Sinds de val van het regime worden in Syrië massaal gevangenen vrijgelaten die opgesloten zaten in de detentiecentra van Assad. In de ruim vijftig jaar dat de Assad-dynastie aan de macht was in Syrië, verdwenen tienduizenden politieke tegenstanders achter de tralies. Nu er een einde is gekomen aan het bewind, gaan Syriërs in de gevangenissen op zoek naar hun vermiste naasten.
Op door de NOS geverifieerde beelden is te zien dat ze het nauwelijks kunnen geloven. Vrijgelaten gevangenen slaken vreugdekreten en roepen Allahu Akbar (God is groot) als ze horen dat het regime is gevallen.
Sommigen vallen de mensen die de celdeuren hebben geopend van geluk in de armen:
Het uitgebreide gevangenisnetwerk was een van de belangrijkste pilaren die Assads regime overeind hielden. "Deze gevangenissen werden op hoog niveau gerund", zegt journalist en Midden-Oostendeskundige Abdou Bouzerda. "Het was een middel om de eigen bevolking te terroriseren. Mensen die zich tegen het regime keerden, werden opgesloten. En dat gebeurde op industriële schaal."
Nu rebellen het merendeel van het land in handen hebben, lijkt het bevrijden van de gevangenen de volgende prioriteit. Rebellencommandant Abu Mohammed al-Jolani zei gisteren in een speech in Damascus dat de overwinning onder meer was "voortgekomen uit het lijden van de gevangenen".
'Het slachthuis'
Volgens de organisatie Syrian Network for Human Rights (SNHR) zaten er in juni van dit jaar ruim 130.000 mensen vast in de verschillende detentiecentra van het regime. "Alle gevangenen zijn in enige vorm slachtoffer van marteling", schreef de organisatie in een rapport.
De ogen zijn nu vooral gericht op de Sednaya-gevangenis, ten noorden van Damascus, ook wel 'het slachthuis' genoemd. De gevangenis stond jarenlang symbool voor de vele mensenrechtenschendingen van Assads dictatoriale bewind. Hoewel Assad en zijn regering altijd hebben ontkend dat er werd gemarteld in de gevangenis, hebben mensenrechtenorganisaties in de afgelopen jaren bewijs verzameld van de omstandigheden binnen.
Zo schreef Amnesty International in 2017 in een rapport over massa-executies en martelingen in de Sednaya-gevangenis. Op basis van interviews met getuigen stelde de organisatie vast dat gevangenen werden mishandeld, verkracht en uitgehongerd. Ze mochten geen geluid maken en riskeerden te worden geëxecuteerd als ze de bewakers aankeken.
Op door de NOS geverifieerde beelden is te zien dat rebellen het complex van de Sednaya-gevangenis doorzoeken en de sloten van celdeuren openschieten met hun geweren. Familieleden van de vele vermisten zijn naar de gevangenis gekomen om op zoek te gaan naar hun geliefden. Vaak weten ze niet zeker of ze daar opgesloten zaten en of ze nog in leven zijn.
Verborgen cellen
Internationale media berichtten eerder over verborgen, moeilijk te bereiken ondergrondse cellen in het complex. De Syrische hulporganisatie Witte Helmen schreef vanochtend echter op X dat medewerkers van de organisatie dit soort cellen vooralsnog niet hebben gevonden.
Op beelden zijn ook kinderen te zien die uit de cellen naar buiten komen. "Kinderen die daar waarschijnlijk zijn geboren en nooit de buitenlucht hebben gezien", reageert journalist Bouzerda op de beelden. "Er zijn ook familieleden die op beelden bijvoorbeeld hun oom herkennen die dertig of veertig jaar geleden is opgepakt en waarvan ze tot voor kort niet eens wisten of hij nog in leven was."
Op deze beelden is een bevrijd kind te zien:
Intussen worden er op sociale media foto's en namen verspreid van gevangenen die zijn vrijgekomen. Syriërs over de hele wereld reageren op die berichten met namen en foto's van hun eigen familieleden die in de afgelopen jaren zijn verdwenen in het gevangenissysteem.
