De transportsector moet vergroenen, maar de transitie naar uitstootvrije vrachtwagens verloopt moeizaam. Vooral een gebrek aan laadplaatsen voor trucks bemoeilijkt de overgang naar groen vrachtverkeer.
Vrachtwagens zijn samen met bussen goed voor zes procent van de totale uitstoot van broeikasgassen in Europa. Zowel het kabinet als de Europese Commissie hebben daarom ambitieuze doelen om de uitstoot van de transportsector snel terug te brengen.
Uitstootvrije zones
Eurocommissaris Frans Timmermans stelde in februari voor om de uitstoot van nieuwe vrachtwagens met 45 procent te verminderen voor 2030. In 2040 moet dat zelfs 90 procent zijn.
In Nederland voeren minstens vijfentwintig steden vanaf 2025 emissievrije zones in. Dat betekent dat vrachtwagens de steden volledig uitstootvrij moeten bevoorraden.
De ambities zijn dus groot, maar voor transportbedrijven schiet de transitie nog niet echt op. Van de 146.000 vrachtwagens die in Nederland rondrijden, waren er in februari dit jaar slechts 408 elektrisch. 27 trucks reden op waterstof.
Bij de werkzaamheden aan de snelweg A1 zijn alle machines en vrachtwagens al wél elektrisch aangedreven:
Dat terwijl veel transportbedrijven best de overstap naar uitstootvrije trucks willen maken. Vorig jaar was de 25 miljoen euro beschikbare subsidie voor de aanschaf van elektrische trucks binnen een dag weg. Dit jaar is er opnieuw 30 miljoen euro beschikbaar.
"De grootste bottleneck is op dit moment de netcongestie", zegt Elisabeth Post, bestuursvoorzitter van branchevereniging Transport en Logistiek Nederland (TLN). Doordat het opladen van elektrische vrachtwagens veel stroom kost, zijn hier vaak speciale aansluitingen op bedrijventerreinen voor nodig. Maar omdat het stroomnet in grote delen van Nederland vol zit, kunnen bedrijven deze aansluitingen niet laten aanleggen of moeten zij jaren wachten.
Batterijen
Onderzoeksbureau CE Delft publiceerde vorig jaar een advies voor bedrijven die ondanks het volle stroomnet toch over willen gaan op elektrische vrachtwagens. Zo kunnen zij gebruik maken van batterijen, laadplaatsen delen met andere bedrijven of opladen op momenten dat het stroomnet dat beter toelaat.
In het tempo waarin het nu gaat, schiet het gewoon niet op.
Maar volgens Post blijft het dan lastig. "Voor een deel van de problematiek is dat misschien wel de oplossing, maar vrachtverkeer gaat dag en nacht door. Dan heb je niet altijd de keuze om bijvoorbeeld alleen maar 's nachts te laden."
Ook opladen bij publieke laadpunten is voor vrachtwagens een probleem. Er zijn in heel Nederland slechts enkele voor trucks beschikbare laadlocaties. Fastned - aanbieder van 150 laadstations langs de Nederlandse snelweg - laat weten dat geen enkele van hun laadplaatsen geschikt is voor zware vrachtwagens. Wel onderzoeken ze of nieuwe stations die mogelijkheid wel kunnen krijgen. Ook Shell zegt bezig te zijn met publieke snelladers voor trucks.
Onderzoeksinstituut TNO denkt dat ook andere manieren overwogen moeten worden om het vrachtverkeer te verduurzamen. "Je moet ook kijken naar toepassingen zoals waterstof en synthetische brandstoffen", zegt onderzoeker Rob Cuelenaere. "Uiteindelijk kom je hoogstwaarschijnlijk op een mix uit, waarvan elektrisch rijden een groot deel voor zijn rekening zal nemen."
Ruime overgangstermijn
Branchevereniging TLN hoopt dat er zo snel mogelijk een oplossing komt voor de netcongestie. "In het tempo waarin het nu gaat, schiet het gewoon niet op", zegt Post.
Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat laat weten de zorgen van TLN te delen. "Logistieke laadinfrastructuur mag geen belemmering vormen voor de verduurzaming van het vrachtvervoer. De komende jaren werken overheden, netbeheerders en laadpaalexploitanten samen verder aan een landelijk dekkend netwerk van publieke (snel)laadlocaties voor vrachtwagens."
Het ministerie voorziet geen problemen voor de invoering van emissievrije zones in steden vanaf 2025. "Er is een ruime overgangstermijn voor voertuigen, die tot 2030 loopt."
