Jonge vrouwen aan de kust van Rabat

Jonge vrouwen in Marokko pikken seksueel wangedrag niet langer

  • Samira Jadir

    correspondent Marokko

  • Samira Jadir

    correspondent Marokko

Marokko is in de ban van een grootschalig MeToo-schandaal op universiteiten. De afgelopen maanden zijn in de grote steden van het Noord-Afrikaanse land meerdere universitaire docenten onder vuur komen te liggen. Studenten uit het hele land komen met hun verhalen naar buiten over seksueel grensoverschrijdend gedrag.

Sinds de zomer komen er via sociale media al getuigenissen over wanpraktijken op de Marokkaanse universiteiten naar buiten. Op 12 januari werd voor het eerst een docent van de universiteit van Settat daadwerkelijk veroordeeld tot een gevangenisstraf van twee jaar. Dit heeft de onthulling van het wijdverbreide probleem in een stroomversnelling gebracht.

Steeds meer slachtoffers durven zich uit te spreken over machtsmisbruik en ontoelaatbaar gedrag van leraren. Zo loopt er een onderzoek naar een docent van een hogeronderwijsinstelling in Casablanca tegen wie 100 klachten zijn ingediend. Die gaan over een poging tot verkrachting, seksuele chantage en machtsmisbruik.

Instagram als breekijzer

Een van de sociale platforms die een belangrijke rol spelen in het openbaren van de schandalen is de Instagrampagina 7achak.maroc. Beheerder Sarah Benmoussa kreeg de afgelopen weken een stortvloed aan getuigenissen binnen van vrouwen die het probleem op hun universiteit willen aankaarten. Wat volgde was een grootschalige actie op internet met de hashtag #metooUniv waar de Marokkaanse autoriteiten wel op moesten reageren. Inmiddels zijn er door onderwijsinstellingen hulplijnen in het leven geroepen en kunnen slachtoffers nazorg krijgen.

Benmoussa, opgeleid tot accountant, heeft zich als activiste gestort op de strijd om seksueel overschrijdend gedrag op universiteiten uit te bannen. Haar succesvolle Instagrampagina 7achak, wat zoveel betekent als 'gadver', heeft al ruim 50.000 volgers. "De vrouwen vertrouwen de pagina, ze zien de activisten die hiervoor vechten als een oudere zus of broer die wel naar hen luistert."

Benmoussa heeft de pagina al in 2018 aangemaakt met de bedoeling om een plek op het internet te creëren waar vrouwen over menstruatie konden praten. Ook op dit onderwerp rust een taboe in Marokko, waardoor het veel vrouwen aan medische informatie hierover ontbreekt.

Een aantal weken geleden, op 28 december om precies te zijn, veranderde de pagina definitief in een loket waar slachtoffers en klokkenluiders over seksschandalen op universiteiten hun verhalen naar buiten kunnen brengen. Benmoussa besloot die dag om bewijsmateriaal en getuigenissen die ze had ontvangen van twee studenten van een universiteit in Oujda te delen met haar volgers.

Het leidde ertoe dat haar inbox volstroomde met reacties van studenten van deze universiteit. "Ik kreeg echt van alles binnen: foto's, filmpjes, screenshots van chatberichten. Vervolgens heb ik alle informatie naast elkaar gelegd en er een dossier van gemaakt, dat ik heb doorgestuurd naar het ministerie van Onderwijs", vertelt Benmoussa. Inmiddels is de betrokken docent geschorst door de universiteit en is er een gerechtelijk onderzoek geopend.

'Let op: deze docent heeft dwalende ogen'

Veel mensen herkennen de verhalen, maar zeggen erbij dat de situatie jarenlang werd gedoogd en nauwelijks aandacht kreeg. Journaliste Selma volgde een opleiding in Rabat (ze wil liever niet dat haar achternaam wordt genoemd). Zij hoorde tijdens haar studententijd verhalen over docenten die zich schuldig zouden maken aan seksueel grensoverschrijdend gedrag. "Gelukkig is mij niets overkomen, maar de vrouwelijke studenten waarschuwden elkaar voor bepaalde docenten. Let op, deze docent heeft 'dwalende ogen'".

Dat jonge vrouwen veelal nu naar buiten komen met hun verhaal komt volgens Selma door de onverschrokkenheid van de jongere generatie. "Jonge studenten pikken dit soort gedrag niet meer van hun docenten én van de samenleving. Sociale media maken het ook makkelijker om er anoniem over te kunnen praten en er aandacht voor te krijgen."

Veel slachtoffers geven in hun getuigenissen aan dat klachten aan het adres van hun schoolleiding tot niets hebben geleid. Een ander heikel punt is dat Marokko een patriarchale samenleving kent: de mannen hebben het nog altijd voor het zeggen, ook in het hoger onderwijs. Mannelijke collega's houden elkaar vaker de hand boven het hoofd. "Ongetrouwde vrouwen stellen hier niets voor en hun klachten worden vaak niet serieus genomen", zegt Selma.

Zerotolerancebeleid

Naast de recente veroordeling van de docent uit Settat tot twee jaar celstraf lopen er inmiddels meerdere justitiële onderzoeken, waarbij de ministeries van Justitie en Hoger Onderwijs een actieve, signalerende rol spelen. De autoriteiten willen duidelijk uitstralen dat ze er serieus werk van maken om seksueel wangedrag op universiteiten tegen te gaan. Volgens de minister van Hoger Onderwijs, Abdellatif Miraoui, voert Marokko nu een zerotolerancebeleid. "Zodra we bewijs hebben, ontslaan we de docent en iedereen die er verantwoordelijkheid voor draagt. Vanaf nu zal het zo gaan."

Activiste Benmoussa ziet wel vooruitgang, maar wil niet te vroeg juichen. Ze vindt dat er nog een lange weg te gaan is. "Twee jaar voor het verwoesten van iemands leven is niet veel. Het is niet slecht, want hij had ook met een boete weg kunnen komen. Maar goed is het ook niet."

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl