Illegale wapens eenvoudig online te koop in België voor iedereen die dat wil

Na de aanslag op drie Zweden afgelopen maandagavond in Brussel rees in België de vraag hoe de schutter zonder vergunning aan een wapen kon komen. Redacteuren van VRT NWS probeerden die vraag te beantwoorden en kwamen tot de conclusie dat het eenvoudig is om online een illegaal wapen te kopen.

Het wapen dat de schutter, een 45-jarige Tunesiër, gebruikte was een AR-15. Dat is een (semi)automatisch geweer. Volgens Nils Duquet, directeur van het Vlaams Vredesinstituut en wapenexpert, is het opvallend dat de dader eraan kon komen. Het komt namelijk niet vaak voor op de illegale markt in België, zegt hij in Belgische media.

Hoeveel van die wapens er in het land zijn, is niet duidelijk, zegt federaal procureur Frédéric van Leeuw in het tv-programma Terzake. "Er zijn heel veel wapens. Je kunt het vergelijken met drugs. Dat is ook een prioriteit om aan te pakken, maar er blijven drugs komen."

De aanpak van illegale wapenhandel wordt volgens de politie bemoeilijkt doordat de grenzen binnen het Schengengebied open zijn. Veel wapens komen uit Oost-Europa.

Wapen kopen

Onderzoeksredacteuren van VRT NWS gingen de markt op om te kijken of ze illegaal wapens konden kopen. Ze vonden binnen drie dagen zeventien aanbieders. En dan bleven ze nog weg van het dark web, een verborgen deel van het internet. Het doel van de journalisten was niet om wapens te kopen - daarop staan straffen tot 25.000 euro boete en vijf jaar cel - maar om aan te tonen hoe makkelijk dat is.

De journalisten zochten op algemeen toegankelijke online platforms en keken alleen naar verkopers die in het echt wilden afspreken of die contant geld wilden accepteren, om mogelijke oplichters uit te sluiten. Na een uur zoeken hadden ze al een verzoek om af te spreken.

Ze vonden openbare chatgroepen waarin wapens worden verkocht. In veel gevallen ging het om alarmpistolen. Die kunnen worden omgebouwd om echte kogels mee af te vuren. De kosten variëren van 200 euro voor een gewoon alarmpistool tot 500 voor een omgebouwd exemplaar. Ongeveer de helft ervan wordt binnen een week verkocht, constateerden de journalisten.

Bijna een derde van de advertenties op het forum gaat over revolvers en jachtgeweren. Die lijken minder populair, want ze staan langer te koop, zagen de redacteuren. De prijs ligt tussen 1000 en 1500 euro.

Deal eenvoudig

Op het forum staan ook grotere wapens en granaten te koop. Er waren vijf advertenties van AK's en AR's, waaronder een AR-15, zoals de schutter in Brussel gebruikte. Te koop voor 3500 euro. De redacteuren benaderden de verkoper, die aanvankelijk wat achterdochtig was, maar uiteindelijk toch toehapte. Hij zou het wapen "stukje voor stukje" naar verschillende lockers van een pakketbezorger sturen, zodat hij moeilijker te traceren zou zijn.

Op dat punt stopten de redacteuren. "Als we verder waren gegaan met de verkoop, hadden we mogelijk meerdere lockers moeten kiezen en hadden we delen van ons wapen mogelijk kunnen ophalen in de krantenwinkel om de hoek. Daar zou het pakketje belanden naast bijvoorbeeld pakketjes van bol.com of Vinted."

Wapenexpert Duquet is niet verbaasd over de uitkomst van het onderzoek. In een reactie laat hij aan de VRT weten dat er verschillende wapenstromen zijn: uit voormalig Joegoslavië, de tot voor kort eenvoudig te verkrijgen alarmpistolen en wapens uit Slowakije. Daar had de overheid na de val van het communisme nog grote hoeveelheden wapens. Die werden niet ingenomen, alleen onklaar gemaakt. Ze zijn relatief eenvoudig weer werkend te maken. Daarnaast is er nog de smokkel van onderdelen.