VS bereikt schuldplafond, 'uitzonderlijke maatregelen' nodig
De Amerikaanse overheid heeft gisteren het zichzelf opgelegde schuldplafond bereikt. Die limiet staat op 31,4 biljoen dollar, oftewel meer dan 31.000 miljard dollar. Dat betekent dat de overheid nu niet meer zomaar geld kan lenen om uit te geven aan bijvoorbeeld ambtenarensalarissen, sociale zekerheid en rente op staatsleningen.
En als de VS die rente niet meer kan betalen betekent dat een faillissement van de Amerikaanse overheid. Dat kan ernstige gevolgen hebben voor de Amerikaanse economie en daarmee ook de wereldeconomie, maar zover is het voorlopig nog niet. Minister van Financiën Janet Yellen heeft namelijk wat ze noemt 'uitzonderlijke maatregelen' genomen om betalingsproblemen nog even uit te stellen.
Zo stopt ze met geld storten in het pensioenfonds voor ambtenaren en een ziekenfonds voor gepensioneerde postmedewerkers. Met die en andere maatregelen, zoals het verkopen van bepaalde bezittingen, heeft ze genoeg bestedingsruimte om voorlopig uitgaven te blijven doen.
En ze heeft beloofd dat ze die stortingen alsnog doet zodra het plafond weer verhoogd wordt. Dat geld voor gepensioneerde ambtenaren en postmedewerkers is pas in de toekomst nodig, dus die hebben er geen last van, redeneert Yellen.
Genoeg tot juni
Al met al kan ze naar schatting zo'n 400 miljard dollar vrijmaken voor uitgaven. Yellen zelf zegt dat ze daarmee minstens tot juni genoeg geld heeft. Maar als tegen die tijd het schuldplafond nog steeds niet verhoogd is, kan de overheid wel in de betalingsproblemen komen.
Beleggers in Amerikaanse staatsobligaties maken zich nu nog geen grote zorgen. "Het vertrouwen in de Amerikaanse staat is groot", zegt ING-econoom Bert Colijn. "De VS wordt wereldwijd gezien als de allergrootste veilige haven om geld aan uit te lenen. Maar dat nu gespeeld wordt met een mogelijk faillissement begint wel voor wat ongemak te zorgen."
Vaker voorgekomen
Dat de zorgen nog niet groot zijn is volgens Colijn ook omdat deze situatie al vaker is voorgekomen. Zo werd in 2011 en 2013 het plafond ook bijna bereikt en kwam er uiteindelijk steeds een politiek akkoord over verhoging.
In 2013 leidde de politieke impasse over het plafond en de Amerikaanse begroting wel tot een gedeeltelijke sluiting van de overheid van ruim twee weken. Zo'n 800.000 ambtenaren kregen toen onbetaald verlof en nationale parken en sommige musea werden gesloten.
Republikeinen versus Democraten
De grote vraag is dus of er nu ook weer een akkoord over verhoging komt. Probleem is dat de Republikeinen in ruil voor steun allerlei bezuinigingen eisen, terwijl de Democraten juist willen dat het plafond verhoogd wordt zonder dat daar bezuinigingsmaatregelen aan vast zitten. De Republikeinen hebben een meerderheid in het Huis van Afgevaardigden en de Democraten in de Senaat. En zowel het Huis als de Senaat moet instemmen met verhoging.
De komende maanden moet blijken wie zijn zin krijgt. "Het is de vraag hoe hard beide kanten dit gaan spelen", aldus econoom Colijn. Want als beide partijen vasthouden aan hun standpunt, dan kan een faillissement in zicht komen.
