Vermeende 'verraders' worden getoond op de Oekraïense televisie
NOS Nieuws

Oekraïne jaagt op 'verraders' die met Russen samenwerken

  • Kysia Hekster

    Correspondent Europese Unie

  • Kysia Hekster

    Correspondent Europese Unie

"Er is tuig onder ons dat voor de bezetter werkt. Ze nemen bloedgeld aan en geven in ruil daarvoor informatie over het leger van Oekraïne. Dit uitschot is in ons midden. Ze zijn erger dan de vijand, ze zijn verraders."

Aan het woord is Oleksandr Vilkoel, militair commandant van Kryvy Rih, de stad waar president Zelensky opgroeide. "Ik betaal u uit eigen zak 50.000 hryvna's (ongeveer 1300 euro) als op basis van uw informatie zo'n spion gepakt wordt. Als u iemand aangeeft die sympathiseert met de Russen krijgt u 10.000 hryvna (ongeveer 260 euro)."

'Ze zijn erger dan vijanden: ze zijn verraders'

Niet meer pro-Russisch

In zijn post op zijn socialmediakanaal laat hij er geen twijfel over bestaan hoe hij denkt over landgenoten die met de Russische vijand heulen. "Met mijn oproep wil ik mensen aanmoedigen alert te zijn", zegt hij op zijn kantoor. "Natuurlijk is het opsporen van spionnen en verraders in eerste instantie het werk van de geheime diensten. Maar als iedereen meehelpt, wordt het veel effectiever. We hebben nu eenmaal een probleem met verraders. Het zijn er misschien niet zo heel veel, maar toch. Collaborateurs heb je overal, in ieder land."

Vilkoel stond voor de Russische invasie juist bekend als pro-Russisch. Hij was vicepremier in de regering van Viktor Janoekovitsj, die naar Rusland moest vluchten na de Maidan-opstand in Oekraïne in 2014. Vilkoel werd benaderd om het op een akkoordje te gooien met de Russen. In ruil daarvoor zou hij in het door Russen gecontroleerde Oekraïne een mooie positie krijgen. Maar hij weigerde, zei hij, en voert nu dus juist campagne om verraders en spionnen aan te geven.

Druk met zoeken

De regering van Oekraïne is daar ook mee bezig. Onlangs ontsloeg president Zelensky het hoofd van de geheime dienst van het land en de openbaar aanklager. Volgens hem werkten tientallen van hun werknemers samen met de Russische machthebbers in bezet Oekraïens gebied. Er lopen 651 rechtszaken voor collaboratie en verraad tegen mensen die de wet juist zouden moeten handhaven, zei de president vorige maand.

Vilkoel wil de regering helpen met zijn oproep. "We hebben een speciaal e-mail adres en een speciaal telefoonnummer geopend waar mensen de spionnen kunnen aangeven. Daar moet natuurlijk wel bewijs bij geleverd. Foto's of video's.

Volgens hem loopt de campagne goed en zijn zelfs al twee verraders opgepakt. "Ik zeg u: we krijgen veel reacties. Er zitten heel serieuze tips tussen die we gecheckt hebben. Eind deze week ga ik twee mensen geld geven voor hun aangifte. Ze hebben me laten weten dat ze het geld niet zelf willen houden maar aan het leger willen geven, dus daar ga ik het heen sturen".

Hij wil niet zeggen wie de verraders zijn of de mensen die hen hebben aangegeven. "Uitgesloten. Ik snap uw vraag, maar daar gaat de geheime dienst over."

'Ik zou zeker bellen'

In het centrum van Kryvy Rih kent iedereen de campagne van de militair bestuurder. "Een heel goed idee van Vilkoel", vindt Daniel, een jonge man. "Helaas hebben we hier ook mensen die bereid zijn om samen te werken met de Russen."

Als hij zo iemand zou kennen zou hij zeker het telefoonnummer bellen. "Ik zie niet in waarom dat problematisch zou zijn, spionnen verraden. Zij zitten fout, ze brengen mijn landgenoten in gevaar. Ze geven informatie door aan de Russen die daarna onze steden beschieten met raketten. En daarbij maken ze echt geen onderscheid tussen militairen en burgers."

Een vrouw die verderop bij de bushalte wacht, heeft vrienden die al eerder bij de autoriteiten aan de bel trokken. "Ze hadden pro-Russische buren. Die zijn opgepakt. Er wordt veel over gepraat. Het is een groot probleem, dat weet iedereen. Het is je burgerplicht om dat soort mensen aan te geven, dat doe ik gratis en voor niets. Daar heb ik het geld van ons bestuur niet voor nodig."

Burgerplicht, zo ziet Vilkoel het ook. In tijden van oorlog is er geen tijd voor partijpolitiek, zegt hij. "Ons land wil maar één ding", zegt hij. "En dat is dat Rusland ons land uitgegooid wordt. Het gaat niet over de partij die aan de macht is of de oppositie. We zijn verenigd in de partij van het leger van Oekraïne, die steunen we allemaal."

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl