ers wordt langer en langer", zegt ze. "We staan hier een half jaar nadat de vorige VVD'er moest aftreden alweer."

"Is het niet juist de taak van een kabinet om de hoeder te zijn van de samenleving, in plaats van mensen tegen elkaar op te zetten?", vraagt Marijnissen zich af. "De uitspraken van Blok helpen helemaal niet. Hij schoffeert wel heel veel mensen, zowel hier als in het buitenland."

'Een minister onwaardig'

PvdA-leider Asscher vindt dat Blok grote schade heeft veroorzaakt aan de reputatie van Nederland in de wereld. "Maar het belangrijkste is de pijn die hij heeft veroorzaakt bij heel veel Nederlanders. Kan hij dit land vertegenwoordigen als hij het niet goed kent?", vraagt hij zich af.

Asscher vindt de uitspraken van Blok "een minister onwaardig". "Hoe denkt hij ons nog te kunnen vertegenwoordigen?"

'De uitspraken zijn Nederland onwaardig'

Geloofwaardigheid

Kuzu verwijst naar het aftreden van Bloks voorganger Zijlstra. "Blok is de zoveelste VVD'er die Nederland voor schut zet", aldus Kuzu. "Vindt hij zelf dat hij nog geloofwaardig kan functioneren als minister van Buitenlandse Zaken?"

'Wat is er gebeurd met deze man?'

Kuzu herinnert aan de integratiecommissie-Blok, waar toenmalig VVD-Kamerlid Blok destijds voorzitter van was. Hij was toen positief over de multiculturele samenleving. Als minister liet hij zich een paar weken geleden totaal anders uit. "En ik vroeg mij af", zegt Kuzu, wat is er gebeurd met deze man in veertien jaar? Hoe kon hij zo radicaliseren?"

Het woord is aan de eerste spreker

Het debat begint. Alle fracties hebben zes minuten spreektijd. De eerste spreker is fractieleider Kuzu van Denk.

Blok komt binnen

Hij wil nog niet reageren. "Ik ga eerst goed luisteren naar de Kamer."

Op de vraag of hij zenuwachtig is, zegt hij: "Het is een belangrijk debat".

Diep door het stof

Minister Blok moet zich verantwoorden voor uitspraken die hij aan het begin van het zomerreces deed op een besloten bijeenkomst. Hij noemde Suriname een "failed state" en zei geen multicultureel land te kennen waar een "vreedzaam samenlevingsverband" is. Hij heeft die uitlatingen inmiddels "ongelukkig en onzorgvuldig" genoemd.

De minister van Buitenlandse Zaken zal vandaag in de Tweede Kamer nog een keer diep door het stof moeten, denkt politiek verslaggever Xander van der Wulp. "Eenvoudig gaan de partijen het hem niet maken. Na zo'n uitglijder hoort het erbij dat een minister op de pijnbank wordt gelegd. Ook al heeft Blok nog nooit zo'n politieke fout gemaakt."