VN-baas wil Russisch leger weg bij kerncentrale, Kremlin weigert

Op werkbezoek in Oekraïne heeft secretaris-generaal van de VN Guterres Rusland met klem opgeroepen alle militairen weg te halen bij de kerncentrale bij Zaporizja. Maar die oproep tot demilitarisatie wordt door het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken onacceptabel genoemd.

In de stad Lviv sprak Guterres andermaal zijn grote zorgen uit over de situatie bij de kerncentrale. Het nucleaire complex bij Zaporizja is de afgelopen tijd meerdere keren beschoten. Moskou en Kiev beschuldigen elkaar van deze artilleriebeschietingen. Het Kremlin dreigt de kerncentrale, de grootste van Europa, uit te zetten, tot grote vrees van de Oekraïense regering.

Burgerzone

"Dit complex mag niet worden gebruikt voor welke militaire operatie dan ook", zei de VN-baas in Lviv tegen journalisten. Hij wil snel een overeenkomst sluiten zodat de Zaporizja-centrale een burgerzone wordt "om de veiligheid van de omgeving te garanderen".

Maar de Russische legereenheden die de kerncentrale onder controle hebben, gaan vooralsnog niet weg. Het weghalen van militairen en materieel zal het complex alleen maar kwetsbaarder maken, stelt een woordvoerder van het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken in een reactie op Guterres' voorstel.

'Nucleaire chantage'

Volgens president Zelensky is vandaag de optie van een bezoek door internationaal atoomagentschap IAEA aan de kerncentrale besproken met Guterres. Eerder op de dag sprak de president van "nucleaire chantage" door Moskou.

Als het Kremlin inderdaad besluit tot het uitschakelen van de kerncentrale dan kan dat grote gevolgen hebben. Dit is volgens experts een gecompliceerd proces. Bij fouten is er kans op oververhitting van de kernreactor.

Daarnaast vreest Kiev dat Moskou de kerncentrale op het Russische netwerk zal aansluiten. Als de centrale daarna weer wordt aangezet, kan Rusland de opgewekte energie zelf gebruiken, zo stelt Oekraïne.

Diplomatieke oplossing

Behalve Guterres was ook de Turkse president Erdogan vandaag in Oekraïne. Hij sprak samen met de VN-baas en de Oekraïense president over een diplomatieke oplossing voor de oorlog. Er zijn geen concrete resultaten bekendgemaakt.

Erdogan zei dat er onder meer gepraat was over de uitruil van gevangenen. Hij zou dat onderwerp binnenkort ook bespreken met de Russische president Poetin. Rusland en Oekraïne hebben al meerdere keren gevangenen uitgewisseld.