Waarom demonstranten het gemunt hebben op de rijkste man van Georgië
Een groep demonstranten zeult een grote in elkaar geflanste pop met zich mee door Tbilisi. Op de plek van het hoofd is een uitgeprinte foto geplakt. Een foto van het gezicht van Bidzina Ivanisjvili, de rijkste en machtigste man van Georgië. De pop wordt neergezet en onder luid gejuich in brand gestoken. "Weg met Bidzina! Weg met Rusland!", wordt er geroepen.
Bidzina Ivanisjvili is niet de premier of president van Georgië. Toch is hij mikpunt van de woede van Georgische demonstranten. "Ivanisjvili staat voor Rusland, hij staat voor geweld. Hij heeft Russische invloed naar Georgië gehaald", zegt Ana, één van de betogers bij het parlement. "Hij is niet de vertegenwoordiger van de Georgische bevolking. Nooit!" Een andere demonstrant heeft er minder woorden voor nodig: "Ivanisjvili is een Russisch varken!"
James Bond-huis
In de heuvels boven Tbilisi staat een villa van glas en staal, vanwaaruit Ivanisjvili over de historische binnenstad kan uitkijken. Onder Georgiërs staat het bekend als 'Bidzina's Glazen Paleis'. Volgens ingewijden noemt hij het zelf zijn 'James Bond-huis'.
De zwaarbeveiligde compound heeft een helikopterdek, een kunstgalerie en een privé-dierentuin met zebra's en haaien. Hij bezit wilde dieren, exotische bomen en schilderijen van Picasso en Renoir. Ivanisjvili staat bekend als eigenaardig, geheimzinnig, autoritair, en vooral steenrijk.
Het zegt veel over hoe hij de partij en indirect ook het land leidt, zegt schrijver en voormalig parlementariër Levan Berdzendisjvili. "Net zoals hij dieren koopt, koopt hij ook mensen. Hij kan de ene dag een Picasso kopen en de volgende dag een minister. Als hij iets of iemand wil dan koopt hij het. Dat is hoe Ivanisjvili opereert. Geld is macht voor hem."
Klassieke oligarch
Ivanisjvili werd geboren in een straatarm gezin en is nu veruit de rijkste inwoner van het land. Het vermogen van de 68-jarige multimiljardair staat gelijk aan een derde van het bbp. Zijn fortuin verdiende hij in Rusland na de val van de Sovjet-Unie.
Dat was een tijd waarin zakenmensen snel rijk konden worden in een vacuüm van privatisering en corruptie dat ontstond toen de communistische economie instortte. Ivanisjvili handelde in computers en haalde druktoetstelefoons naar Rusland. Later kocht hij metaalbedrijven en banken en werd hij multimiljardair; een klassieke oligarch.
Hij keerde terug naar Georgië en ging in 2012 de politiek in. In dat jaar richtte hij de partij Georgische Droom op en werd hij premier. Georgische Droom was een antwoord op de politiek van oud-president Sakaasjvili, die werd achtervolgd door corruptieschandalen en werd beticht van autoritair optreden.
Te veel tijd
Ivanisjvili bleef maar een jaar premier, voor hij zich terugtrok om zich naar eigen zeggen op filantropie te richten. Volgens Berdzendisjvili vond hij politiek te veel tijd kosten, tijd die hij nodig had om zijn financiën te beheren. Ivanisjvili verdween uit het publieke oog, maar achter de schermen heeft hij de touwtjes altijd in handen gehouden.
Berdzendisjvili werkte als coalitiepartner nauw samen met Ivanisjvili toen hij premier was. "Hij zei dat Europa onze toekomst was, en dat we er alles op moesten inzetten om lid te worden van de EU. We dachten dat hij aan onze kant stond. Dat hij pro-westers was. Maar we hadden het mis."
Alles wat hier nu gebeurt is bedacht in het Kremlin. Ivanisjvili is Poetins man in Georgië.
De koerswijziging werd na de Russische invasie in Oekraïne duidelijk, toen de Georgische regering niet de kant van Oekraïne koos, maar juist betere betrekkingen zocht met Moskou. De regerende partij voerde bovendien een aantal antidemocratische wetten in die opvallend veel lijken op controversiële Kremlin-wetten.
Zoals de zogenoemde "buitenlandse agenten-wet", die organisaties verplicht zich te registreren als 'buitenlandse agent' als ze geld uit het buitenland krijgen. Afgelopen zomer volgde nog een op Rusland geïnspireerde anti-lhbti-propaganda-wet.
Dit viel min of meer samen met Ivanisjvili's terugkeer in de politiek, een jaar geleden. Na jaren in de luwte werd hij opnieuw actief leider van Georgische Droom. Hij is van mening dat de relatie met Rusland goed moet blijven, zodat dat Georgië een brug kan vormen tussen Europa en Rusland.
Volgens critici heeft Ivanisjvili een pro-Russische agenda. Berdzendisjvili acht het waarschijnlijk dat Ivanisjvili zelfs nauw contact heeft met het Kremlin en dat Poetin zich via hem bemoeit met de koers van Georgië.
"Iedereen weet dat als je je geld hebt verdiend in Rusland, je dat niet zomaar kan meenemen naar Georgië. Dat kan alleen als je toestemming hebt van Poetin", aldus Berdzendisjvili. "Alles wat hier nu gebeurt is bedacht in het Kremlin. Ivanisjvili is Poetins man in Georgië".
Toneel van getouwtrek
Georgië is op dit moment een onrustig toneel van getouwtrek tussen Rusland en het Westen. Demonstranten zien multimiljardair Ivanisjvili als een autoritaire leider à la Poetin, die het land terugtrekt in de tijd en hun Europese toekomst wil afnemen.
Toen de Georgische Droom-premier vorige week meedeelde dat de regering voorlopig niet verder zal gaan met het EU-toetredingsproces was dat de druppel die de emmer deed overlopen voor veel mensen. Massale demonstraties die toen begonnen worden nog elke avond gehouden in verschillende steden.
"Waarom gaat hij niet terug naar Rusland, als hij het daar zo fijn vindt?", vraagt demonstrant Ana zich af. "Hij mag zijn geld meenemen naar Moskou. Wij hebben hem hier niet nodig!"
