Overnamepoging Helmonds stoffenbedrijf ontaardt in moddergevecht
Gidi Pols
redacteur Economie
Gidi Pols
redacteur Economie
Hema-eigenaar Parcom mag de Helmondse stoffenmaker Vlisco, groot geworden met de verkoop van Afrikaanse prints op de Afrikaanse markt, kopen. De mededingsautoriteiten geven toestemming; een potentiële koper uit Afrika blijft gefrustreerd achter.
Het begint allemaal in 2018, als een groepje West-Afrikaanse multimiljonairs zijn oog laat vallen op een stoffenfabrikant uit Helmond. Made in Africa, noemen ze zichzelf. Met hun miljoenen en hun diplomatieke connecties zien de investeerders zichzelf als de redders van het kwakkelende stoffenbedrijf met een miljoenenomzet.
Maar het loopt anders. De Afrikaanse droom spat uiteen als duidelijk wordt dat de stoffenmaker vrijwel zeker naar een Nederlandse koper gaat.
De Afrikanen spreken van machtsmisbruik, de Britse eigenaar van de stoffenfabrikant zegt dat Made in Africa zich niet aan deadlines hield en dat nooit duidelijk werd of het geboden geld er was.
Een statussymbool
Vlisco is al 175 jaar producent van kleurrijke imitatiebatik. De katoendrukkerij staat sinds de 19e eeuw in Helmond. Maar klanten vindt Vlisco op een ander continent: Afrika. Vooral in West-Afrika zijn de waxstoffen met weelderige dessins populair. Vlisco is er een luxemerk, een statussymbool.
De laatste jaren loopt de handel minder goed. In de jaren 2015, 2016 en 2018 draait Vlisco zelfs verlies. En dus zet Actis, de Britse eigenaar van Vlisco, de stoffenfabrikant te koop.
Made in Africa meldt zich. Opvallend, want het gebeurt niet vaak dat Afrikaanse investeerders een Europees bedrijf willen kopen. Maar de mannen van Made in Africa zijn vastbesloten, het zijn wereldburgers.
Topman Chid Liberty is zoon van een Liberiaanse diplomaat, opgegroeid in Duitsland. Zijn medeoprichter is Kojo Annan, de oudste zoon van voormalig VN-secretaris-generaal Kofi Annan. Ze worden gesteund door multimiljonairs als de Afro-Amerikaanse Richelieu Dennis.
De financiële tegenwind bij Vlisco lijkt Chid Liberty niet te deren. Hij spreekt liefkozend over de Brabantste waxstoffenmaker: "Vlisco is een fantastisch bedrijf dat appelleert aan de schoonheid van culturen die met elkaar in contact komen."
De stoffenfabrikant kan nog een beetje groeien op de West-Afrikaanse markt, denkt Liberty, en tegelijk uitbreiden in de Verenigde Staten. "Afrikaans-Amerikaanse vrouwen hebben de koopkracht van een land als Rusland, ze zijn de rijkste Afrikaanse diaspora ter wereld. Vlisco bedient deze markt op dit moment niet en dat is zonde."
Made in Africa ziet daarom liever een topvrouw met Afrikaanse roots. "We hebben duidelijk gemaakt dat iemand die de consument begrijpt door eigen levenservaring waarschijnlijk een serieus voordeel heeft voor de groei van het bedrijf."
Bovendien denken Liberty en Annan dat hun diplomatieke connecties het bedrijf kunnen helpen in Afrika.
Ook het Vlisco-bestuur was enthousiast over de kansen voor Vlisco als het bedrijf in handen zou vallen van Afrikaanse eigenaren. In 2019 komen de partijen tot een deal. Made in Africa zegt dat het 193 miljoen dollar voor het bedrijf wilde betalen. Actis noemt het bod van destijds 'aantrekkelijk', maar wil niet ingaan op de precieze hoogte ervan.
Begin 2020 vliegt Kojo Annan naar de Rwandese hoofdstad Kigali om een contract te tekenen met de African Export-Import Bank (Afreximbank). Deze bank wil 190 miljoen dollar uitlenen aan Made in Africa voor de overname. Annan glimlacht als hij de ondertekende documenten aanneemt. Een droom lijkt uit te komen.
Beschuldigende vingers
Toch is Vlisco in juni 2020 nog niet in Afrikaanse handen. En hier beginnen beide partijen met beschuldigende vingers naar elkaar te wijzen.
"Het bleef onduidelijk wie de lening of het vermogen zou verstrekken om de deal te financieren. De beloofde kapitaaltoezeggingen zijn nooit nagekomen", zegt een Actis-woordvoerder. Keer op keer zou Made in Africa bovendien deadlines missen. "Willen betalen is niet hetzelfde als geld hebben om te betalen."
Een gebrek aan lenigheid, verwijt Liberty de Britten en Nederlanders. De data room ging pas laat open voor het boekenonderzoek, aldus Liberty. Bovendien werd de wereld geraakt door een pandemie. "We probeerden tijdens een pandemie een deal rond te krijgen met een bedrijf dat opereert in zeven landen, voornamelijk opkomende markten. Hoe zouden we ooit sneller hebben kunnen handelen?"
Dus ja, er was vertraging, maar harde deadlines zijn volgens Made in Africa nooit gemist. Bovendien was er altijd zicht op geld.
De overname was een voldongen feit voor de werknemers
Actis is bang dat andere potentiële kopers weglopen als ze wachten op het getreuzel van Made in Africa. Want ook Parcom, eigenaar van winkelketen Hema, is geïnteresseerd in Vlisco. En omdat de Britten er inmiddels niet meer op vertrouwen dat Made in Africa nog met geldschieters op de proppen komt, trekt Actis de stekker uit de deal.
Vakbonden en ondernemingsraad
Binnen enkele maanden ligt er een voorlopig akkoord met Parcom. Het Vlisco-bestuur lijkt content, eindelijk is er goed nieuws te melden aan het personeel.
"De overname wordt door Parcom voor het grootste deel gefinancierd uit eigen middelen, niet met leningen. Dat geeft al aan dat de investeerder vol vertrouwen is in de toekomst van dit bedrijf", zegt Vlisco-topman David Suddens in juni tegen het Eindhovens Dagblad na een voorlopig akkoord.
"Wij zijn ook blij dat er weer geïnvesteerd kan worden in Vlisco", zegt CNV-bestuurder Nicole Engmann. Maar toch kijkt ze niet met een goed gevoel terug op de eerste berichten over Parcom. "Het voelde als een voldongen feit. Er werd al over gesproken met de media voordat de ondernemingsraad van Vlisco iets over het bod had kunnen zeggen. Het was netter geweest naar het personeel om daarop te wachten."
Ook de ondernemingsraad van Vlisco zelf kijkt niet met grote tevredenheid terug op manier waarop Parcom geïntroduceerd is. "Het voorgenomen overnamebesluit voelde als definitief besluit. We moesten echt ons adviesrecht claimen", zegt voormalig OR-voorzitter Noursalam Azarfane.
Net als de rest van de ondernemingsraad stapte Azarfane begin deze week op vanwege een vermeende angstcultuur bij de stoffenfabrikant. De Vlisco-directie noemt het verwijt van een angstcultuur "even verrassend als onwaarschijnlijk".
Vlak voordat de ondernemingsraad opstapte adviseerden de OR-leden wel positief over het bod van Parcom. Zij hopen dat Parcom rust in het bedrijf zal brengen.
'Misleidend om bedragen te vergelijken'
Made in Africa voelt zich gepasseerd. Hema-eigenaar Parcom zou veel minder betalen voor Vlisco, zeggen de Afrikanen. Hard bewijs hiervoor heeft Made in Africa niet.
Actis en Vlisco willen er weinig over kwijt. Alleen: "Het is misleidend om de twee bedragen met elkaar te vergelijken als het eerste bod, hoe aantrekkelijk ook, nooit werkelijkheid geworden is."
Liberty voelt zich niet serieus genomen als Afrikaanse investeerder en spreekt over machtsmisbruik. Made in Africa wordt gesteund door de African Continental Free Trade Area, onderdeel van de Afrikaanse Unie.
Nigeriaanse media schrijven over 'moderne vormen van kolonialisme'. Klinkklare onzin en laster, volgens Vlisco. Na juridische klachten haalt een Nigeriaanse krant het stuk van de website.