Uitzicht op het dorp op Agios Efstratios
NOS Nieuws

Kleine Griekse eilanden wachten EU-regels niet af en vergroenen uit zichzelf

  • Sander van Hoorn en Conny Keessen

    correspondenten Europa en Griekenland

  • Sander van Hoorn en Conny Keessen

    correspondenten Europa en Griekenland

De burgermeester van Tilos, een eiland tussen de grotere eilanden Kos en Rhodos, houdt vandaag kantoor op het strand. Een levendige discussie ontstaat met twee anderen aan het tafeltje: een ingenieur van een elektriciteitsbedrijf en een ambtenaar van de Europese Commissie, over de volgende stappen op het eiland. Want de eerste zijn met succes gezet. De klimaatdoelstellingen van de EU, 55 procent reductie van de uitstoot van broeikasgassen ten opzichte van 1990, worden hier nu al bijna gehaald.

"We willen elk bedrijf en later elk huis uitrusten met zonnepanelen en batterijen", zegt burgemeester Maria Kamma-Aliferi. Ook wil het eiland een systeem opzetten waarbij er geen afval overblijft, wil het elektrisch rijden stimuleren en zoveel mogelijk voedsel lokaal produceren. De elektrische bus voor de enige lijndienst op het eiland is inmiddels besteld.

Zo probeert Tilos een voorbeeld te zijn voor andere afgelegen gemeenschappen. Het eiland wil de kennis, die is opgebouwd door samen te werken met universiteiten en de EU, graag delen. Op meer plaatsen in de Europese Unie wordt nieuwe Brusselse regelgeving niet afgewacht.

Correspondent Sander van Hoorn bezocht Tilos:

Het Griekse eiland Tilos is druk bezig om zichzelf te vergroenen

Morgen presenteert de Europese Commissie een totaalpakket voor de hele EU. Bestaande maatregelen worden aangescherpt, zoals de emissierechten die duurder worden en voor meer sectoren gaan gelden. Die emissierechten, rechten om broeikasgassen te mogen uitstoten, blijken een doeltreffend systeem om de vervuiler te laten betalen.

Om te voorkomen dat producten van buiten de EU een concurrentievoordeel krijgen omdat zij die rechten niet hoeven te kopen, wordt er op die producten een koolstofgrensbelasting voorgesteld. En om te zorgen dat alle burgers die veranderingen kunnen betalen, zal Eurocommissaris Timmermans morgen een sociaal fonds voorstellen, betaald met een deel van de opbrengst van de emissierechten.

Park met batterijen

De eerste stap op het eiland Tilos was niet alleen de bouw van een windmolen en een klein veld met zonnepanelen, het was vooral de aanleg van een park met batterijen zodat het eiland 's nachts draait op de overdag opgewekte groene energie. De zeecontainers met die batterijen staan aan de voet van de windmolen. In één van de containers toont een computerscherm de bespaarde CO2-uitstoot. En die loopt hard op, want voorheen importeerde Tilos alle elektriciteit van Kos. Daar staat een vervuilende olie-en dieselcentrale. Nu levert Tilos soms zelfs groene energie aan Kos.

De windmolen en het batterijenpark op Tilos

Het kleine Agios Efstratios is het volgende eiland dat groen gaat worden. In september begint de bouw van het project. Over ongeveer twee jaar krijgt het eiland elektriciteit en verwarming van zonne- en windenergie. Het moet nu vervuilende en dure diesel laten aanvoeren.

Op de kaart van Griekenland is Agios Efstratios een kleine stip, midden in de noordelijke Egeïsche Zee, met bijna dezelfde afstand tussen het Griekse en Turkse vasteland. Het enige eiland in de buurt is Limnos. "Ja, ons eiland is een van de meest afgelegen eilanden", zegt burgemeester Maria Kakali. "En toch voelen we ons niet geïsoleerd. Vergeet niet, we kiezen er zelf voor om hier te leven."

Ze is geboren en getogen op Agios Efstratios. Kakali vertrok om te studeren, maar keerde daarna terug. Ze werd in 2014 als de jongste burgemeester in Griekenland gekozen. Ze was toen 27 jaar.

Ze stond voor een grote uitdaging, met een verouderde eilandbevolking van zo'n 200 mensen, voornamelijk vissers en veehouders. Jongeren keren na hun studie niet terug omdat er geen werk is. "Voor 2010 was er al een energieplan ingediend bij de Europese Unie, maar dat kwam niet van de grond. Toen ik burgemeester werd, hebben we dat in samenwerking met het Griekse centrum voor nieuwe energiebronnen herzien en aangepast." Ze kreeg de steun van de bevolking.

De vissershaven van Agios Efstratios

"Het hele project wordt gefinancierd vanuit Brussel, zo'n 18 miljoen euro. Het hybride station, de zonnepanelen, de windmolen, laadstations voor elektrische auto's, de auto's zelf en het energiezuinig maken van alle openbare gebouwen", zegt Kakali. Ze hoopt met het groene project en daarnaast promotie van ecotoerisme het eiland nieuw leven in te blazen.

"Als je kijkt naar een land als Griekenland, waar men in snel tempo afstapt van bruinkool, waar men ook ziet dat er kosten verbonden zijn aan niets doen en waar eilanden de transitie maken, dan ben ik heel optimistisch", zegt Eurocommissaris Frans Timmermans in Brussel. "Kijk naar de temperaturen in de VS en de tornado's in de EU: de klimaatcrisis is er al. We hebben geen moment te verliezen om hem aan te pakken".

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl