AIVD: enkele Nederlandse jihadisten

Door verslaggever Jeroen Wollaars

Er zijn op dit moment meerdere Nederlanders die in het buitenland actief deelnemen aan de Jihad. Dat zegt het waarnemend hoofd van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) tegen de NOS.

Volgens Jan-Kees Goet hebben er in de afgelopen twee jaar enkele tientallen mensen pogingen gedaan om af te reizen naar landen als Afghanistan, Pakistan, Jemen en Somalië. Daarvan zijn nu "enkelen" nog steeds actief.

Dit weekend werd bekend dat bij de Somalische terreurorganisatie al-Shabaab een Nederlandse Somaliër actief is. Hij reisde vorig jaar met twee andere Europese landgenoten naar Somalië. Daarbij werden ze geholpen door een mensensmokkelaar die bekendstaat om zijn contacten met al-Shabaab.

Gevaar

Het concrete gevaar, zegt de AIVD, is dat dit soort mensen bijvoorbeeld in Afghanistan de NAVO-troepen aanvalt. Of dat men terugkomt met concrete plannen om hier een aanslag te plegen. Ze hebben dan gevechtservaring, zoals het in die kringen heet en hun aanzien neemt dan toe.

De AIVD zegt te proberen die mensen te beïnvloeden, ze onder druk te zetten om niet te gaan. "Maar dat lukt niet altijd", zegt AIDV-chef Goet.

Internet

Het instrument om op jihad te gaan, is het internet. Mensen die geïnteresseerd zijn in de jihad beginnen op internet te zoeken. Via verborgen websites en fora worden ze ook geholpen, door zogenoemde facilitators. Goet: "Dat zijn mensen die niets anders doen dan mensen uit Westerse landen praktische tips geven en concreet helpen om bijvoorbeeld naar Afghanistan te kunnen reizen".

De AIVD zegt dat facilitators overal ter wereld actief zijn. "Die mensen kunnen ook in Nederland zitten", zegt Goet. Hoewel er in de samenleving weinig aandacht meer voor is, anders dan in de jaren na 2001, is er volgens de AIVD dus nog steeds dreiging van islamitisch terrorisme.

Meer dreigingen na 9/11

Maar de AIVD maakt zich ook zorgen over een toename van het aantal digitale aanvallen via internet. Neem de aanval op het bedrijf Diginotar, dat onder meer voor de overheid de beveiligde internetverbindingen regelt. Volgens de AVID is niet duidelijk uit welk land die aanval komt.

"Wat ik niet kan zeggen is dat het uit Iran komt, of welk land dan ook", zegt Goet. "Dat is nog onderwerp van onderzoek. Het is niet bepaald helder wie de afzender van die aanval is geweest. Maar het is wel een voorbeeld van een aanval op een systeem van een bedrijf dat in Nederland is gevestigd."

Het belangrijkste is dat we daar goed tegen gewapend zijn, vindt de AIVD. Dat is een uitdaging omdat het een wedloop is. Goet: "Die wedloop bestaat uit voorsprong hebben en soms een stukje achterstand oplopen". Volgens Goet zijn cyberaanvallen dagelijkse kost, maar gaat het om "een gering aantal" aanvallen die de staatsveiligheid raken.

Lone wolf

Inlichtingendiensten moeten zich de komende jaren ook richten op de lone wolf: de eenzame dader die in zijn eentje in staat is om een terreurdaad te plegen. "Het fenomeen lone wolf is een lastig fenomeen. Het is onvoorspelbaar", aldus Goet.

Wat de AIVD probeert, is zicht te krijgen op de voedingsbodem. Waar komt de boodschap vandaan? Welke vorm van extremisme zie je? Maar het is lastig om er de vinger achter te krijgen. Het zijn mensen die de inlichtingendiensten in negen van de tien gevallen niet kent en die vaak na afloop van hun daad zelfmoord plegen. "We blijven dan achter met heel veel vragen en weinig antwoorden over het motief", zegt Goet.

Meer aanslagen

De AIVD heeft in de jaren na 9/11 "meer dan twee" aanslagen weten te voorkomen, zegt de dienst. Maar dat er nog aanslagen zullen worden gepleegd in Europa, of in Nederland, is volgens het waarnemend hoofd van de AIVD iets waar we rekening mee moeten houden. "We hebben met elkaar allerei aanslagen weten te voorkomen, maar we weten ook dat dat niet altijd lukt", zegt Goet.