Blunderende Duitse defensieminister lag al vanaf dag één onder vuur
Zelfs opstappen doet ze niet goed, luidt het onverbiddelijke commentaar van een Duitse krant op Christine Lambrecht. Na iets meer dan een jaar legt de sociaaldemocraat haar functie als Duitse minister van Defensie neer, met een verklaring van slechts vijf zinnen waarin ze vooral de media de schuld geeft. En dat op een moment dat belangrijke beslissingen over het leger nodig zijn.
Na een opeenstapeling van kritiek in de afgelopen maanden was haar positie al zeer wankel geworden. Met Oud en Nieuw kwam daar nog een ongemakkelijke videoboodschap bij die ze zelf op haar Instagram plaatste. Ze postte dat een jaar vol oorlog haar de kans had gegeven "voor veel ontmoetingen met interessante mensen".
Het was een laatste scheurtje in het imago van een minister wier relatie met Defensie van begin af aan al ongelukkig lijkt te zijn geweest.
Verwaarloosd leger
Een heel geliefde baan was het niet, toen eind 2021 de ministerposten onder bondskanselier Scholz verdeeld werden. Duitsland had zijn eigen leger jarenlang verwaarloosd. De uitrusting was slecht en grote investeringen om daar wat aan te doen, lagen niet in het verschiet. De post staat bekend als "schietstoel" en zou bij de formatie van de regering als laatste zijn overgebleven.
De keuze voor Lambrecht kwam als verrassing. Niet alleen omdat de juriste geen ervaring had op het gebied van Defensie, ook omdat ze haar pijlen had gericht op Binnenlandse Zaken. Eerder was ze onder meer minister van Justitie en werkte ze als staatssecretaris van Financiën nauw samen met Scholz, toen die nog minister van Financiën was.
Nog voor haar officiële aantreden zou een deel van het personeel bij Defensie, waarvan sommigen er al jaren werkten, te horen hebben gekregen dat ze per direct moesten vertrekken. Een van de redenen waarom naar verluidt de destijds afzwaaiende minister niet aanwezig wilde zijn, toen Lambrecht daadwerkelijk benoemd werd.
Volgens weekblad Der Spiegel zou Lambrecht vervolgens weinig toewijding en verantwoordelijkheid voor Defensie hebben getoond. Studiesessies om het ministerie snel te leren kennen, werden afgezegd. Ook een traditionele reis naar troepen in het buitenland, vlak voor Kerst, ging niet door. Het zou haar populariteit binnen het leger allemaal geen goed hebben gedaan.
Daar komt nog bij een bezoek aan een nagelstudio kort na het uitbreken van de oorlog in Oekraïne, en foto's van haar zoon die meevloog op een dienstreis in een helikopter van de luchtmacht. Ze benadrukte dat ze er zelf voor had betaald, maar haar imago bladderde er evengoed verder door af.
Op zichzelf waren dit allemaal geen redenen voor ontslag. Maar er waren ook problemen van meer inhoudelijke aard.
Wapenleverlingen
De Duitse steun voor Oekraïne, vooral wapensteun, was zwalkend. Zo wilde de regering eerst geen wapens leveren, alleen 5000 helmen. Daarna werden toch wapens beloofd, maar slechts langzaam geleverd. Zware wapens zouden uitblijven, maar kwamen later alsnog. En vaak ontbrak het aan munitie.
Niet alles daarvan was Lambrecht aan te rekenen. Het Duitse leger was al slecht uitgerust voordat ze kwam, en voor belangrijke beslissingen is ook bondskanselier Scholz verantwoordelijk. Die toonde zichzelf uiterst terughoudend, onder meer uit angst dat de oorlog anders verder zou escaleren.
Tegelijk kondigde Scholz een enorme investering in de krijgsmacht aan, een ongekende breuk met het beleid van zijn voorgangers. Dat was bijna een jaar geleden. Toch slaagde Lambrecht er niet in de situatie bij Defensie flink te verbeteren. Bestellingen komen langzaam op gang, de bureaucratie blijft remmen.
Zelf houdt Lambrecht de verklaring voor haar vertrek kort. In slechts vijf zinnen, wijst ze vooral naar de media. "De maandenlange media-aandacht voor mij als persoon laat geen ruimte meer voor objectieve berichtgeving en discussie over de soldaten, het leger en het veiligheidsbeleid."
Hoe nu verder?
De druk op Scholz om snel een opvolger van Lambrecht te benoemen, is groot. Bijvoorbeeld omdat Duitsland al voor de volgende belangrijke keuze staat: levert het land zware gevechtstanks aan Oekraïne of niet? Terwijl andere landen deze of vergelijkbare tanks al hebben toegezegd, groeit de druk op de Duitse regering om dat ook te doen. Een beslissing die ook gevolgen heeft voor de eigen uitrusting: daar blijft steeds minder voor over.
Komende vrijdag komen westerse landen in Duitsland bijeen om onder andere hierover te praten. De dag daarvoor komt de Amerikaanse minister van Defensie op bezoek. Door wie hij in Duitsland wordt ontvangen, is nog onduidelijk. Naar verwachting komt Scholz dinsdag met een mededeling.