Syrische rebellengroep HTS 'krachtiger met de dag', bereikt buitenwijken Homs

• Annabel van Gestel

  redacteur Online

Het is het grootste tegenoffensief van een Syrische rebellenbeweging in jaren: in slechts één week tijd wisten de troepen van Hayat Tahrir al-Sham (HTS) door te stoten van Aleppo tot een voorstad van Homs, bijna 200 kilometer verderop.

De rebellen zeggen vanavond dat ze de buitenwijken van Homs hebben bereikt en roepen de soldaten van het regeringsleger op om over te lopen. Zijn de troepen van president Assad opgewassen tegen de alsmaar sterker wordende beweging?

"Het doel van deze revolutie is het omverwerpen van het regime. We zullen alle beschikbare middelen inzetten om dat doel te bereiken", aldus HTS-leider Abu Mohammad al-Jolani in een interview met CNN. Voor het eerst sinds zijn troepen vorige week Aleppo innamen, heeft hij uit de doeken gedaan wat hij voor ogen heeft met zijn offensief in Syrië.

Na de verrassende verovering van Aleppo nam HTS gisteren de strategisch belangrijke stad Hama in en vandaag naderen ze Homs, de derde stad van het land. Als het de rebellen lukt Homs te veroveren op het regeringsleger, is Assad afgesneden van een gebied waar veel aanhangers van hem wonen. Ook verliest de regering dan de verbinding met twee Russische militaire bases aan de kust. "Het wordt dan heel ingewikkeld voor de Russen om die bases te gebruiken", zegt journalist en Midden-Oostendeskundige Abdou Bouzerda.

Daarnaast leiden belangrijke verbindingswegen via Homs naar de hoofdstad Damascus. Veel goederen komen via die wegen het land binnen. Bouzerda: "Door Homs te veroveren, knel je Damascus af en breng je Assad verder in het nauw."

Waar Aleppo en Hama ogenschijnlijk makkelijk in handen van de rebellen vielen, staat de rebellenbeweging in Homs naar verwachting een moeilijkere strijd te wachten. De stad ligt in gebied waar alawieten wonen, de moslimminderheid die overwegend pro-regime is. Daarnaast denken deskundigen dat het regeringsleger zich snel terugtrok uit Hama om te hergroeperen in Homs om die stad beter te kunnen beschermen.

Moreel laag

Daar staat tegenover dat het moreel binnen het regeringsleger, dat vooral bestaat uit dienstplichtigen, laag is. Soldaten worden onderbetaald en zijn slecht uitgerust. Assad kondigde eerder deze week aan de salarissen van zijn troepen met 50 procent te verhogen, maar volgens journalist en Syrië-deskundige Fernande van Tets zal dat weinig verschil maken.

"Assad heeft meer mankracht tot zijn beschikking, maar het schort aan motivatie", zei Van Tets gisteren in het NPO Radio 1-programma Nieuws & Co. Volgens haar blijkt dit gebrek aan moreel onder andere uit het gemak waarmee HTS een regeringsbasis in Hama kon overnemen. "Dat was een basis van de 25ste divisie, een speciale eenheid getraind door Rusland. Dat was zo'n beetje het beste wat Assad in huis had."

De opmars van de rebellen in Syrië ging onverwacht snel. Bekijk in deze video wat er de afgelopen tijd gebeurde:

Ook groeit de lokale steun voor Jolani en zijn beweging. De oppositie in Syrië bestaat uit veel verschillende groeperingen met uiteenlopende ideologieën, maar ze hebben één gezamenlijk doel: een einde maken aan het regime van Assad. Midden-Oostendeskundige Bouzerda: "Jolani probeert zo veel mogelijk lokale leiders aan zijn kant te krijgen, of er op zijn minst voor te zorgen dat zij hem niet tegenwerken. Dat is een heel belangrijk element."

Ook Van Tets ziet de kracht van HTS met de dag toenemen, ook wat betreft bewapening. "Ze hebben zelf drones ontwikkeld waar het Syrische regime totaal niet tegen bewapend is. We zien nu al dat hoge commandanten worden geraakt door dit soort aanslagen. En elke keer dat HTS een basis inneemt, krijgen ze de wapens die daar liggen."

Bouzerda denkt niet dat de op handen zijnde strijd om Homs bij voorbaat een verloren zaak is voor Assad. "Dat hier en daar soldaten deserteren doet pijn, maar daar houdt Assad rekening mee. Het wordt pijnlijker als officieren zeggen: 'dit is een zinkend schip' en vervolgens het werk neerleggen. Zo ver zijn we nog niet. Zijn positie wankelt, maar hij is nog niet verslagen."

De grote vraag is hoe Iran en Rusland, Assads belangrijkste bondgenoten, zullen reageren. Zij hadden hun handen de afgelopen tijd vol aan andere conflicten, maar zullen nu wellicht toch in actie komen, denkt Bouzerda. "Zij waren net zo verrast als Assad door de aanval, maar dachten waarschijnlijk dat het regeringsleger zich zou herpakken. Ik denk dat politici in Teheran en Moskou zich nu wel zorgen beginnen te maken."