Peilingwijzer: meer steun kabinet
Het afgelopen parlementaire jaar zijn in de Peilingwijzer alle partijen die het kabinet steunen of waarmee het kabinet zaken doet, erop vooruitgegaan.
De coalitiepartijen VVD en PvdA hebben samen 4 zetels meer dan tijdens Prinsjesdag 2013, de 'constructieve oppositiepartijen' D66, ChristenUnie en SGP hebben 9 zetels meer.
Het CDA, dat in de Eerste Kamer sommige hervormingsplannen van het kabinet steunde, staat op 5 zetels winst. GroenLinks, dat het leenstelsel aan een meerderheid hielp, wint 1 zetel.
Winnaars en verliezers
D66 is de grote winnaar van het parlementaire jaar 2013-2014, met een winst van 8 zetels. De democraten zijn daarmee van de vierde partij in september vorig jaar opgeklommen tot de (gedeeld) grootste partij nu.
De verliezers zijn de PVV, die sinds Prinsjesdag in de Peilingwijzer is gezakt van 31 naar 20 zetels, en 50Plus, die van 11 naar 2 is gegaan. De SP handhaaft zich op 21 zetels, eentje minder dan in september, en staat daarmee voor het eerst in lange tijd weer op gelijke hoogte met de PVV.
Economie
Het ligt voor de hand de ontwikkelingen in de peilingen in verband te brengen met het voorzichtige economische herstel dat zich dit jaar aftekent en met de terugkeer van enig optimisme over de economie.
Tom Louwerse, de maker van de Peilingwijzer, wijst erop dat uit onder meer onderzoek in de VS en Groot-Brittannië blijkt dat de stand van de economie een belangrijke voorspeller van het stemgedrag is. Optimisme over de economie komt de regeringspartijen ten goede. "Als je een jaar voor de verkiezingen zit, is dat in die landen zelfs een betere indicatie voor de uitslag, dan de actuele peilingen".
Moeizaam herstel
Toch doen de regeringspartijen het in de Peilingwijzer nog lang niet goed. Vooral de PvdA staat er slecht voor. Van haar 38 Kamerzetels zijn er volgens de Peilingwijzer maar 14 over. De winst ten opzichte van september 2013 is met één zeteltje minimaal.
Maar ook de VVD herstelt zich moeizaam: 3 zetels winst ten opzichte van september 2013, en nog altijd een verlies van 16 zetels ten opzichte van het huidige zeteltal in de Tweede Kamer.Louwerse denkt dat een van de oorzaken is dat het economisch herstel nog niet echt overtuigend is.
Ervaring
De PvdA en de VVD hebben bij de verkiezingen in september 2012 veel strategische kiezers getrokken die wilden voorkomen dat de andere partij de grootste werd. Die zijn ze weer snel kwijtgeraakt door de formatie en door de onrust over het regeerakkoord, bijvoorbeeld over de nivellering bij de VVD-kiezers.
Louwerse onderschrijft dat het er vooral voor de PvdA niet goed uitziet, nu deze partij al lange tijd slechts de zesde partij in de peilingen is. Toch sluit hij niet uit dat de PvdA zich bij verkiezingen opnieuw kan herstellen.
"In 2012 verwachtten we ook geen opleving van die partij, en die kwam er toch. Het hangt af onder meer van de vraag of het economisch herstel overtuigend doorzet en van de vraag of kiezers als het erop aankomt toch kiezen voor de partijen die al jaren ervaring hebben met het landsbestuur".
Alternatief
Voorlopig profiteert vooral D66 van de terugkeer van de kiezers naar het centrum. "Die partij is voor veel gematigde kiezers een alternatief voor de omstreden regeringspartijen. D66 profiteert ook van een zichzelf versterkend effect. De partij komt positief in het nieuws, en is de winnaar van zowel de raads- als de Europese verkiezingen, waardoor er meer aandacht is voor waar deze partij voor staat".
Toch komen de regeringspartijen ook met D66 erbij nog bij lange na niet aan een meerderheid. PvdA en VVD staan samen op 39 zetels, nog niet de helft van het aantal dat ze nu in de Tweede Kamer hebben. Met D66 erbij hebben ze er in de peilingwijzer 65. Voor een meerderheid zijn nog altijd minimaal vier partijen nodig.
De NOS publiceert iedere maand De Peilingwijzer van politicoloog Tom Louwerse. In de Peilingwijzer worden peilingen van de Politieke Barometer (Ipsos), De Stemming (EenVandaag), Peil.nl (Maurice de Hond) en TNS Nipo samengevoegd. Meer over de methode achter De Peilingwijzer is te vinden op de website van Louwerse.