Vliegveld Damascus heropent 'komende dagen' • Rebellenleider: geen amnestie folteraars

Wanhoop in een mortuarium in Damascus

NOS-correspondent Daisy Mohr bezocht een mortuarium in Damascus, dat wordt overspoeld door wanhopige Syriërs die op zoek zijn naar hun naasten. Artsen doen hun best, maar velen krijgen geen antwoord op de vragen die ze hebben.

Vliegveld Damascus heropent 'komende dagen'

Het internationale vliegveld van de Syrische hoofdstad Damascus heropent ergens "in de komende dagen". Dat zegt de directeur van het vliegveld tegen persbureau AFP. De luchthaven is gesloten sinds rebellen afgelopen weekend de macht overnamen in Damascus.

Als het aan de directeur ligt, is zijn vliegveld zo snel mogelijk weer in bedrijf, "want we zullen voluit gaan werken". Een verslaggever van AFP zag dat gewapende rebellen zich hebben opgesteld rond het vliegveld.

'Geen chemische lekken na bombardement Israël'

Er zijn geen chemische lekken ontstaan na een bombardement van Israël op de plaats al-Qutayfah, gelegen nabij hoofdstad Damascus. Dat zegt de Syrische vrijwilligersorganisatie Witte Helmen tegen nieuwszender Al Jazeera, na zorgen van omwonenden vanwege een gele wolk die zou zijn opgestegen na een bombardement. Dat leidde tot angst onder de lokale bevolking.

Een team van specialisten van de hulporganisatie is afgereisd naar het desbetreffende gebied, maar vond geen sporen van chemische dampen.

Na de val van dictator Assad heeft Israël tal van doelwitten in Syrië onder vuur genomen. Zo meldde het land gisteren een groot deel van de Syrische vloot te hebben vernietigd en zijn er ook onder meer vliegbases en wapenfabrieken gebombardeerd. Ook een fabriek die in verband werd gebracht met de productie van chemische wapens zou onder vuur zijn genomen. Het is niet duidelijk of het bij het bombardement nabij Damascus ging om die fabriek.

In onderstaand artikel wordt uitgelegd waarom Israël juist nu doelen in Syrië onder vuur neemt:

VN-chef Guterres ziet 'tekenen van hoop' voor Syrië

De secretaris-generaal van de Verenigde Naties, António Guterres, heeft bij een bezoek aan Zuid-Afrika gereageerd op de situatie in Syrië. Hij ziet "tekenen van hoop" voor het land, die voornamelijk voortkomen uit "het einde van de Syrische dictatuur".

Guterres zei verder dat de VN toegewijd is aan een soepele machtsoverdracht in het land. "Het is onze taak om de verschillende leiders in Syrië te ondersteunen waar mogelijk, zodat ze samenkomen en een soepele machtsoverdracht kunnen organiseren naar een regering waarin alle Syriërs zich vertegenwoordigd voelen."

Rebellenleider: geen amnestie voor folteraars

De Syrische rebellenleider Ahmed al-Sharaa heeft gezegd dat iedereen die betrokken is geweest bij het martelen en doden van gevangenen onder het regime van Assad zal worden achterhaald en dat amnestie voor deze personen geen optie is. "We zullen ze vervolgen in Syrië en we zullen andere landen vragen om degenen die zijn gevlucht uit te leveren, zodat er recht gesproken kan worden", zei Sharaa in een persverklaring die werd getoond op de Syrische staatstelevisie.

Sharaa stond de afgelopen jaren bekend onder de naam Abu Mohammed al-Jolani, maar gebruikt nu weer zijn echte naam. Hij staat aan het hoofd van HTS, de op dit moment machtigste rebellengroepering in Syrië.

De gevangenissen van het Assad-regime zijn al decennia berucht. Mensenrechtenorganisaties hebben jarenlang melding gemaakt van martelingen, onmenselijke omstandigheden en massale moordpartijen op gevangenen door militairen en leden van ordediensten. Gisteren zei HTS nog dat er beloningen uitgeloofd worden voor informatie over hoge leger- en veiligheidsofficieren die dienden onder Assad.

NOS-correspondent Daisy Mohr mocht in Syrië de Sednaya-gevangenis binnen, even buiten de hoofdstad Damascus. Die heeft als bijnaam het 'menselijk slachthuis':

Brand gesticht in mausoleum van vader Assad

Rebellen hebben brand gesticht in het mausoleum van Hafez al-Assad, de vader van de verdreven Syrische dictator Bashar al-Assad. Op beeldmateriaal van persbureau AFP dat geverifieerd is door onder meer de BBC zijn rebellen te zien die een vlag van de oppositie tonen in het uitgebrande mausoleum.

Over de precieze schade en wat er bijvoorbeeld is gebeurd met de kist en stoffelijke resten van Assad is nog veel onduidelijk.

Het mausoleum is gevestigd in Qardaha, gelegen nabij havenstad Latakia. Hafez al-Assad, die van 1971 tot zijn dood in 2000 aan de macht was in Syrië, werd daar geboren.
In het mausoleum zijn ook andere leden van de familie Assad bijgezet, onder wie Bassel al-Assad, de oudste zoon van Hafez al-Assad. Hij zou zijn vader eigenlijk opvolgen, maar kwam in 1994 om bij een auto-ongeluk. Daarop werd zijn jongere broer Bashar naar voren geschoven.

Deskundigen: geef snel veel geld voor opbouw van Syrië

Nederland en zijn bondgenoten moeten de strafmaatregelen tegen Syrië intrekken en snel hulpgeld steken in het land, vinden hulporganisaties en deskundigen. Dat zeiden ze in een rondetafelgesprek met Tweede Kamerleden over de situatie in Syrië.

Verschillende Kamerleden vragen zich af of het Westen toenadering moet zoeken tot de nieuwe machthebbers of moet afwachten hoe zij zich ontpoppen, omdat de belangrijkste rebellengroep achter de plotselinge verdrijving van president Assad zeer conservatief is en een radicaal-islamitische oorsprong heeft.

De hulporganisaties en Syrië-experts die de Kamer raadpleegde, manen tot haast. Syrië zit aan de grond, zeiden de vertegenwoordigers van de UNHCR, Stichting Vluchteling, de samenwerkende Nederlandse hulporganisaties en Syrië-kenners Erwin van Veen en Nikolaos van Dam. Het is juist nu belangrijk om de goedwillende burgerbevolking samen met andere landen te helpen en Syrië weer op te bouwen.

Hoe sneller het land is opgebouwd, hoe sneller mensen terug kunnen. Dwing mensen niet om te snel om terug te gaan, zeiden de experts. En wees ook niet al te streng met verblijfsvergunningen. Er zijn bijvoorbeeld veel artsen naar het westen gevlucht. Als die willen kijken of ze kunnen helpen bij de wederopbouw, maar ze komen weer terug omdat het toch nog te gevaarlijk is, pak dan niet hun verblijfsvergunning af.

Er is snel veel hulp nodig. De kans dat het nieuwe bewind zich niet extremistisch opstelt of uiteen wordt gespeeld door buurlanden, is groter als het Westen het steunt en de betrekkingen met Syrië herstelt, zeggen Van Veen en Van Dam.

Interim-premier Bashir hoopt op terugkeer landgenoten

De nieuwe interim-premier van Syrië Mohammed al-Bashir roept zijn landgenoten op om terug te komen naar het land. Tegen de Italiaanse krant Corriere della Sera zegt hij dat hij ernaar streeft om miljoenen Syrische vluchtelingen terug te halen, alle burgers te beschermen en basisdiensten te verlenen.

Hij erkent wel dat dit moeilijk wordt, omdat het land geen buitenlandse valuta heeft. "In de kas zitten alleen Syrische ponden die weinig of niets waard zijn. Met één Amerikaanse dollar kunnen we 35.000 van onze munten kopen", zegt hij. "We hebben geen vreemde valuta en wat betreft leningen en obligaties verzamelen we nog steeds gegevens. Dus ja, financieel staan we er heel slecht voor."

Paus roept op tot 'wederzijds respect'

Paus Franciscus heeft tijdens zijn wekelijkse audiëntie opgeroepen tot "wederzijds respect" in Syrië. Hij sprak zijn hoop uit dat er na de vlucht van president Assad een "politieke oplossing" komt in het land, "zonder verdere conflicten en verdeeldheid".

"Ik bid dat het Syrische volk in vrede en veiligheid kan leven", zei Franciscus, "en dat de verschillende religies in vriendschap en wederzijds respect met elkaar kunnen samenleven." Volgens Franciscus is dit een kwetsbaar moment voor Syrië, dat geteisterd is door vele jaren oorlog.

Het is nog niet duidelijk wat de houding van de nieuwe machthebbers wordt tegenover etnische en religieuze minderheden. De rebellen worden aangevoerd door Hayat Tahrir al-Sham (HTS), een streng islamitische groepering die in het verleden gelieerd was aan terreurorganisatie Al Qaeda. Ze streefden naar een streng islamitische staat, maar hun leider, Ahmed al-Sharaa, laat zich nu pragmatischer uit.

Hij kleedt zich meer westers en heeft hij zijn 'jihadistische' naam Jolani ingeruild voor zijn eigen naam. In een interview met CNN zei hij onlangs dat christenen zich geen zorgen hoeven te maken. "Niemand heeft het recht om een andere groep weg te vagen", zei Sharaa. Volgens het Vaticaan wonen er ongeveer 300.000 christenen in Syrië. In hoeverre Sharaa woord houdt is de vraag, critici waarschuwen dat HTS er nog altijd extremistische denkbeelden op nahoudt.

Ook oostelijke stad Deir ez-Zor met vliegbasis in handen HTS

De Syrische HTS-rebellencommandant Hassan Abd al-Ghani zegt dat hij sinds gisteren met zijn strijders de controle heeft over de oostelijke Syrische stad Deir ez-Zor, na kortstondige gevechten met de Koerdische militie die door de VS wordt gesteund. Die had de stad en het omliggende gebied kort in handen, nadat de militairen van het Assad-regime waren gevlucht.

De HTS-rebellen hebben ook de militaire vliegbasis bij de stad in handen, het meest versterkte militaire punt in het oosten Syrië. De verovering is de laatste in een reeks overwinningen voor de coalitie van oppositiekrachten, die in een korte, razendsnelle opmars dictator Assad heeft verdreven. Ghani zei vandaag dat de rebellen "blijven oprukken in de gebieden en steden op het platteland van Deir ez-Zor".

Rode Kruis start campagne voor ontheemden en vermisten

Het Rode Kruis is in Syrië een campagne begonnen om ontheemden en vermisten te herenigen met familie. Gevangenen die nu plotseling vrij zijn gekomen, zijn soms gewond en worden verzorgd. Vaak zaten ze ook tientallen jaren vast en verloren alle contact met de buitenwereld. "Weer contact leggen is moeilijk, maar het is een taak van het Rode Kruis waar wij goed in zijn", zegt Daniëlle Brouwer van de internationale hulporganisatie. "Juist in een conflictgebied, zelfs als het voelt als zoeken naar een speld in een hooiberg."

Hulpverleners van het Rode Kruis waren gisterochtend al bij de beruchte Sednaya-gevangenis in Damascus, vertelt Brouwer. "Heel veel mensen kwamen daar op hen af: 'Waar is mijn broer, waar is mijn familielid?' We moeten zien of we hen weer met elkaar kunnen verbinden, maar dat is een puzzel. Volgens mensenrechtenorganisaties zijn er zo'n 100.000 mensen verdwenen tijdens de Syrische burgeroorlog en daarvoor raakten ook al mensen zoek, dus het zal lastig worden en tijd kosten, maar het is belangrijk dat mensen weten wat er met hun familielid is gebeurd."

Het Rode Kruis heeft een telefoonnummer geopend waar gevangenen naartoe kunnen bellen die hun familie zoeken en een ander telefoonnummer voor familieleden die iemand zoeken. En volgens Brouwer zijn er nog andere belangrijke dingen: "In de gevangenis zagen onze medewerkers ontzettend veel documenten liggen, met namen erop en medische gegevens van gevangenen, van overledenen. Het is belangrijk dat die documenten bewaard worden."

Er worden ook lichamen gevonden en het is van belang dat daar forensisch onderzoek aan wordt gedaan, zegt Brouwer. "Dat is niet aan het Rode Kruis, maar ook dat kan lichamen identificeren en aantonen wat er met mensen is gebeurd. Het gaat om grote aantallen, maar we werken eraan met 500 medewerkers in Syrië. We hopen heel erg dat we mensen weer kunnen herenigen of dat we in ieder geval duidelijkheid kunnen geven."

Blinken vrijdag in Turkije voor overleg over Syrië

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Blinken gaat vrijdag naar de Turkse hoofdstad Ankara voor overleg met zijn Turkse collega Fidan. Verwacht wordt dat zij de situatie in Syrië zullen bespreken nu dictator Bashar al-Assad is verdreven en het land in een machtsvacuüm zit.

De VS heeft er bij de rebellen onder leiding van HTS op aangedrongen om niet automatisch het leiderschap van het land op zich te nemen, maar in plaats daarvan een inclusief proces te voeren en tot een overgangsregering te komen. "Die moet de beloften nakomen om de rechten van minderheden volledig te respecteren, de stroom van humanitaire hulp naar iedereen in nood te vergemakkelijken en te voorkomen dat Syrië wordt gebruikt als basis voor terrorisme of een bedreiging vormt voor zijn buurlanden", liet Blinken gisteren al weten.

Libanees na 32 jaar terug uit Syrische gevangenschap

In Syrië zijn na de val van het regime-Assad ook honderden Libanese burgers vrijgekomen. Een van hen is Suheil Hamwi. Tijdens de Syrische bezetting van Libanon, tussen 1976 en 2005, werd hij opgepakt; hij zat 32 jaar in een Syrische gevangenis. Hij is nu terug bij zijn familie in Libanon en vertelt tegen persbureau AP zijn verhaal.

In 1992 werkte Hamwi als koopman in de stad Chekka in Noord-Libanon. Op de avond van Eid il-Burbara, de feestdag Sint-Barbara vergelijkbaar met Halloween, kwam er een man bij hem aan de deur om whisky te kopen. Hamwi gaf zijn tien maanden oude zoon George aan zijn vrouw en liep naar zijn auto om de whisky te halen. Buiten stopte vervolgens een auto vol mannen die hem meenamen.

Zijn familie wist jarenlang niet waar hij was. Pas zestien jaar later ontdekte zijn vrouw dat hij in Syrië gevangen zat. Nog eens vier jaar later lieten de autoriteiten weten dat hij werd vastgehouden omdat hij lid was van de Libanese strijdkrachten, een christelijke politieke partij die ook als militie functioneerde tijdens de Libanese burgeroorlog. Die duurde vijftien jaar, tot 1990. De partij vocht tegen de Syrische troepen en bleef daarna ook tegen de militaire aanwezigheid van Syrië in Libanon.

Zondag kwam de vrijheid onverwacht, vertelt hij aan de journalist van AP. Gevangenen die geruchten hadden gehoord over opmars van de oppositie ontdekten dat bewakers hun posten hadden verlaten. Hamwi en andere gevangenen gingen er toen vandoor. Vreemdelingen op straat wezen hem de weg naar Libanon en hij was een van de eersten die de grens overgingen.

Hij woont nu weer in hetzelfde huis dat hij meer dan 30 jaar geleden verliet. Toen hij daar binnenliep, waren het zijn twee kleinkinderen die hem begroetten. Kleinzoon Chris klemde zich vast aan Hamwi's hand en giechelde terwijl hij 'Jeddo!' riep, Arabisch voor opa. Ook zijn kleindochter Tala en zijn vrouw Josephine waren er. Buiten verzamelden zich buren en vrienden om hem te verwelkomen. "Ik ben nog steeds bang dat dit misschien niet echt is", zegt Hamwi. Alleen zijn zoon George heeft hij nog niet gezien. Die werkt als ingenieur in de Golf. Die hereniging komt nog.

VS vraagt HTS en Turkije om hulp bij vinden vermiste journalist

De Amerikaanse regering is in gesprek met Turkije en andere landen om meer informatie te krijgen over de verblijfplaats van Austin Tice, een Amerikaanse journalist die in 2012 in Syrië werd ontvoerd. De bevrijding van Tice is een topprioriteit voor de VS. President Biden heeft gezegd dat hij gelooft dat Tice nog leeft. Hij heeft gezant Roger Carstens voor gijzelingszaken naar de regio gestuurd, zodat er alles aan wordt gedaan om Tice te bevrijden.

Ook de Syrische rebellengroep HTS is gevraagd te helpen bij het lokaliseren en bevrijden van de vermiste Amerikaan. De regering-Biden denkt dat hij mogelijk wordt vastgehouden in één van de gevangenissen die na de val van het Assad-regime in hoog tempo worden leeggehaald.

In Washington zei een woordvoerder van Buitenlandse Zaken gisteravond dat er via tussenpersonen een bericht is verzonden naar de rebellen van HTS. "In al onze communicatie met partijen waarvan we weten dat ze met HTS praten, hebben we heel duidelijk de boodschap afgegeven dat terwijl ze door Syrië trekken om gevangenissen te bevrijden, onze topprioriteit de terugkeer van Austin Tice is", zei hij. "We willen dat iedereen die in Syrië op de grond opereert, naar hem uitkijkt, en als ze hem vinden, zo snel mogelijk veilig met hem terugkeren."

In mei vroeg Biden nog samen met de moeder van Tice aandacht voor de vermiste journalist.

Staakt-het-vuren tussen strijdgroepen in noorden

De Koerdische Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF) hebben in de stad Manbij een staakt-het-vuren bereikt met de door Turkije gesteunde rebellen van het Nationale Syrische Leger. Het akkoord is bereikt door bemiddeling van de Verenigde Staten, schrijft SDF-commandant Mazloum Abdi op X. Volgens hem is dat gebeurd "om de veiligheid van burgers te waarborgen".

Manbij is een tot voor kort door de Koerden gecontroleerde stad in het noorden van Syrië. Maandag werd de stad veroverd door pro-Turkse rebellengroepen. Bij gevechten zijn volgens het Syrische Observatorium voor Mensenrechten, een organisatie die vanuit het Verenigd Koninkrijk informatie verzamelt, meer dan 200 doden gevallen.

Abdi zegt dat Koerdische strijders zich zullen terugtrekken en dat zijn strijders bereid zijn "om een politiek proces voor de toekomst van het land aan te gaan".

Op deze kaart zie je wie waar in Syrië de dienst uitmaakt. Manbij ligt in het betwiste gebied in het noorden:

Russische minister heeft 'geen idee' hoe het met Assad gaat

De Syrische president Assad is afgelopen weekend onder zware beveiliging naar Rusland gebracht, zegt de Russische onderminister van Buitenlandse Zaken Ryabkov tegen NBC News. "Hij wordt beveiligd. En het laat zien dat Rusland handelt zoals vereist in zo'n buitengewone situatie", zegt Ryabkov, verwijzend naar de vlucht van Assad toen rebellen in de nacht van zaterdag op zondag de Syrische hoofdstad Damascus innamen.

Ryabkov zei in het interview met NBC niets over waar Assad nu verblijft, of hoe het met hem gaat. "Daar heb ik geen idee van", stelde hij. Wel zei hij dat Rusland hem niet zal uitleveren. Het Kremlin had maandag al gezegd dat hij asiel krijgt in Rusland.

Rusland was een bondgenoot van het Assad-regime. Het land steunde hem sinds het begin van de burgeroorlog in 2011, toen de bevolking zijn aftreden eiste. Sinds 2015 is Rusland ook met troepen aanwezig in Syrië, maar onder meer door de oorlog in Oekraïne was de slagkracht nu beperkt. Dat Assad Syrië moest ontvluchten wordt internationaal gezien als een aderlating voor Rusland.

Onze correspondent bezoekt beruchte Sednaya-gevangenis in Syrië

Correspondent Daisy Mohr mag in Syrië de Sednaya-gevangenis binnen, even buiten de hoofdstad Damascus. Onder het regime van de Assads werden gevangenen hier tientallen jaren lang zeer wreed behandeld. Ze ziet daar onder meer piepkleine cellen waar wel 25 mensen in werden gepropt:

Bekende activist Mazen Hamada kwam om in Syrische gevangenis

Duizenden gevangenen zijn in Syrië na de val van het Assad-regime inmiddels vrijgelaten en herenigd met hun families. Het gaat om mannen, vrouwen en zelfs kinderen. Maar er zijn ook meerdere lichamen gevonden in de gevangenissen en in mortuaria. Waaronder dat van de bekende Syrische vluchteling en activist Mazen Hamada. Hij werd waarschijnlijk gedood in de militaire Sednaya-gevangenis bij Damascus, ook wel 'het slachthuis' genoemd.

Zijn vriend Khaled al-Haj Saleh, een Syriër die in Nederland woont, is nog steeds niet van de schrik bekomen. Hij zegt tegen Nieuwsuur dat een familielid van Mazen hem heeft geïdentificeerd in Damascus. "Mazen hoort bij veertig tot zestig mensen die in de laatste dagen van het regime nog zijn geëxecuteerd. Dat hebben we gehoord", zegt Haj Saleh, die zelf ook in Sednaya heeft gezeten.

Door alle beelden de laatste dagen herleeft hij het enorme trauma. "Als de sleutels van de cipier in het slot gaan, dan weet je: het is mijn beurt. Dan sprong mijn hart in mijn keel. Dat gevoel is nog steeds niet weg. Sinds gisteren is alles terug. Totaal, in mijn geest en hersenen."

Lees hier het verhaal van Hamada:

Amerikaanse troepen blijven in Syrië

Amerikaanse troepen blijven voorlopig in Syrië. Ze zullen zich bezighouden met een antiterrorismemissie, die als doel heeft om IS-militanten uit te schakelen. Dat zegt plaatsvervangend nationaal veiligheidsadviseur Finer tegen persbureau Reuters.

"Die troepen zijn hier voor een zeer specifiek en belangrijk doel en niet als een soort onderhandelingsmiddel", aldus Finer. Hij benadrukt dat de VS nog altijd vastberaden is om IS te bestrijden, "zoals we het afgelopen decennium al hebben gedaan".

Intussen heeft het hoofd van het Amerikaanse militaire commando in het Midden-Oosten (Centcom), generaal Kurilla, vandaag een bezoek gebracht aan enkele militaire bases in Syrië. Hij ontmoette daar Amerikaanse commandanten en soldaten en ook leden van de SDF, staat in een verklaring van Centcom. Die Koerdische militie wordt gesteund door de VS in de strijd tegen IS.

De Amerikanen hebben de controle in een gebied in het zuidoosten van Syrië, dat grenst aan Irak en Jordanië:

Faber: Syriërs mogelijk over zes maanden terug

Nu Assad niet meer in beeld is als president van Syrië houdt minister Faber van Asiel en Migratie er rekening mee dat Syriërs die in Nederland verblijven terug naar hun land kunnen. Gisteren maakte ze bekend dat er de komende zes maanden geen besluiten worden genomen over de asielaanvragen van Syriërs. Ze verwacht dat er de komende maanden meer duidelijk wordt over hun opties:

Syrische Nederlanders willen na val Assad graag helpen met wederopbouw

Twee dagen na de val van de Syrische dictator Assad kijken Syrische Nederlanders vooruit naar de toekomst van hun land. Ze noemen allemaal het belang van het opnieuw opbouwen van Syrië en spreken de hoop uit dat ze daar hun steentje aan kunnen bijdragen.

Maar niet iedereen is optimistisch: leden van de christelijke minderheid zijn bezorgd over de overwinning van de islamitische rebellen van HTS en vrezen dat hun naasten door het opschorten van asielbesluiten in de problemen komen.

In dit artikel lees je hoe ze de afgelopen dagen hebben beleefd:

Kallas: zorgen over geweld tegen minderheden

EU-buitenlandchef Kallas maakt zich grote zorgen over mogelijk geweld tegen minderheden in Syrië en een mogelijke heropleving van religieus extremisme. In een bijeenkomst met Europarlementariërs van Buitenlandse Zaken zei ze dat de nieuwe leiders van Syrië "beoordeeld zullen worden op hun daden".

"Het is nog veel te vroeg om te weten of dit de goede kant zal opgaan, maar de eerste signalen zijn positief", sprak Kallas terughoudend. Ze zei dat de overgang van een dictatuur naar een vrije samenleving enorme uitdagingen met zich meebrengt voor Syrië en de regio. Een heropleving van extremisme moet voorkomen worden, net als een machtsvacuüm. "De rechten van alle Syriërs, inclusief die van vele minderheidsgroepen, moeten worden beschermd."

De voormalige premier van Estland vindt dat er voor de EU een rol is weggelegd bij de stabilisatie en wederopbouw van Syrië. Dat moet samen met buurlanden Jordanië, Turkije, Irak en de internationale gemeenschap gebeuren. Ook zei ze dat de val van het regime van Assad een enorme klap betekent voor Rusland en Iran.

Volgende week maandag komen de Europese ministers van Buitenlandse Zaken bijeen in Brussel. Verwacht wordt dat ze het onder meer zullen hebben over de ontwikkelingen in Syrië.

VN spreekt zich uit tegen aanvallen op Syrië

De Verenigde Naties zijn tegen iedere schending van de territoriale integriteit van Syrië. Dat zei een woordvoerder van secretaris-generaal Guterres toen hij vragen kreeg over de Israëlische aanvallen op doelwitten in Syrië.

"Wij zijn tegen dit soort aanvallen", zei woordvoerder Dujarric. "Ik denk dat dit een keerpunt is voor Syrië. Deze situatie mag niet gebruikt worden door buurlanden om het grondgebied van Syrië binnen te dringen."

Het Israëlische leger houdt sinds dit weekend een strook Syrisch grondgebied bezet. Vandaag waren er berichten dat het leger is opgerukt tot op 25 kilometer afstand van Damascus. Israël spreekt dat tegen. Wel is duidelijk dat het Syrische deel van de bufferzone tussen de twee landen is ingenomen door Israël. Dat is een strook van zo'n 100 kilometer lang en 2 tot 5 kilometer breed.

Daarnaast zijn er honderden bombardementen uitgevoerd op doelen in Syrië. Het leger meldt dat het de afgelopen 48 uur het gros van de strategische wapenvoorraden in Syrië heeft aangevallen. Ook zegt het twee Syrische marinebases te hebben geraakt.

Lees hier meer over wat Israël te winnen heeft met de aanvallen in Syrië:

'Tientallen vluchtende militairen gedood door IS'

Militanten van terreurgroep Islamitische Staat hebben tientallen vluchtende Syrische militairen gedood in de regio Homs. Dat meldt het Syrische Observatorium voor de Mensenrechten, dat vanuit het Verenigd Koninkrijk opereert.

Volgens het Observatorium liepen IS-strijders 54 militairen tegen het lijf. Zij maakten tot dit weekend deel uit van het leger van Assad, maar waren na de val van het regime gedeserteerd. Zij werden in de woestijn bij Homs eerst gevangengezet en daarna geëxecuteerd, aldus de monitor.

De Amerikaanse minister Blinken van Buitenlandse Zaken waarschuwde gisteravond voor een potentiële opleving van IS in Syrië. Te midden van de huidige chaos zou de terreurorganisatie zich kunnen hergroeperen, zei Blinken, al voegde hij eraan toe dat de VS vastberaden is om dat te voorkomen. Daarom voerde de VS zondag ook al tientallen luchtaanvallen uit op IS-doelen in centraal-Syrië.

IS verscheen in 2014 op het wereldtoneel toen het grote delen van Syrië en Irak wist te veroveren en een kalifaat oprichtte. In 2019 werd de jihadistische terreurgroep grotendeels verslagen door een coalitie die door de VS werd aangestuurd.

Grens tussen Libanon en Syrië vrijwel onbewaakt: 'Welkom in Syrië'

Nu het regime van Assad is gevallen, is het een stuk makkelijker om de grens over te steken en Syrië binnen te komen. Dat ervoer correspondent Daisy Mohr, die vandaag de grens overstak tussen Libanon en Syrië.

Ze hoefde niet eens papieren te tonen:

VS deelt voorwaarden voor steun overgangsregering

De Verenigde Staten staan volledig achter de politieke transitie die aan de gang is in Syrië, mits die ordentelijk verloopt, laat minister Blinken van Buitenlandse Zaken weten. "Een nieuwe regering moet duidelijke toezeggingen nakomen over het respecteren van de rechten van minderheden en het breed beschikbaar stellen van humanitaire hulp", schrijft Blinken in een verklaring.

"Ook moet voorkomen worden dat Syrië wordt gebruikt als basis voor terrorisme en mag het land geen bedreiging vormen voor buurlanden. Alle voorraden chemische of biologische wapens moeten worden beveiligd en op een veilige manier worden vernietigd." Als aan die voorwaarden wordt voldaan, zal de VS een toekomstige Syrische regering volledig erkennen en steunen, aldus Blinken.

Witte Huis-woordvoerder Kirby zegt dat de VS in nauw contact staat met Turkije en de Koerdische militie SDF, die gesteund wordt door de Amerikanen. Onderwerp van gesprek is de situatie rond de noordelijke stad Manbij, die is ingenomen door door Turkije gesteunde rebellen van het Nationale Syrische Leger. Kirby zegt niet wat er is besproken met zijn Turkse collega's. Een Syrische oppositiebron zegt tegen persbureau Reuters dat de twee landen een akkoord hebben bereikt over een veilige terugtrekking van Koerdische troepen uit Manbij.

Beelden van verwoeste schepen in Latakia

Het Britse maritieme inlichtingenbedrijf Ambrey zegt dat er bij Israëlische aanvallen op de Syrische vloot in de westelijke havenstad Latakia zes schepen zijn geraakt. Vijf daarvan zijn gezonken. Er is geen schade aan de haven zelf, aldus Ambrey.

Op deze beelden is de nasleep van de Israëlische aanvallen in Latakia te zien:

Dit zijn nog enkele foto's vanuit de haven van Latakia:

Israël: Syrische vloot is vernietigd

Israël bevestigt berichten dat het de Syrische marine heeft aangevallen. Volgens de minister van Defensie Katz is heel de vloot van Syrië de afgelopen nacht vernietigd bij een militaire operatie. Het Israëlische leger houdt sinds afgelopen weekend ook een strook Syrisch grondgebied bezet.

Katz heeft daarnaast zijn troepen opgedragen om een "steriele verdedigingszone" in het zuiden van Syrië te creëren. Wat dat precies inhoudt, is onduidelijk. Katz wilde er tijdens een bezoek aan een maritieme basis in Haifa enkel over kwijt dat deze "moet voorkomen dat er terreur wordt gezaaid in Syrië". Ook zal die zone volgens hem bewaakt worden zonder een permanente Israëlische aanwezigheid.

In de nasleep van de val van het Assad-regime heeft Israël honderden bombardementen uitgevoerd op Syrië. De Israëlische regering maakt gebruik van de situatie om het buurland militair ernstig te verzwakken. Israël stelt dat dit nodig is om zijn eigen veiligheid te waarborgen. Zo zouden er opslagplaatsen van chemische wapens zijn vernietigd, zodat ze niet in handen van extremisten kunnen vallen.

Volgens premier Netanyahu is de bezetting van Syrisch grondgebied een tijdelijke zet. Maar volgens Arabische buurlanden is Israël van plan het gebied permanent te bezetten. Vandaag waren er berichten dat het Israëlische leger is opgerukt tot op 25 kilometer afstand van Damascus. Israël weerspreekt die berichten. Wel duidelijk is dat het Syrische deel van de bufferzone tussen de twee landen is ingenomen door Israël. Dat is een strook van zo'n 100 kilometer lang en 2 tot 5 kilometer breed.

Video: Syriërs zoeken dierbaren in beruchte gevangenis

Gisteren kwamen Syriërs naar de Sednaya-gevangenis om te zoeken naar dierbaren die daar jaren geleden heen waren gebracht. Een man die in de gevangenis heeft gezeten, vertelt over de gruwelijkheden die hij heeft moeten ondergaan.

De Syrische hulporganisatie Witte Helmen heeft het zoeken naar gevangenen in geheime cellen of kelders van de gevangenis beëindigd. De organisatie zegt dat er niemand is gevonden.

Israël: 'Geen troepen richting Damascus'

Israël zegt geen militaire acties uit te voeren in Syrië, afgezien van activiteiten die bedoeld zijn om de grenzen te beschermen en te voorkomen dat strategische wapens in vijandige handen vallen. Dat heeft een woordvoerder van het Israëlische leger benadrukt.

Hij ontkende dat Israëlische troepen richting Damascus waren opgeschoven. Daarnaast zei hij dat die troepen, afgezien van "een paar extra punten" in de buurt van de gedemilitariseerde zone tussen Syrië en de door Israël bezette Golanhoogten waren gebleven.

Eerder meldden Israëlische media, ook op basis van Syrische bronnen, dat er Israëlische tanks buiten de zone waren gesignaleerd. Ze zouden de plaats Qatana hebben bereikt, op Syrisch grondgebied op 10 kilometer ten oosten van de gedemilitariseerde zone.

Een kaart van de verhoudingen in Syrië vandaag:

Leider overgangsregering blijft aan tot maart volgend jaar

Mohammed al-Bashir blijft tot 1 maart 2025 leider van de Syrische overgangsregering. Dat heeft Bashir zelf in een verklaring op televisie bekendgemaakt.

Gisteren kondigde de Syrische premier Jalali aan dat hij de macht overdroeg aan rebellengroep HTS. De Syrische rebellen benoemden daarna Bashir als tijdelijke leider van de overgangsregering. Hij moet de transitie van het gevallen regime naar een nieuwe regering in goede banen gaan leiden. Bashir was de leider van de regering van het rebellengebied in Idlib.

Ondertussen heeft de HTS-leiding zijn strijders het bevel gegeven zich terug te trekken uit de steden. Daarbij is de opdracht gegeven om in die steden politie-eenheden en interne veiligheidstroepen in te zetten die banden hebben met HTS. Dat zegt persbureau Reuters op basis van twee bronnen die in contact staan met de rebellengroep.

VN-gezant Syrië: HTS, ondanks terreurstempel, meenemen in gesprekken

De rebellen van HTS moeten deelgenoot zijn in de overgang van het gevallen regime van Assad naar een nieuwe regering. Dat heeft de speciale gezant van de VN voor Syrië gezegd op het VN-hoofdkwartier in Genève. Hij noemde het van essentieel belang dat na de verdrijving van Assad de gesprekken over de transitie zo inclusief mogelijk zijn.

Daar hoort dus ook HTS bij, volgens de gezant. Ondanks dat de voorganger van de groepering, Jabhat al-Nusra, door de VN als terroristisch is bestempeld. "Het is nu negen jaar geleden dat die resolutie werd aangenomen", zei de gezant tijdens een briefing. "De realiteit is dat HTS en ook de andere gewapende groepen boodschappen naar het Syrische volk hebben gestuurd van eenheid en inclusiviteit."

Al-Nusra probeerde van de terrorismelijst te komen door de naam een aantal keer te veranderen, tot het uiteindelijk op Hayat Tahrir al-Sham (HTS) uitkwam. Ook de leider van de groepering, de 42-jarige Ahmed al-Sharaa, beter bekend onder zijn 'jihadistische' naam Abu Mohammed al-Jolani, deed de afgelopen jaren zijn best om zijn reputatie als terrorist van zich af te schudden. In zijn eerste media-interview in 2013 was zijn gezicht nog bedekt door een sjaal, in 2021 stond hij de Amerikaanse omroep PBS te woord met een veel 'opener' uiterlijk en modernere kleding.

Bekijk hier een portret van de HTS-leider:

Dagelijks leven in Damascus voorzichtig hervat

In de Syrische hoofdstad Damascus proberen mensen na de val van het regime het gewone leven weer op te pakken. Sommigen gaan weer aan het werk, er worden foto's gemaakt op tanks en elders vegen mensen kogelhulzen op van straat.

Witte Helmen: zoekactie naar geheime cellen in beruchte gevangenis beëindigd

Het zoeken naar mogelijke gevangenen in geheime cellen of kelders van de beruchte militaire gevangenis Sednaya in Syrië is beëindigd. De Syrische hulporganisatie Witte Helmen, die de zoektocht uitvoerde, zegt dat er niemand is gevonden.

Gisteren werden de gevangenis en de omgeving uitgekamd door gespecialiseerde teams met hulp van speurhonden en mensen die de plek goed kenden. "Bij de zoektocht zijn geen ongeopende of verborgen ruimtes in de faciliteit gevonden", zeggen de Witte Helmen in een verklaring. "Wij delen de diepe teleurstelling van de families van de duizenden die nog steeds vermist zijn en van wie het lot onbekend blijft", aldus de Witte Helmen.

De hulporganisatie dringt er bij gebruikers op sociale media op aan om zich bewust te zijn van desinformatie en geruchten die de ronde doen over gevangenissen en gedetineerden. "Wees voorzichtig bij het ontvangen of delen van dergelijke informatie online om de families van de slachtoffers te respecteren en onnodige psychische stress te voorkomen." Ook vragen ze aan burgers en families van vermiste personen om niet zelf naar gevangenislocaties te gaan zodat bewijsmateriaal niet verloren gaat.

Ondertussen heeft rebellenleider Mohammed al-Jolani gezegd dat de verantwoordelijken voor de martelingen van politieke gevangenen in de gevangenissen ter verantwoording zullen worden geroepen. Jolani zei ook dat hun namen worden gepubliceerd en dat er actie wordt ondernomen om degenen die naar andere landen waren gevlucht terug naar Syrië te halen.

Mensen die informatie verstrekken over waar die mensen zich ophouden, is een beloning in het vooruitzicht gesteld.

Lees in onderstaand artikel meer over de gevangenissen van Assad:

Zij zaten vast in een Syrische gevangenis: 'Ik werd opgehangen en geslagen met een zweep'

De NOS sprak met twee oud-gevangenen die vroeger vast hebben gezeten in één van de beruchte gevangenissen van Assad.

'Israëlische tanks op 25 kilometer van Damascus'

Het leger van Israël is met een inval in Syrië op ongeveer 25 kilometer ten zuidwesten van Damascus gekomen. Dat melden Syrische veiligheidsbronnen aan persbureau Reuters. Het Israëlische leger ontkent zelf dat er een inval heeft plaatsgevonden.

Volgens de bronnen die onder meer Reuters sprak, en waarover Israëlische media berichten, hebben Israëlische troepen de plaats Qatana bereikt. Die plaats ligt op Syrisch grondgebied op 10 kilometer ten oosten van de gedemilitariseerde zone die de door Israël bezette Golanhoogten scheidt van Syrië. Er zijn volgens Israëlische media ook Israëlische tanks gesignaleerd.

Israël bezet de bufferzone sinds het regime van Assad is gevallen. Volgens Israël gaat het om een tijdelijke bezetting.

Een woordvoerder van het leger ontkent dus dat troepen de bezette bufferzone hebben verlaten om verder richting het oosten te trekken. Het land heeft eerder gezegd dat alle militaire acties in Syrië bedoeld zijn om de eigen veiligheid te waarborgen. Egypte, Qatar en Saudi-Arabië hebben de acties van Israël veroordeeld.

Israël heeft de afgelopen tijd honderden luchtaanvallen uitgevoerd op Syrië op militaire installaties en vliegbases. Officieren binnen het inmiddels gevallen Syrische leger zeiden dat bij luchtaanvallen afgelopen nacht tientallen helikopters en vliegtuigen zijn vernietigd.

Video: Israëlische luchtaanvallen op militaire doelen in Syrië

Israël heeft in Syrië de afgelopen dagen honderden luchtaanvallen uitgevoerd, waarbij tientallen vliegtuigen en helikopters zijn vernietigd. Dat meldt het Syrische Observatorium voor Mensenrechten. Sinds de val van het regime-Assad heeft Israël tal van luchtaanvallen uitgevoerd op locaties waarvan het zegt dat er chemische wapens en langeafstandsraketten liggen. Het noemt daarbij onder meer doelen van terreurgroep IS.

Beelden van die luchtaanvallen:

De gedemilitariseerde bufferzone tussen Israël en Syrië is door Israël bezet. Israël zegt dat de acties bedoeld zijn om de eigen veiligheid te waarborgen. Critici beschuldigen Israël ervan dat het de chaos in Syrië gebruikt om zich land toe te eigenen. Volgens Israël gaat het om een tijdelijke bezetting.

Correspondent Geert Groot Koerkamp over hoe Rusland zich positioneert in Syrië

Gisteravond is de VN-Veiligheidsraad bij elkaar gekomen voor een spoedoverleg over Syrië. Het gesprek werd op aanvraag van Rusland gehouden en was achter gesloten deuren. Correspondent Geert Groot Koerkamp legt vanuit Moskou uit waarom Rusland het overleg had aangevraagd.

Scholz en Macron bereid om samen te werken met Syrische rebellen

De Duitse bondskanselier Scholz en de Franse president Macron zijn bereid samen te werken met de rebellen die nu de macht hebben in Syrië. Volgens de Duitse regering hebben de twee leiders elkaar gebeld om de situatie in Syrië te bespreken.

Scholz en Macron "verwelkomen" de val van Assad, omdat hij "het Syrische volk verschrikkelijk lijden heeft toegebracht en heeft gezorgd voor grote schade aan zijn land".

Een samenwerking met de nieuwe regering in Syrië zou wel moeten gebeuren op basis van "fundamentele mensenrechten", zo waarschuwen Scholz en Macron. Etnische en religieuze minderheden moeten beschermd worden.

'Israël heeft tientallen helikopters en vliegtuigen verwoest in Syrië'

Israël heeft meerdere vliegvelden verspreid door Syrië aangevallen, waarbij tientallen helikopters en vliegtuigen zijn vernietigd. Dat meldt persbureau Reuters op basis van twee Syrische veiligheidsbronnen.

Het Israëlische leger heeft nog niet gereageerd op de berichten over de aanvallen. De Israëlische VN-gezant Danny Danon heeft in een brief aan de VN-veiligheidsraad geschreven dat Israël zich niet mengt in "het conflict tussen de rebellen in Syrië". "Onze acties zijn uitsluitend gericht op het handhaven van onze veiligheid", schrijft Danon.

De VN-veiligheidsraad komt vanavond bijeen voor een spoedvergadering over de situatie in Syrië.

Netanyahu: val Assad direct gevolg van onze aanvallen

Volgens de Israëlische premier Netanyahu is de val van het regime van de Syrische president Assad een direct gevolg van de "harde klappen" die Israël heeft uitgedeeld aan Hamas, Hezbollah en Iran.

Door het vertrek van Assad zal Hamas verder in een isolement raken, zei Netanyahu. Dat vergroot volgens hem de kans op een gijzelaarsdeal. Onder meer families van de gijzelaars uitten al langer kritiek op de premier. Zo beschuldigden ze hem ervan het belang van de gijzelaars ondergeschikt te maken aan zijn andere doelen in Gaza.

Het was voor het eerst in drie maanden dat Netanyahu een persconferentie hield, schrijft de Israëlische krant Haaretz.

Explosies gemeld in Damascus

In de Syrische hoofdstad Damascus zijn zojuist zeker twee explosies gehoord, meldt persbureau Reuters op basis van ooggetuigen. De explosies zouden in een wijk zijn waar het Syrische Centrum voor Wetenschappelijke Studies en Onderzoek een kantoor heeft. Het onderzoekscentrum wordt gelinkt aan de productie van chemische wapens.

Het is niet duidelijk wat de oorzaak van de explosies is. Een verslaggever van Al Jazeera meldt dat er vier aanvallen zijn uitgevoerd op een helikopterstandplaats bij Damascus.

Israël liet eerder vandaag weten chemische wapens en langeafstandsraketten in Syrië te hebben vernietigd. De minister van Buitenlandse Zaken Sa'ar zei dat dit werd gedaan om te voorkomen dat wapens in handen van extremisten vallen. Ook de VS en Turkije voeren luchtaanvallen uit in Syrië.

Podcast: het einde van de Assad-dynastie

In hoog tempo volgende de gebeurtenissen in Syrië zich afgelopen dagen op. Dit weekend viel het regime van dictator Bashar al-Assad, waarmee er een einde kwam aan de Assad-dynastie in het land.

In de NOS podcast De Dag vertelt arabist Leo Kwarten wat de erfenis van de Assads is:

Ook Nederland zet Syrische asielverzoeken voorlopig in de ijskast

Na andere Europese landen schort ook Nederland de beoordeling van Syrische asielverzoeken voorlopig op. De komende zes maanden zal de IND geen besluiten nemen over de asielaanvragen van Syriërs, schrijft minister Faber van Asiel en Migratie in een brief aan de Tweede Kamer. Door de val van het regime van Assad is het moeilijk om vast te stellen of het land wel of niet veilig is om naartoe terug te keren.

Premier Syrië draagt macht toch over aan rebellen

De Syrische premier Ghazi al-Jalali heeft aangekondigd toch de macht over te dragen aan rebellengroep HTS. Eerder vandaag zei hij nog dat de meeste ministers aan het werk zijn en dat hij zelf ook op zijn post zou blijven, en zou samenwerken met rebellenleider Mohammed al-Jolani van HTS. "We werken door om een snelle, soepele overgangsperiode te garanderen", zei Jalali op Sky News Arabia TV.

Ook Al-Jolani zei afgelopen zondag dat de premier de komende maanden aanbleef om een overgangsregering te leiden.

Erdogan: grens Yayladagi gaat open voor terugkeer Syriërs

Turkije gaat de grens met Syrië bij Yayladagi openen, zodat Syriërs kunnen terugkeren naar het buurland. Dat heeft de Turkse president Erdogan zojuist aangekondigd. Ook zei hij dat Turkije klaar staat om te helpen bij de wederopbouw van het land. Hij sprak over een einde aan een "donkere periode" voor Syrië. De grens bij Yayladagi was sinds 2013 gesloten.

Turkije heeft volgens officiële cijfers ruim drie miljoen Syriërs opgevangen in het land. Dat aantal ligt in werkelijkheid waarschijnlijk hoger.

Verblijfspapieren Syriërs worden afgenomen bij verlaten Turkije

Bij deze grensovergang in het Turkse Kilis staan Syriërs klaar met hun koffer, om terug te gaan hun thuisland. Maar toch durft niet iedereen dat, want ook de toekomst in Syrië is onzeker. En als ze eenmaal de beslissing maken, kunnen ze niet zomaar terug.

Geheime cellen opengebroken in beruchte Syrische gevangenis

Sinds de val van het regime worden in Syrië massaal gevangenen vrijgelaten die opgesloten zaten in de detentiecentra van Assad. In de ruim vijftig jaar dat de Assad-dynastie aan de macht was in Syrië, verdwenen tienduizenden politieke tegenstanders achter de tralies. Nu er een einde is gekomen aan het bewind, gaan Syriërs in de gevangenissen op zoek naar hun vermiste naasten.

Op door de NOS geverifieerde beelden is te zien dat ze het nauwelijks kunnen geloven. Vrijgelaten gevangenen slaken vreugdekreten en roepen Allahu Akbar (God is groot) als ze horen dat het regime is gevallen.

Sommigen vallen de mensen die de celdeuren hebben geopend van geluk in de armen:

Lees verder in het artikel:

Inname Manbij door pro-Turkse milities, 'burgerdoden' bij Deir ez-Zor

Na dagen van zware gevechten hebben pro-Turkse rebellengroepen de noordelijke stad Manbij veroverd. Koerdische strijdgroepen hebben zich teruggetrokken uit de stad, zo wordt vanuit verschillende bronnen bevestigd. Ook is op geverifieerde beelden te zien dat pro-Turkse milities in het centrum van de stad staan.

Vele duizenden Koerden zijn de afgelopen week op de vlucht geslagen voor het opgelaaide geweld. Het door Turkije gesteunde Nationale Syrische Leger (NSA) heeft de Koerdische militie YPG op meerdere plekken verdreven. Onder meer bij het oostelijk gelegen Deir ez-Zor worden beschietingen gemeld.

Al Jazeera schrijft dat er burgerslachtoffers zijn gevallen bij protesten in Deir ez-Zor. Betogers eisten dat de SDF, de militie waarbinnen de Koerdische YPG de meerderheid vormt, vertrekt uit de stad. Anonieme bronnen zeggen tegen de nieuwszender dat er drie burgers zijn gedood toen SDF-strijders ingrepen tegen de demonstratie. Het is onduidelijk wat er precies is gebeurd.

Bij een drone-aanval door het Turkse leger op een dorp in Noord-Syrië is een burgerdode gemeld. Ook zouden vijftien militairen van het regeringsleger zijn gedood. Deze berichten zijn afkomstig van het Syrische Observatorium voor de Mensenrechten. Deze organisatie baseert zich op ooggetuigen en lokale bronnen.

Rebellen beweren: amnestie voor alle dienstplichtige militairen

De rebellen die de macht hebben overgenomen in Syrië kondigen amnestie aan voor dienstplichtige militairen. Dat meldt Reuters op basis van een verklaring van rebellengroep HTS op Telegram. Het is nog onduidelijk hoe de gratie in de praktijk zal uitpakken.

Afgaand op de verklaring op Telegram zal rebellengroep HTS dienstplichtige militairen niet vervolgen. Het is onduidelijk of dat betekent dat de mensen die vrijwillig dienden onder Assad wel terecht zullen staan. Assad was bijna een kwart eeuw aan de macht en onder zijn bewind zijn talloze mensenrechtenschendingen en oorlogsmisdaden gepleegd.

VN-waakhond: nog grote zorgen over chemische wapens Syrië

De Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) houdt de situatie in Syrië nauwlettend in de gaten. De VN-waakhond herinnert het land aan zijn verplichting chemische wapens te vernietigen. Tegelijkertijd zijn er volgens de in Den Haag gezetelde organisatie "grote zorgen gebleven" over de aanwezigheid van deze verboden wapens.

Het Syrische regime heeft in 2013 verklaard dat het zijn voorraad chemische wapens heeft vernietigd, maar dat is een leugen gebleken. Nog in 2018 heeft president Assad een gifgasaanval laten uitvoeren op een voorstad van Damascus, stelde de OPCW vorig jaar vast. Vandaag laat de VN-organisatie weten dat de ontmanteling van de voorraad "niet accuraat en voltooid" is gebleken.

Buurland Israël heeft vandaag bombardementen uitgevoerd op plekken waar gifgas zou zijn opgeslagen. De Israëlische regering wil naar eigen zeggen voorkomen dat de chemische wapens in handen van extremisten vallen. Het is onduidelijk in hoeverre deze aanvallen succesvol geweest en hoeveel gifgas er nog in Syrië ligt.

Centrale Bank Syrië: geld is veilig

De Centrale Bank van Syrië zegt tegen inwoners van het land dat hun spaartegoeden veilig zijn. De bank blijft aan het werk en zal de financiële instellingen blijven volgen en controleren, zegt de bank in een verklaring.

De bank zegt dat al het geld gewoon nog in omloop is. Ook zouden de andere banken morgen gewoon weer open gaan.

Gisteren doken er beelden op van mensen die met zakken en dozen uit de Centrale Bank van Syrië in Damascus lopen. De NOS heeft de beelden geverifieerd. Het is onduidelijk wat er in de dozen en zakken zat.

Wat gebeurt er sinds gisteren aan de grenzen van Syrië?

Israël zegt dat de bezetting van delen van Syrië tijdelijk is

Het Israëlische leger houdt sinds gisteren een strook grond in Syrië bezet, naar eigen zeggen om de veiligheid van Israël te waarborgen. De bezetting gaat gepaard met luchtaanvallen.

Lees hier meer:

Hezbollah noemt veranderingen in Syrië gevaarlijk

Hezbollah in Libanon noemt de val van het regime-Assad "een serieuze en gevaarlijke transformatie", zegt Hassan Fadlallah, die namens Hezbollah in het Libanese parlement zit. Het is de eerste reactie van de door Iran gesteunde terreurbeweging op de val van bondgenoot Assad.

Hezbollah heeft Assad door de jaren heen gesteund tijdens de oorlog in Syrië. Pas vorig jaar haalde Hezbollah alle strijders naar Libanon voor de strijd tegen Israël. Daardoor verzwakte de slagkracht van het Syrische leger.

Hezbollah verliest een belangrijke bondgenoot langs de Libanese oostgrens. Zo verliep de levering van wapens uit Iran aan Hezbollah via Syrië.

Premier zegt dat er wordt gewerkt aan snelle en vreedzame overgang

De Syrische premier Ghazi al-Jalali, die op zijn post is gebleven en samenwerkt met rebellenleider Abu Mohammed al-Jolani van de HTS, zegt dat de meeste ministers nog aan het werk zijn. "We werken door om een snelle, soepele overgangsperiode te garanderen", zei Jalali op Sky News Arabia TV.

Volgens hem is de veiligheid al verbeterd vergeleken met gisteren. De regering-Jalali beloofde gisteren om de macht over te zullen dragen aan mensen die door het volk worden gekozen. Het kabinet wil ervoor zorgen dat het land tot die tijd blijft functioneren.

De militaire tak van de HTS zegt het bestuur van het land op korte termijn te willen overnemen, maar noemt geen datum. HTS wil snel een nieuwe regering formeren, maar wil eerst de controle over de hoofdstad hebben en de veiligheid van overheidsdiensten garanderen.

Wie is wie in Syrië

Strijd om Manbij lijkt beslecht

De noordelijke stad Manbij is volgens het Turkse persbureau Anadolu veroverd door het pro-Turkse Syrisch Nationaal Leger (SNA). De afgelopen dagen is er fel gevochten om de stad, met de Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF). Turkije wil de Koerdische milities weg hebben uit het grensgebied.

De SDF is een belangrijke bondgenoot van de door de VS geleide coalitie tegen IS, maar volgens Turkije wordt SDF geleid door een "terroristische groepering" met banden met PKK-strijders. De SDF wordt aangevoerd door de Koerdische YPG, die al jaren de dienst uitmaakt in het noordoosten van Syrië.

Leden van familie in Raqqa gedood bij drone-aanval

In de provincie Raqqa, in het noorden van Syrië, zijn elf leden van een familie om het leven gekomen bij een Turkse drone-aanval, meldt het Syrisch Observatorium voor Mensenrechten. Onder de doden zouden zes kinderen zijn. De Koerdische Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF) spreken van twaalf doden. Onder hen zou de broer van een hoge medewerker van Assad zijn.

Raqqa was de hoofdstad van het kalifaat dat IS in Syrië uitriep. In 2017 werd IS er verjaagd door de SDF. In de regio hebben Koerdische milities het voor het zeggen.

Anti-landmijnorganisatie waarschuwt terugkeerders voor onontplofte munitie

Syriërs die terugkeren naar hun land moeten oppassen voor landmijnen. Daarvoor waarschuwt de Halo Trust, de internationale humanitaire organisatie voor het opruimen van landmijnen.

De organisatie is al sinds 2017 bezig om niet ontplofte munitie en mijnen te verwijderen in de noordwestelijke provincies Idlib en Aleppo. In het gebied wonen meer dan 5 miljoen Syriërs, onder wie veel binnenlandse vluchtelingen.

De Halo Trust waarschuwt dat in dat gebied, dat al door de oppositie werd gecontroleerd, veel onontplofte raketten, mortieren, clusterbommen en landmijnen liggen. Als mensen niet goed oppassen, dreigt een nieuwe humanitaire ramp, zegt de Halo Trust.

Oppositievlag op Syrische ambassade in Moskou

Terwijl de verdreven Syrische president Assad politiek asiel heeft gekregen in Moskou, is op de Syrische ambassade in de Russische hoofdstad de rebellenvlag gehesen. President Poetin heeft persoonlijk besloten zijn collega Assad asiel te verlenen. Rusland was een van de laatste bondgenoten van de Syrische dictator.

Waar Assad precies verblijft, is niet bekendgemaakt. Volgens het Kremlin staat er geen ontmoeting van Poetin met Assad gepland.

De Kremlinwoordvoerder zei dat de Russische regering in contact staat met Turkije en andere landen in de regio en van plan is de toekomst van Syrië met al die landen te bespreken.

Turkije bereid te helpen met wederopbouw Syrië

Turkije is bereid Syrië te helpen met de wederopbouw. Het ziet het liefst een stabiel buurland, dat in harmonie leeft met zijn omgeving, zegt minister Hakan Fidan van Buitenlandse Zaken. Hij sprak van "een nieuwe bladzijde" voor Damascus.

Turkije steunt het Syrisch Nationaal Leger SNA, dat een tegenwicht vormde tegen zowel het regime van Assad als de Koerdische strijdkrachten in Syrië. Turkije beschouwt Koerdische milities in het noordoosten van Syrië als terroristen. De positie van het SNA in de nieuwe werkelijkheid in Syrië is nog onduidelijk.

Vluchtelingen

Ook wil Turkije de Syrische vluchtelingen die het land al jaren opvangt helpen om veilig terug te keren. Sinds het uitbreken van de burgeroorlog in 2011 heeft Turkije volgens officiële cijfers meer dan 3,6 miljoen Syriërs opgevangen. De werkelijke aantallen liggen mogelijk nog hoger.

De aanwezigheid van de vluchtelingen leidt geregeld tot vijandigheid en geweld. Het antivluchtelingensentiment wordt gevoed door de economische problemen en hoge inflatie in Turkije.

Israël bombardeert plekken in Syrië waar 'vermoedelijk chemische wapens liggen'

Israël zegt dat het chemische wapens en langeafstandsraketten in Syrië heeft vernietigd. Minister van Buitenlandse Zaken Gideon Saar zegt dat dat is gedaan om te voorkomen dat wapens in handen van extremisten vallen. "Ons enige belang is de veiligheid van Israël en zijn inwoners", zei Saar. Hij specificeerde niet waar die wapens lagen.

Israël wijst erop dat opstandelingenleiders in Syrië "extreme ideologieën" aanhangen en dat het in het belang van Israël is om een veilige zone in te stellen waar Syrië geen strategische wapens mag opstellen.

Ook zei Saar dat Israël er alles aan zal doen om te voorkomen dat Hezbollah wapens uit Syrië krijgt om zich te versterken. Israël heeft de afgelopen jaren honderden aanvallen uitgevoerd op militaire locaties in Syrië die volgens Israël betrokken waren bij Hezbollah in Iran en Libanon. Hezbollah had nauwe banden met de verdreven Syrische president Assad.

Syrië heeft zijn voorraad chemische wapens in 2013 opgegeven, na beschuldigingen dat het een aanval had uitgevoerd in de buurt van Damascus waarbij honderden burgers omkwamen. Maar in 2018 werd een gifgasaanval uitgevoerd op Douma, waarbij 43 mensen om het leven kwamen. Volgens de OPCW, de organisatie voor het verbod op chemische wapens, zat het regime van Assad daarachter.

'Amerikaanse journalist die in 2012 bij Damascus verdween is nog in leven'

Een Amerikaanse journalist die ruim twaalf jaar geleden verdween nabij de Syrische hoofdstad Damascus is mogelijk nog in leven. Dat zei de Amerikaanse president Biden tegen journalisten in het Witte Huis. Austin Tice, die als freelance journalist onder meer schreef voor de Washington Post, verdween in augustus 2012 van de radar toen hij verslag deed van de Syrische burgeroorlog. Hij was op dat moment ten westen van Damascus.

Weken na zijn verdwijning verscheen er een video van Tice, waarin hij geblinddoekt te zien was te midden van een groep gewapende mannen. Daarna is er nooit meer iets van hem vernomen. Het is onbekend wie hem gevangen heeft genomen.

Het is niet duidelijk waarop Biden baseert dat Tice, nu 43, nog in leven is. Er is daar geen "direct bewijs" voor, zei Biden. "Maar we denken dat we hem kunnen terugkrijgen en zijn vastbesloten om hem terug te brengen naar zijn familie", zei Biden. De familie van Tice zei vrijdag in een persconferentie over betrouwbare informatie te beschikken, waaruit zou blijken dat Tice nog in leven is. "Er wordt voor hem gezorgd en het gaat goed met hem, dat weten we", zei zijn moeder Debra.

Terugkerende Syriërs overnachten bij Turkse grens

Tientallen Syriërs hebben bij de Turks-Syrische grens overnacht om terug te keren naar hun land. Turkije vangt sinds het uitbreken van de burgeroorlog ruim 3 miljoen Syriërs op.

Syrische rebellen bevrijden gevangenen uit beruchte gevangenis

De nacht is in Damascus relatief rustig verlopen. Syriërs worden vandaag wakker in een nieuwe realiteit. Mensen kunnen nog nauwelijks geloven dat er na ruim vijftig jaar een einde is gekomen aan het regime van de familie Assad.

De val van het regime betekent ook dat honderdduizenden gevangenen worden vrijgelaten. De ogen zijn vandaag vooral gericht op de beruchte Sednaya-gevangenis, ten noorden van hoofdstad Damascus. Die staat bekend als 'het slachthuis', vanwege de wreedheden tegen de gevangenen.

Welkom

Welkom in dit nieuwe liveblog over de situatie in Syrië. Een dag na de val het regime van Assad vieren Syriërs over de hele wereld feest. De Syrische president is naar Moskou gevlucht, zei het Kremlin gisteren. De Amerikaanse president Biden noemt de val van het regime "gerechtigheid". Lees hier het liveblog van afgelopen weekend terug.