Legendarische ontsnappingspoging WO II herdacht in Polen
In West-Polen is herdacht dat tachtig jaar geleden tientallen krijgsgevangen probeerden te ontsnappen uit een nazi-gevangeniskamp. Militairen en nabestaanden legden bloemen en droegen foto's van piloten die meededen aan de uitbraak, waarop de filmklassieker The Great Escape (1963) is gebaseerd.
Tientallen militairen vuurden hun wapens in de lucht als eerbetoon aan de krijgsgevangen van kamp Stalag Luft III. Vier F-16-straaljagers van de Poolse luchtmacht vlogen over tijdens de herdenking, schrijven landelijke media. Het kamp ligt in Zagan, nu Polen, maar destijds onderdeel van nazi-Duitsland.
In het kamp zaten tijdens de Tweede Wereldoorlog talloze geallieerde piloten vast. Ze kwamen bijvoorbeeld uit Polen, de VS, het Verenigd Koninkrijk en Nederland. Via tunnels, waar ruim een jaar in het geheim aan was gewerkt, probeerden 76 gevangenen op een nacht buiten de omheining te raken. De tunnel bleek daarvoor echter net niet lang genoeg te zijn.
Executie
Met de meesten liep het slecht af. Ze werden de dagen erna gevonden door Duitse militairen. Vijftig van hen werden er geëxecuteerd als vergelding voor de uitbraak; Hitler was er woedend over.
"Het was een morele overwinning", zei de Schotse gevangene Jack Harrison later. "We waren de Duitsers te slim af. We vernederden Hitler en zetten de nazi's te kakken." Harrison was nooit voorbij het prikkeldraad geraakt, evenals zo'n 130 andere gevangen die hadden gehoopt die avond te ontsnappen. De actie werd al snel ontdekt door Duitse wachters.
Bram van der Stok
Slechts drie piloten die wel wisten te ontsnappen bleven uit handen van de vijand. Een van hen was de Nederlander Bram van der Stok. In plaats van westwaarts te gaan, wat de vijand zou verwachten, zou hij juist oostwaarts zijn gevlucht. Uiteindelijk is hij via omzwervingen vanuit Spanje terug in Engeland gekomen. Van der Stok overleed ruim dertig jaar geleden in de VS.
In 1963 werd er een succesvolle film over de legendarische ontsnapping bemaakt, met Steve McQueen in de hoofdrol. De fictieve Australische piloot Louis Sedgwick, gespeeld door James Coburn, was gebaseerd op het aandeel dat Van der Stok had gehad in de operatie.