Den Haag herdenkt 350 jaar oude moord op broers De Witt
Den Haag heeft vanmiddag een 350 jaar oude moord herdacht.
Op 20 augustus 1672 lynchte een uitzinnige volksmenigte de broers Johan en Cornelis de Witt. Dat gebeurde bij de Gevangenenpoort, vlak bij de Hofvijver. Op diezelfde plek zei burgemeester Jan van Zanen vanmiddag dat "die fatale dag een definitieve wending gaf aan Den Haag als hof- en regeringsstad".
"Het waren nepnieuws en complotten die tot de historische lynchpartij leidden", zegt Hanneke Besseling van de Stichting Haagse Historie en Erfgoed bij Omroep West.
Als het om elkaar ophitsen gaat, ziet zij een duidelijke parallel tussen 1672 en nu. "'In onze tijd gaat dat via social media met het delen van nieuws, nepnieuws en complottheorieën. In die tijd ging het om een pamflettenoorlog. Het gewone volk kon schrijven en drukken. Ze bestreden elkaar toen ook met nieuws, nepnieuws en complotten, maar dan op pamfletten."
In dit geval leidde die strijd tot de gruwelijke moord op de broers De Witt. Johan en Cornelis de Witt waren allebei regenten: Johan was als raadpensionaris van Holland in de jaren 1653-1672 de belangrijkste politicus van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Zijn oudere broer Cornelis was regent in hun geboortestad Dordrecht en had een belangrijke positie in de zeeoorlogen tegen Engeland.
Handel versus oorlog
"Handel, kunst en wetenschap zorgden in die tijd voor een ongekende bloeiperiode in Nederland en daar waren andere landen jaloers op". legt Besseling uit. "Eerst kwamen de Spanjaarden. Toen die verdreven waren, kwamen Engeland en Frankrijk.
De invasie van vooral Franse troepen in 1672 was de aanleiding voor de val van Johan de Witt. Aanhangers van prins Willem van Oranje verweten hem de landsverdediging te hebben verwaarloosd. Johan de Witt werd afgezet en Willem werd benoemd tot stadhouder, waarmee hij de machtigste politicus van het land werd.
Cornelis werd gevangen gezet na een valse beschuldiging dat hij een moordaanslag op Willem zou hebben beraamd. Toen zijn broer hem in de gevangenis in Den Haag kwam bezoeken, werden ze door een opgehitste menigte naar buiten gesleurd.
Lichamen werden opengescheurd
Besseling: "De broers zijn de Gevangenpoort uit gesleurd, gemarteld met kogels en steken. Toen ze waren bezweken, zijn ze aan hun voeten opgehangen op het Groene Zoodje. Daar werden ze door het volk opengescheurd en er werden ledematen afgesneden."
Bij de herdenking vanmiddag ging het vreedzamer toe. Stadsbeiaardier Gijsbert Kok speelde op het klokkenspel van de Grote Kerk en een journaliste voerde een 'gesprek' met twee mannen die de aartsrivalen Johan de Witt en Willem III verbeeldden en de strijd met woorden oplosten. De hele middag zijn er gratis rondleidingen door de stad waar het verhaal over de moordpartij wordt verteld.