Kwart mbo'ers met recht op aanvullende beurs vraagt die niet aan

Een kwart van de studenten in het mbo die recht hebben op een aanvullende beurs, vraagt die niet aan. Dat blijkt uit onderzoek (.pdf) van het Centraal Planbureau op basis van gegevens uit 2019.

De aanvullende beurs is bedoeld voor studenten van wie de ouders een lager inkomen hebben. Ongeveer de helft van de mbo-studenten had in 2019 recht op zo'n aanvullende beurs, die kan oplopen tot 370 euro per maand. Een kwart van hen vroeg het geld niet aan.

Uit eerder onderzoek bleek dat ook studenten in het hbo en op de universiteit hierdoor geld misliepen.

Meer lenen dan nodig

Volgens Paul Verstraten, onderzoeker bij het Centraal Planbureau, heeft het niet aanvragen van de aanvullende beurs verschillende nadelen.

"Zo kan het bijvoorbeeld zijn dat de ouders alsnog financieel bijspringen, terwijl juist bij die groepen de ouders weinig financiële slagkracht hebben." Daarnaast bestaat het risico dat studenten meer gaan lenen dan nodig is, of helemaal niet beginnen aan een opleiding omdat ze door de kosten worden afgeschrikt, zegt hij.

Waarom studenten de beurs niet aanvragen is niet onderzocht door het Centraal Planbureau, maar mogelijke verklaringen zijn volgens de onderzoekers dat studenten niet weten dat die bestaat, denken dat zij er geen recht op hebben of denken dat het ingewikkeld is om aan te vragen.

Ook bij DUO, de organisatie die de aanvullende beurs uitkeert, zijn de niet-gebruikers al langer een thema, laat een woordvoerder weten. Sinds 2019 hebben ze een aantal dingen aangepast, onder meer vanwege het eerdere onderzoek naar het gebruik van de aanvullende beurs in het hbo en op de universiteit. Zo heeft DUO bijvoorbeeld de voorlichting over de aanvullende beurs aangepast, waardoor het aantal aanvragen volgens een woordvoerder sindsdien is gestegen.

In het onderzoek van het CPB is dat niet terug te zien, omdat de onderzoekers zich baseren op gegevens uit 2019. Volledige gegevens uit latere jaren waren nog niet beschikbaar, zeggen de onderzoekers.

Paar honderd euro voor boeken

Milan Safy (18) is student juridisch medewerker en kwam er vorige week achter dat hij recht had op een aanvullende beurs. Naast zijn opleiding werkt hij onder meer als penningmeester in het bestuur van de landelijke mbo-organisatie JOB.

"Ik heb zelf de portefeuille schoolkosten", vertelt hij, "en tijdens het regelen kwam ik erachter dat je een aanvullende beurs mag aanvragen." Hij dacht in eerste instantie dat hij er geen recht op zou hebben, omdat hij zelf een inkomen heeft en daarvan zijn studie betaalt. Hij werkt naast zijn studie zo'n 30 uur per week.

Maar hij bleek er wel recht op te hebben. "Ik woon bij mijn moeder en zij zit onder het maximum dat je mag krijgen als ouder, waardoor ik ook een aanvullende beurs krijg."

In zijn geval gaat het om zo'n 100 tot 150 euro per maand. "Dan hoef ik niet naar mijn moeder te kijken als ik een paar honderd euro aan boeken moet betalen, dan kan ik haar gewoon met rust laten."

'Loop geen geld mis'

Een van de aanpassingen die DUO al heeft doorgevoerd is dat ze op de website deze tekst hebben toegevoegd: 'Loop geen geld mis. Vraag de aanvullende beurs of toelage altijd aan'.

Dat hielp, zegt Milan. "Het is heel fijn dat ze benadrukken dat de mbo-student gewoon een aanvraag moet doen voor de aanvullende beurs. Wat voor mij wel een extra zetje gaf van: klik het maar aan."

Volgens het Centraal Planbureau zou het kunnen helpen als uitvoeringsorganisatie DUO studenten zelf gaat benaderen als ze recht hebben op een aanvullende beurs, of automatisch de mogelijkheid om het aan te vragen aanvinken. Bij die laatste suggestie bestaat wel het risico dat studenten ongewenst een studieschuld krijgen als ze niet binnen tien jaar hun diploma halen, zeggen de onderzoekers erbij. Voor de hoogste mbo-niveaus wordt de aanvullende beurs namelijk pas een gift als ze binnen tien jaar hun diploma halen.

DUO laat weten dat het verbeteren van het aanvraagproces voor de aanvullende beurs, om het niet-gebruik terug te dringen, meegenomen wordt bij de herinvoering van de basisbeurs. Onderwijsminister Dijkgraaf bevestigt dit desgevraagd. Verder zal hij binnenkort in kamerbrief meer details geven.