Strengere regels om exceptionele kunst voor Nederland te behouden

Er komt een vergunningensysteem voor de uitvoer van exceptionele kunst. Op die manier moet worden voorkomen dat kunst uit Nederland verdwijnt, die misschien voor ons land behouden had kunnen blijven.

Staatssecretaris Uslu van Cultuur volgt hiermee in grote lijnen het advies van twee commissies, onder leiding van oud-D66-leider Pechtold en voormalig CDA-voorman Van Haersma Buma.

De commissies vonden dat er strengere regels moeten komen voor de export van belangrijke Nederlandse kunst naar het buitenland. Directe aanleiding voor hun rapporten was de commotie die in 2019 ontstond toen een tekening van Peter Paul Rubens uit 1608 werd aangeboden op een veiling in New York. Het werk bleek in bezit te zijn van prinses Christina.

Onafhankelijke commissie

Uslu schrijft aan de Tweede Kamer dat voor kunstwerken die voldoen aan bepaalde waarde- of ouderdomsdrempels voortaan een uitvoervergunning moet worden aangevraagd. Zo'n verplichting is er nu al voor export buiten de Europese Unie. Maar in de toekomst is de vergunning ook nodig voor uitvoer naar EU-landen.

Een onafhankelijke commissie moet adviseren of een werk onvervangbaar en onmisbaar is. Is dat zo, dan kunnen Nederlandse partijen, waaronder het Rijk, musea en particulieren, kijken of ze het willen en kunnen kopen. Is dat niet het geval, kan het kunstwerk alsnog in het buitenland worden verkocht.

'Kunstmarkt niet verstoren'

Volgens Uslu gaat het om een fundamentele herziening, die de overheid meer betrokkenheid geeft. De staatssecretaris verwacht niet dat de nieuwe regels voor grote aantallen werken zullen gelden, want ze is naar eigen zeggen niet van plan de kunstmarkt te verstoren. "Het zal dan echt gaan om uitzonderlijke situaties, om heel bijzondere, unieke stukken."

Voor het nieuwe systeem moet de wet worden veranderd en Uslu denkt dat het enkele jaren duurt voordat alle maatregelen van kracht zijn.