Zeldzaam inkijkje gevangenis Myanmar, tekeningen naar buiten gesmokkeld

Tientallen mannen opeengepakt in een kleine ruimte. Ze zitten ineengedoken met de knieën tegen elkaar, elke vierkante centimeter bezet. In een andere ruimte liggen mannen met de ruggen tegen elkaar op de grond, van hun gezichten is het ongemak af te lezen.

Het zijn taferelen op twee van de veertien tekeningen die uit de Insein gevangenis in Myanmar zijn gesmokkeld. Samen met interviews die het internationale persbureau Reuters met acht voormalige gevangenen hield, bieden zij een zeldzaam inkijkje in de beruchtste gevangenis van het land.

De tekeningen, allemaal met blauwe balpen gemaakt, laten het dagelijks leven van de gevangenen zien. Er zijn tekeningen van de slaapvertrekken, van mannen die in de rij staan voor water uit een trog om zich te wassen. Maar ook schetsen van pratende gevangenen of van mannen die simpelweg op de grond liggen in de tropische hitte.

In de Insein gevangenis, in het noorden van de stad Yangon, zitten duizenden politieke gevangenen vast sinds het leger vorig jaar een staatsgreep pleegde. De gevangenen kunnen nauwelijks communiceren met de buitenwereld. Volgens de acht geïnterviewde oud-gevangenen krioelt het binnen van de ratten, worden de zieken niet behandeld en moeten gevangenen betalen voor een slaapplek op de grond. Reuters schrijft erbij dat de verhalen niet onafhankelijk kunnen worden geverifieerd.

Bekijk hier een deel van de tekeningen:

"Achter de tralies zijn we niet langer menselijk", zegt de 24-jarige Nyi Nyi Htwe. Hij smokkelde de tekeningen in oktober, toen hij werd vrijgelaten, naar buiten. Hij zat een aantal maanden vast voor laster, naar eigen zeggen ten onrechte.

Een andere gevangene beschrijft de smerige toiletten. "En er zaten vliegen in het eten. Iedereen die niet kon betalen voor een slaapplek moest naast de toiletemmer de nacht doorbrengen."

De gevangene die de tekeningen maakte, deed dat tussen april en juli vorig jaar. Hij werd later vrijgelaten, maar wil niet geïnterviewd worden. Ook wil hij anoniem blijven uit angst om weer gearresteerd te worden, zei hij tegen Htwe.

Met stokken geslagen

De schetsen waren een verjaardagscadeau voor Htwe. Hij zegt dat de tekenaar toestemming vroeg aan de gevangenen om ze te portretteren. Overal waar hij kwam tekende hij gevangenistaferelen. Hij zou zich op zijn gemak voelen als hij schetste.

Op een van de tekeningen zijn ongeveer zestig mensen afgebeeld in dezelfde ruimte, in rijen naast elkaar of tegen de muur. Htwe zegt dat hij samen met honderd anderen in een ruimte zat. "We sliepen op een vingerbreedte van elkaar." Hij zag dat gevangenismedewerkers de gevangenen met stokken sloegen.

Eerder kwamen ook al verhalen over misstanden in de gevangenis naar buiten. Anonieme gevangenen zouden een handgeschreven brief aan een mensenrechtenactivist hebben gegeven. Die zou de brief in februari uit de gevangenis hebben gesmokkeld.

Volgens bronnen waarvan Reuters de informatie niet bevestigd krijgt staan er in de brief verschillende voorbeelden van medische nalatigheid. Zo zouden mensen die bewusteloos waren geslagen, niet zijn behandeld. Ook iemand die een beroerte kreeg en daardoor verlamd raakte, zou geen medische behandeling hebben gekregen.

Geen reactie leger

De Insein gevangenis, de grootste gevangenis van Myanmar, werd in 1871 door de Britse kolonisator gebouwd. De overgrote meerderheid van de gedetineerden zit vast omdat ze tegen de junta zijn.

De gevangenis is bedoeld voor maximaal 5000 gevangenen. Volgens een organisatie die de situatie van politieke gevangenen in Myanmar volgt, zitten er nu meer dan 10.000 mensen vast. Ook dit heeft Reuters niet kunnen verifiëren.

Het leger, dat aan de macht is in Myanmar nadat het de democratisch gekozen leider Aung San Suu Kyi had afgezet, heeft niet gereageerd op herhaaldelijke verzoeken van Reuters om te reageren op de tekeningen. Verschillende hulp- en mensenrechtenorganisaties, waaronder het Rode Kruis, zeggen tegen het persbureau dat ze de gevangenis niet in mogen.