Ilja Jasjin, een gemeenteraadslid in Moskou, in de rechtszaal
NOS Nieuws

Russisch politicus krijgt ‘gele kaart’ voor ‘in diskrediet’ brengen strijdkrachten

  • Geert Groot Koerkamp

  • Geert Groot Koerkamp

Meer dan tweeduizend mensen in Rusland zijn de afgelopen maanden vervolgd omdat ze het Russische leger "in diskrediet" zouden hebben gebracht, op basis van een nieuwe wet die begin maart is ingevoerd. Ook diverse Moskouse gemeenteraadsleden die zich kritisch uitlieten zijn aangepakt.

In de meeste gevallen gaat het om mensen die hebben deelgenomen aan straatprotesten tegen het Russische optreden in Oekraïne, vaak eenmansacties waarbij iemand een plakkaat omhoog houdt met een kritische tekst, of soms zelfs een blanco vel. De overtredingen worden meestal bestraft met een boete, maar bij herhaling zijn ook jarenlange gevangenisstraffen mogelijk.

Gemeenteraadslid Ilja Jasjin, ook landelijk een bekende politicus, kwam deze week voor de rechter. Via sociale media blijft hij vrijuit kritiek leveren op het Russische optreden in Oekraïne. Hij spreekt van een oorlog, waar officieel alleen van een 'speciale militaire operatie' mag worden gesproken.

Aleksej Gorinov, een lid van de deelraad waarin Jasjin zitting heeft, zit momenteel in voorarrest, omdat hij nepnieuws over de Russische troepen zou hebben verspreid. De voorzitter van diezelfde raad wachtte hetzelfde lot, maar is tijdig het land ontvlucht.

Drie boetes op één dag

Er klonk gelach en applaus in de rechtszaal van de districtsrechtbank van Toesjino nadat Jasjin (38) gisteren voor de derde maal op een dag een boete kreeg opgelegd van 30.000 roebel, omgerekend ongeveer 500 euro. Hij zou de strijdkrachten "gediscrediteerd hebben" in streams op zijn eigen YouTube-kanaal, waar hij de Russische operatie in Oekraïne onder vuur neemt.

De in juridische zin vage term 'discreditatie' (niet voor niets vaak tussen aanhalingstekens gezet) is in het betreffende wetsartikel niet gedefinieerd, wat ruimte biedt voor een zeer brede interpretatie. Bij een van de rechtszaken moest er zelfs een woordenboek aan te pas komen.

Volgens een van de aanklachten verwees Jasjin bijvoorbeeld naar de Amerikaanse protesten tegen de Vietnamoorlog van eind jaren zestig. "Wat dat te maken heeft met het schenden van de goede naam van het Russische leger anno 2022 is me een raadsel", zei Jasjin in de rechtbank. Hij stond er niet alleen. Tientallen aanhangers en ook verschillende journalisten waren toegelaten tot de rechtszaal, en dat is tegenwoordig geen vanzelfsprekendheid.

Gele kaart

In zijn pleidooi haalde Jasjin, net als eerder op zijn YouTube-kanaal, Nobelprijswinnaar Andrej Sacharov aan. Die zei in 1989 in het Sovjetparlement het leger te respecteren, maar de oorlog van de Sovjet-Unie tegen Afghanistan misdadig te vinden. Dat oordeel is volgens Jasjin ook van toepassing op Ruslands 'operatie' in Oekraïne.

"Ik begrijp heel goed waar het hier vandaag om gaat. Net als uzelf en iedereen die hier aanwezig is," zei Jasjin tegen de rechter. "Om iemand strafrechtelijk te kunnen vervolgen, moet hij eerst een administratieve straf krijgen. Dat is in feite een gele kaart, en als je daarna toch doorgaat met de oorlog een oorlog te noemen, dan kan de volgende stap een strafzaak zijn. Met de arrestaties van mijn vrienden, de raadsleden uit mijn district, wordt mij een gele kaart getoond. Dat is een waarschuwing: of je houdt je mond, of je verlaat het land, zoals velen hebben gedaan. Het doel is mij bang te maken."

Tegen meer dan vijftig Russen loopt een onderzoek wegens het opzettelijk verspreiden van 'nepnieuws' over het leger. Ook dat kan worden bestraft met boetes of gevangenisstraffen. Als de verspreiding van 'nepnieuws' tot "ernstige gevolgen" leidt kan er zelfs tot vijftien jaar cel worden opgelegd.

'Dit is mijn land'

Hij zegt dat dat vergeefs is en dat zijn kritiek niet zal verstommen. Hij benadrukt dat vrijheid van meningsuiting een grondrecht is en is ook niet van plan om onder druk het land te verlaten. "Waarom zou ik van hier moeten vertrekken? Dit is mijn land, mijn volk, mijn stad, dit is de wijk waar ik ben opgegroeid." Hij gaat in beroep tegen de opgelegde strafmaatregelen.

De rechtbank is voor de politicus een zeldzaam podium waar hij publiekelijk zijn kritiek kan uiten. De mogelijkheden daartoe zijn inmiddels danig beperkt. Sociale media, zoals YouTube, worden steeds belangrijker, aldus Jasjin. Zijn eigen kanaal telt inmiddels meer dan 1,3 miljoen abonnees.

"YouTube is heel populair geworden in Rusland. Het is een concurrent geworden van de televisie. De oppositiekanalen trekken heel veel kijkers, vergelijkbaar met de federale televisiezenders. Voor de rest zijn er heel weinig mogelijkheden. De straat op gaan kan niet, want je wordt in elkaar geslagen of gearresteerd. Deelname aan verkiezingen is praktisch onmogelijk geworden, want de sterkste kandidaten kunnen niet meedoen en worden opgesloten of anderszins vervolgd."

Een van de aanwezigen hield tijdens de zitting kortstondig een stuk papier omhoog met de tekst: 'Jasjin is een kerel. Respect'. Eenmaal buiten werd hij opgewacht door de politie en afgevoerd. Tegen de man is een proces-verbaal opgemaakt wegens overtreding van de wet op demonstraties.

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl