Stadsgraanzuiger 19 op de scheepswerf in Franeker
In samenwerking met
Rijnmond
NOS Nieuws

Restauratie van laatste werkende graanzuiger ter wereld gestart: 'Een hele klus'

In Franeker is de restauratie van Stadsgraanzuiger 19 begonnen. Jarenlang was de 20 meter hoge machine te bewonderen in de buitencollectie van het Maritiem Museum in Rotterdam. Nu wordt geprobeerd om het bijna honderd jaar oude object weer in ere te herstellen.

Tjitze Stiensma, projectmanager van Talsma Shipyard waar het schip wordt gerestaureerd, windt er geen doekjes om. De restauratie van Graanzuiger 19 is een hele klus. "Wat er allemaal moet gebeuren? Ik kan wel honderd dingen noemen. Je kunt beter vragen: wat hoeft niet?", vertelt hij aan de regionale omroep Rijnmond. "Het is een totale restauratie, heel rigoureus."

De staat waarin de machine verkeert viel Stiensma niet mee. "Hij is ooit vakkundig gebouwd, maar de afgelopen vijf jaar is er weinig onderhoud gepleegd, dus er moet veel gebeuren ja."

Veel bekijks

Een graanzuiger, ook wel elevator genoemd, werd in de negentiende en twintigste eeuw in havens gebruikt. De machine zoog het graan, de bonen en rijst uit een zeeschip en pompte het over op binnenvaartschepen. Graanzuigers maakten het werk in die tijd minder gevaarlijk en veel sneller. De machines worden inmiddels al een tijd niet meer gebruikt. Andere machines en lopende banden voeren nu het werk uit.

Stadsgraanzuiger 19 komt oorspronkelijk uit Antwerpen en is volgens het Maritiem Museum de laatste nog werkende graanzuiger van de wereld. In mei besloten het Maritiem Museum Rotterdam en Museum aan de Stroom (MAS) in Antwerpen het object samen te laten restaureren.

En zo vertrok ruim twee maanden geleden de graanzuiger vanuit de Leuvehaven in Rotterdam naar Franeker. "Het was een hele rit, waarbij we veel bekijks trokken en veel foto's zijn gemaakt", vertelt Stiensma. "We hebben onderweg nog wel een brug geraakt, maar gelukkig is verder alles goed gegaan."

Wat wij willen is dat we dit schip helemaal opknappen, maar dat de ziel er nog in blijft of terugkomt.

Gerben Nab, restauratiebegeleider Maritiem Museum Rotterdam

Om de week komt een team vanuit Rotterdam en Antwerpen kijken hoe de restauratie verloopt. Gerben Nab begeleidt namens het Maritiem Museum de hele technische operatie. Volgens Nab is vooraf goed besproken hoe ver de restauratie moet gaan. "We hebben ons eerst afgevraagd of we alleen gaan zorgen dat hij niet verder achteruitgaat of dat we hier en daar dingen moeten reconstrueren zoals ze ooit zijn geweest", zegt hij. "Daarin hebben we een weg gevonden, samen met het museum."

Er wordt ook bekeken welke onderdelen extra aandacht verdienen. "Omdat ze belangrijk zijn voor het verhaal dat we willen vertellen. En sommige reparaties uit de jaren 50 zijn op zichzelf ook een verhaal en die laten we dan gewoon weer in zicht."

Nab vergelijkt het project met de restauratie van een oude boerderij. "Als je hier door Friesland rijdt, zie je heel veel prachtige boerderijen. Je kunt zo zien welke is gekocht en opgeknapt door iemand die geen boer is en welke nog in gebruik is. Bij die eerste is de ziel er een beetje uit. Wat wij willen is dat we dit schip helemaal opknappen, maar dat de ziel er nog in blijft of terugkomt."

De klus op de werf in Friesland is naar verwachting eind dit jaar klaar. Daarna wordt in Rotterdam verder gewerkt aan de techniek, de stoommachine en de leidingen. Vanaf 2023 is de volledig gerestaureerde Stadsgraanzuiger 19 weer te zien, een deel van het jaar in Antwerpen en een ander deel in Rotterdam.

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl