Kunstenaar 'met chromosoompje meer' voor het eerst te zien op grote kunstbeurs

• Jules Jessurun

  redacteur Online

Op de kunstbeurs Unfair in Amsterdam is dit jaar werk van een zogenoemde outsider artist te zien: Bruin Parry, een kunstenaar "met een chromosoompje meer", zoals zijn ontdekker Jan Hoek het noemt.

Het is een van de eerste keren dat op een 'reguliere' kunstbeurs in Nederland meerdere werken te zien zijn van een outsider kunstenaar; een kunstenaar met een verstandelijke beperking. Zelf heeft Parry een hekel aan dat woord, net als aan het label down, dat hij te beperkend vindt. Parry spreekt liever van een mental superpower.

"Kijk, deze gitaar vind ik het leukst", zegt Bruin Parry (23) terwijl hij een rondleiding geeft in het gedeelte van de kunstbeurs waar zijn werk staat. Hij wijst naar een rode houten gitaar waarop 'Op reis door Europa' geschreven staat. "Dat is gebaseerd op mijn favoriete serie van Bassie en Adriaan".

Alle kunst waarmee Parry exposeert op Unfair heeft het thema Bassie en Adriaan. Van een grote rood-witte poort die hij maakte samen met kunstenaar Lucas Hendrix tot een collectie truien met onder meer tekeningen van robotje Robin erop. Alles is te koop voor prijzen die variëren van een paar tientjes voor een door Parry gemaakt porseleinen bord tot 3000 euro voor de houten poort.

'Werken gaan voor veel geld weg'

De populariteit van outsider kunstenaars was in het buitenland al langer stijgende, zegt Hans Looijen. Hij is directeur van Outsider Art, een museum in de Hermitage Amsterdam. Het museum is gewijd aan "kunstenaars die zich buiten de mainstream kunstwereld bevinden en soms een psychische of verstandelijke beperking beperking hebben", zoals het museum het zelf definieert.

"Bij veilinghuis Christie's in New York hebben ze aparte specialisten voor outsider kunstenaars", legt Looijen uit. "Daar heb je jaarlijkse veilingen waar werken voor heel veel geld weggaan." Hij maakt daar wel de kanttekening bij dat de best verkopende werken van overleden kunstenaars zijn, maar het is er volgens hem wel een voorbeeld van dat outsider kunstenaars daar al eerder voor vol werden aangezien.

En nu is de kunst van een Nederlandse outsider kunstenaar te zien op een Nederlandse kunstbeurs. Looijen: "Bij mijn weten is dit echt de eerste keer dat meerdere werken van één outsider kunstenaar te zien zijn op een reguliere kunstbeurs."

Volgens de museumdirecteur behoort Parry tot de A-list, de top van outsider kunstenaars in Nederland. Hij is dit jaar genomineerd voor de Volkskrant Beeldende Kunstprijs, een toonaangevende prijs voor jong kunsttalent. Zijn werk is daarom later dit jaar ook in het Stedelijk Museum Schiedam te zien.

Kunstenaar Hoek maakt zich al jaren hard voor het doorbreken van de barrière die bestaat tussen kunstenaars uit het reguliere circuit en outsider kunstenaars. In veel van zijn werken werkt hij met ze samen. Hij leerde Parry kennen toen hij zijn oppas was. Nu werkt Parry vier dagen per week in het atelier van Hoek aan eigen werk of assisteert hij.

Ook Hoek ziet de populariteit van kunstenaars zoals Parry groeien, maar hij ziet ook nog obstakels. "In het Stedelijk Museum in Amsterdam is nu bijvoorbeeld heel veel aandacht voor diversiteit. Er moet kunst van niet-westerse kunstenaars te zien zijn, meer kunst van vrouwen en kunst van niet-witte mensen. Maar de kans dat iemand als Bruin daar aan een groepstentoonstelling mee mag doen is zo goed als nihil."

Veel lijkt dat Parry niet te deren. Om in een museum te staan, vindt hij "wel leuk", maar hij maakt steeds minder werk. "Als ik genoeg geld heb, dan wil ik muziek gaan maken met een Amerikaanse producent, zoals mijn idool Michael Jackson ook deed."

Hoek: "Wat ik heb afgesproken met Bruins ouders is dat we elk idee waar hij mee komt serieus nemen. Toen hij bijvoorbeeld zei dat hij een tentoonstelling over Bassie en Adriaan wilde maken, hield ik wel even mijn hart vast. Dit is een serieuze kunstbeurs, maar dan ga ik met hem bedenken: hoe doen we het op een manier dat het niet enkel een grapje wordt,"

Pretentieloos

Omgekeerd leert Hoek ook van outsider kunstenaars als Parry, zegt hij. "Hij is niet bezig met wat high art is. Hij toont aan dat kunst echt niet salonfähig hoeft te zijn."

Ook museumdirecteur Looijen denkt dat er veel geleerd kan worden van artiesten als Parry en andere outsiders. "Hun werken zijn ontdaan van pretenties en smaakmakers in de kunst zijn op zoek naar inspiratiebronnen. Daar hoort dit soort artiesten bij."

Kunstbeurs Unfair is nog tot en met 17 juli te zien in de Gashouder in Amsterdam. De tentoonstelling in het Stedelijk Museum Schiedam met werken van Parry opent in oktober. Het Outsider Art Museum in Amsterdam is dagelijks geopend.