Voor vertrekkend samensteller van 'Het aanzien' is het een stressvolle dag
"De stress van het laatste moment, dat is het enige dat ik minder leuk vind aan dit werk. En dat je heel veel snelle beslissingen moet nemen." Aan het woord is Han van Bree, samensteller van de fotojaarboekenserie Het aanzien van. Hij legt de laatste hand aan de editie van 2022, zijn laatste editie want na veertig jaar stopt hij ermee.
Wat zijn laatste onderwerp zal zijn, weet hij op oudejaarsochtend nog niet. "Dat gaan we vanavond beslissen of eigenlijk pas morgenvroeg, want er kan vandaag nog een heleboel gebeuren. Het zou best kunnen dat het de recordtemperaturen zijn van vandaag, omdat dat vermoedelijk ook een uiting is van de klimaatverandering. Dus dat is een optie, maar er kan de hele dag nog van alles gebeuren."
De eerste editie van Het aanzien verscheen in 1962. Sindsdien is er veel veranderd. Zo waren de foto's tot 1985 zwart-wit. Dat komt, omdat de nieuwsfotografie in die tijd ook vooral in zwart-wit was.
Ook inhoudelijk is er een parallel met de ontwikkeling in de nieuwsmedia. "Het is een weerspiegeling van wat in dat jaar journalistiek gezien belangrijk werd gevonden. In de jaren 60 had je bijvoorbeeld heel veel aandacht voor Miss World-verkiezingen of de Parijse mode. Dat waren onderwerpen die ook in het NOS Journaal zaten en ook in de kranten breed werden uitgemeten.
Wat je ook ziet is dat in de jaren 60, 70 en ook nog 80 buitenlands nieuws belangrijker werd gevonden dan binnenlands nieuws. Ook het NOS Journaal en ook de kranten begonnen met het buitenlands nieuws. Dat is in de loop der jaren veranderd, zeker sinds de opkomst van Pim Fortuyn, want de conclusie was dat de pers gemist had wat er in Nederland gaande was."
Historische bron
Dat geeft ook aan dat na verloop de tijd de mening over wat in een jaar belangrijk was en wat niet kan veranderen. Zoals over het jaar 1980. "Als mensen nu een boek zouden maken over 1980 dan zouden de inhuldiging van koningin Beatrix en de krakersrellen daar groot voorop staan. Indertijd stond Ronald Reagan die tot president van de VS was gekozen groot voorop en werd de troonswisseling niet eens genoemd op de cover."
Het aanzien van een jaar geeft weer wat in dat jaar in Nederland als nieuwswaardig en belangrijk werd gezien. "En daarmee wordt het boek ook een soort historische bron."
Op de site van online boekenverkopers is een voorlopige cover van de editie van 2022 te zien. Op de echte komen andere foto's te staan: de koeien die verantwoordelijk zijn voor de stikstofcrisis, de foto van een gewonde vrouw in Oekraïne die wereldwijd de pers haalde, het handen schudden tussen koningin Elizabeth en premier Liz Truss en twee activisten die in Londen tomatensoep tegen een schilderij aangooiden en toen zichzelf vastkleefden.
Het belangrijkste buitenlandse onderwerp is de oorlog in Oekraïne. "Dat begon natuurlijk met de Russische inval in februari. Daarna krijg je steeds wel weer gebeurtenissen die op zich staan: de brug naar de Krim die kapot geschoten werd, de lichamen van de dode mensen die in Boetsja gevonden werden, de vernietiging van Marioepol, de bevrijding van Cherson. Het zijn allemaal kapstokken die je gebruikt. Dan heb je concrete data en dan vertel je wat er verder die maand gebeurd is aan het front."
Het belangrijkste binnenlandse onderwerp is grensoverschrijdend gedrag. "Dat begon in januari met The Voice, daarna kreeg je Johan Derksen, Marc Overmars, De Wereld Draait Door en laatst ook nog NOS Sport, maar die hebben we nog niet omdat we nog niet weten wat daar precies gebeurd is."
Van Brees laatste Aanzien ligt op 9 januari in de winkel. De serie gaat wel door. Zijn opvolger is al anderhalf jaar ingewerkt.