Kaja Bouman
redacteur Buitenland
Kaja Bouman
redacteur Buitenland
Een jonge Israëlische militair met een keppeltje zit op een tank en is aan het bidden. Naast hem een hoog hek met prikkeldraad en daarachter de groene heuvels van Syrië. Later rijdt de tank samen met gepantserde auto's door een opening in het hek, zo is te zien in een video.
De beelden staan in schril contrast met andere video's uit Syrië. Daarop zijn grote explosies en verwoestingen te zien.
Israël heeft de afgelopen 48 uur in Syrië zo'n 480 luchtaanvallen uitgevoerd, zegt het leger. Het merendeel van de doelwitten lag in het zuiden en rond de hoofdstad Damascus. Onder meer legerbases en vliegvelden zijn geraakt, en de volledige vloot van de Syrische marine is volgens Israël vernietigd.
De luchtaanvallen zijn noodzakelijk, stelt de Israëlische minister van Buitenlandse Zaken Sa'ar. Zo wordt volgens hem voorkomen dat de jihadistische rebellen wapens in handen krijgen, zoals langeafstandsraketten en chemische wapens.
Opportunisme
"Het is een vreemd argument", zegt Erwin van Veen, Midden-Oostendeskundige van Clingendael. "De wapens waren er al, was het dan niet erg toen ze in handen waren van Assad of Iran? Daarbij is dat zogenaamd zware wapentuig gedateerd als je het vergelijkt met waar het Israëlische leger over beschikt."
Midden-Oostenkenner en onderzoeker Yezid Sayigh van denktank Carnegie Endowment for International Peace spreekt van opportunisme.
"Het is nu chaos, voordat besloten wordt hoe het bestuur van Syrië verder zal gaan. Israël grijpt zijn kans om nog zoveel mogelijk overgebleven militaire middelen van Iran en het Syrische regime te vernietigen."
Troepen richting Damascus
Er waren ook berichten dat Israëlische grondtroepen zijn gesignaleerd bij Qatana, zo'n 25 kilometer van de hoofdstad Damascus. Israël spreekt tegen dat grondtroepen daar zijn geweest.
"Het zou kunnen dat Israël daar een soort machtspositie wil opbouwen", zegt Van Veen van Clingendael. "Die positie zouden ze dan later als wisselgeld kunnen gebruiken met rebellengroep HTS, bijvoorbeeld om veiligheidsconcessies af te dwingen."
Onderzoeker Sayigh spreekt van politieke beweegredenen. Netanyahu moet zich vandaag verdedigen in een corruptiezaak. En dat terwijl zijn imago sinds de terreuraanslagen van 7 oktober verder onder druk staat. "Netanyahu zet alles op alles om zijn reputatie als beschermer van Israël te behouden."
Ook de buitenlandse politiek speelt volgens Sayigh mee. Zo heeft de komende Amerikaanse president Trump gezegd dat hij Syrië met rust wil laten en de hoop uitgesproken dat het land nu kan werken aan de wederopbouw.
"Als dat zich na zijn aantreden vertaalt in beleid, betekent dat voor Israël dat het beperkte opties heeft ten opzichte van Syrië."
Vrees voor annexatie
Zondag, na de val van het Assad-regime, trokken Israëlische troepen al de gedemilitariseerde zone in tussen de door Israël bezette Golanhoogten en Syrië.
Volgens premier Netanyahu doet Israël dat om ervoor te zorgen dat de Golanhoogten voor altijd in handen van Israël blijven. De Golanhoogten werden in 1967 door Israël bezet en in 1981 volledig geannexeerd. Die annexatie wordt internationaal nauwelijks erkend.
Onder Syriërs en op sociale media bestaat de vrees dat Israël zal proberen meer Syrisch land te bezetten of in te lijven. Sayigh begrijpt die vrees.
"Het is logisch dat Syriërs zich bedreigd voelen. Israël had kunnen zeggen: 'We zien wat jullie hebben meegemaakt, we willen dat jullie vanaf nu in vrede en veiligheid kunnen leven.' Maar Israël heeft het tegenovergestelde signaal afgegeven."
Toch denkt zowel Sayigh als Van Veen niet dat bezetting van meer Syrisch gebied op dit moment de doelstelling van Israël is.
The devil you know
Terwijl in de rest van de wereld het einde van het Assad-regime werd gevierd, overheersen in Israël gemengde gevoelens. Aan de ene kant was Assad een vijand van Israël, maar tegelijkertijd was hij the devil you know, zegt Sayigh.
Assad was volgens hem een voorspelbare tegenstander en een alternatief is voor Israël niet per se beter. "Een democratisch Syrië waar de stem van het volk wordt vertegenwoordigd, een volk dat de Palestijnen steunt, is voor Israël niet aantrekkelijk. En ook een islamitisch Syrië is voor Israël een gevaarlijk alternatief", zegt Sayigh.
Maar het is nog niet duidelijk wat rebellenbeweging HTS van plan is, zegt Midden-Oostendeskundige Van Veen. "En daarom heeft Israël geen duidelijk militair doel. Het lijkt ook voorbij te gaan aan het feit dat het met deze aanvallen in Syrië bijdraagt aan de instabiliteit van het land."
