'Willem-Alexander dreigde troon op te geven vanwege kwestie-Zorreguieta'

Willem-Alexander heeft in aanloop naar zijn huwelijk gedreigd het koningschap op te geven om met Máxima te kunnen trouwen. Dat concluderen de makers van BNNVARA-documentaire Een Porseleinen Huwelijk uit niet eerder openbaar gemaakte gespreksverslagen van Max van der Stoel en gesprekken met betrokkenen.

Een jaar voor de bruiloft van Willem-Alexander en Máxima in 2002 ontstond een conflict tussen toenmalig premier Wim Kok, de kroonprins en koningin Beatrix over de aanwezigheid van Máxima's vader Jorge Zorreguieta bij het huwelijk. Minister van Staat Van der Stoel had destijds de opdracht om Jorge Zorreguieta te overtuigen weg te blijven bij het huwelijk.

Prins van Oranje boos

Uit de aantekeningen blijkt volgens de documentairemakers dat Kok vond dat Máxima's vader er niet bij kon zijn, omdat die deel had uitgemaakt van de burgerregering tijdens de Argentijnse dictatuur. Toen premier Kok dat vertelde aan koningin Beatrix en prins Willem-Alexander was die laatstgenoemde ontstemd. "Max van der Stoel noteert: Prins van Oranje boos", aldus documentairemaker Hans Hermans, die de aantekeningen heeft ingezien.

Beatrix realiseerde zich vervolgens dat de kwestie grote gevolgen kon hebben voor de toekomst van de monarchie. Uit de notities: "Ik ben u dankbaar, gevolgen niet te overzien".

Volgens Hermans richtte de boosheid van de kroonprins zich vooral op de premier. "U wil de verklaring bij de stippeltjes laten tekenen", zou Willem-Alexander hebben gezegd. Het conflict komt op het moment dat de toekomstige koning naar Argentinië wil afreizen om vader Zorreguieta de hand van diens dochter te vragen.

"Daarvan zegt de koningin volgens de aantekeningen van Van der Stoel dat ze dat niet wil", zegt Hermans. Volgens de documentairemaker vond Beatrix dat te vroeg. "Er was op dat moment helemaal geen zekerheid dat de Staten-Generaal akkoord zouden gaan, juist ook vanwege dat verleden." En volgens de wet betekent trouwen zonder toestemming automatisch dat je afstand doet van je recht op de troon.

Zo verliefd

Volgens dominee Carel ter Linden, vertrouweling van de koninklijke familie die in het BNNVARA-programma aan het woord komt, was Willem-Alexander zo verliefd dat hij bereid was het koningschap op te geven. Ter Linden zou uiteindelijk het kerkelijk huwelijk inzegenen in de Nieuwe Kerk in Amsterdam.

Bekijk hier een terugblik op de kus, de traan van Máxima en de tumultueuze aanloop naar het koninklijke huwelijk die de NOS eerder maakte:

Zorreguieta was aanvankelijk niet bereid om weg te blijven bij de bruiloft. Hij was volgens de documentairemakers ook niet overtuigd dat zijn afwezigheid het beste voor Máxima was. Uiteindelijk moest het paar hem overtuigen om weg te blijven. Toen Jorge Zorreguieta eenmaal had verklaard dat hij bereid was om niet aanwezig te zijn, kon het kabinet toestemming geven voor het huwelijk.

Onderzoek en aangifte

In de documentaire komt nog een aantal opvallende zaken rond het huwelijk aan bod. Zo werd er in 1999, toen nog bijna niemand wist van de relatie, een onderzoek uitgevoerd naar de antecedenten van Jorge Zorreguieta. Volgens documentairemaker Hermans is tot op de dag van vandaag niet duidelijk wie opdracht heeft gegeven voor de rapportage.

Verder was er volgens de makers nog een aangifte tegen Jorge Zorreguieta die invloed kon hebben op het huwelijk. Oud-diplomaat Maarten Mourik deed in 2001 die aangifte voor misdaden tegen de menselijkheid. De zaak is echter nooit voor de rechter gekomen. Mensrechtenadvocaat Liesbeth Zegveld zegt in de uitzending dat het Openbaar Ministerie de aangifte "uit de weg geruimd wilde hebben".

De vierdelige documentaireserie is de komende vier avonden te zien op NPO 2.