Wordt de Duitse kandidaat Armin Laschet 'Merkel de Tweede'?

  • Wouter Zwart

    correspondent Duitsland

  • Wouter Zwart

    correspondent Duitsland

Storen doet het hem allerminst, als hij in Duitse kranten weer eens een kopie van zijn partijgenote Angela Merkel wordt genoemd. "Ze heeft toch uitstekende politiek bedreven? En we hebben op veel vlakken inderdaad dezelfde visie." Vriend en vijand tipt Armin Laschet (60) als de gedoodverfde opvolger van Frau Bundeskanzlerin, die na de verkiezingen van eind september de politiek zal verlaten. Nieuwsuur had een gesprek met hem.

"Guten Morgen!", klinkt het vriendelijk, maar ook lichtelijk gehaast als Laschet de kamer komt binnenlopen. Het zijn drukke tijden voor de minister-president van Nordrhein-Westfalen, die sinds januari ook partijvoorzitter is van de christendemocratische CDU. Bovendien klinkt deze week het startschot voor de verkiezingscampagne.

Vandaag staat onder meer een ontmoeting met Koning Willem-Alexander op het programma, die op staatsbezoek is in Berlijn. "Een mooi signaal", vindt Laschet, dat uitgerekend de Nederlandse koning als eerste staatshoofd sinds de pandemie Duitsland bezoekt. "Nederland en Duitsland hebben het afgelopen jaar zeer nauw samengewerkt. We zijn er als enige in Europa in geslaagd de grenzen open te houden en gezamenlijk de pandemie te bestrijden."

Simpelveld

Laschet speelde daarbij als regeringschef van de naburige deelstaat Nordrheim-Westfalen een grote rol. Samen met premier Rutte richtte hij aan het begin van de crisis een grensoverschrijdende taskforce op, waar gezondheidsdiensten, ambtenaren en hulpdiensten uit beide landen voortdurend met elkaar in contact stonden en informatie uitwisselden. "Daardoor hoefde de Duits-Nederlandse grens over de gehele lengte van vierhonderd kilometer niet te sluiten. Dat gebeurde bijvoorbeeld wel aan de grens met Frankrijk, wat tot grote spanningen heeft geleid. Ik ben blij dat wij het juiste voorbeeld hebben kunnen geven."

Dat grensoverschrijdend denken is Armin Laschet met de paplepel ingegoten. Hij werd in 1961 zo ongeveer op het drielandenpunt geboren. Het gezin woonde in Aachen-Burtscheid, pal aan de grens bij Vaals, en ging regelmatig op vakantie in Limburg en Zeeland. "Als kind fietste ik vaak met vrienden naar het zwembad van Simpelveld. Of naar het drielandenpunt. Dat dat de hoogste plek van Nederland is, vonden we natuurlijk grappig. Dat gevoel van over de grens heen leven, bekenden bezoeken en winkelen aan de andere kant, dat heeft me zeer gevormd."

Als politicus is Laschet dan ook een groot voorstander van de Europese Unie. Onder zijn lijsttrekkerschap plaatst de CDU/CSU voor het eerste de Europese politiek bovenaan het verkiezingsprogramma. Een logisch besluit, vindt hij: "Alle grote uitdagingen voor de komende jaren, klimaatverandering, digitalisering, de inzet van kunstmatige intelligentie, dwingen ons de krachten te bundelen. Alleen gezamenlijk kan Europa tegen de andere grote wereldmachten op."

Daarbij noemt Laschet China als belangrijkste tegenstander. "We moeten China niet alleen als handelspartner zien, maar ook als een concurrent met een fundamenteel ander mensbeeld, die onze liberale orde uitdaagt. Wij kunnen als EU alleen tegenstand van betekenis bieden als we technologisch beter worden. En dat kan geen enkel land alleen."

Ruggengraat

Maar zo soepel loopt het niet binnen die unie van 27 lidstaten, die afgelopen jaren achtereenvolgens een financiële crisis, een schuldencrisis, een vluchtelingencrisis, een Brexit en een coronacrisis te verduren kreeg. Het was de Duitse bondskanselier Merkel die keer op keer de kar trok en lof oogstte met haar rationele, weloverwogen en waar nodig strenge aanpak om tegenstribbelende lidstaten terug in het gelid te krijgen.

Duitse analisten vragen zich openlijk af of Armin Laschet over dezelfde ruggengraat beschikt om regeringsleiders uit Hongarije en Polen hard te confronteren met hun antidemocratische politiek.

Laschet: "Of ik de daadkracht heb om Victor Orban terecht te wijzen? Dat denk ik zeker, maar er komt meer bij kijken dan kracht alleen. Want Hongarije is ook een volwaardige lidstaat met een stem waarmee het processen kan blokkeren. Bij andere kwesties hebben we als Europese Unie de Hongaren nodig. Net als de Polen en de Tsjechen. Dat wordt de uitdaging voor de komende jaren: oost en west, ondanks hun verschillende achtergronden en cultuur weer tot elkaar te krijgen."

'Keine Experimente'

Bekenden noemen Laschet een empathisch mens, maar ook iemand die niet meedogenloos genoeg zou zijn om harde politiek te bedrijven. "Ach", verzucht hij na een korte stilte. "Vraagt u maar aan de andere kandidaten binnen de CDU of ze mij te aardig vinden. Als je kanselierskandidaat en minister-president wilt worden, moet je een doorzetter zijn en verkiezingen kunnen winnen."

Hij doelt daarmee ook op de stevige interne strijd die er dit jaar werd gevoerd over de posities van partijvoorzitter en lijsttrekker van de CDU/CSU. Steeds kreeg Laschet te maken met hevige concurrentie, waarbij hem niet bij voorbaat de grootste kansen werden toegedicht. Maar hij won wel, beide keren. Laschet: "Je moet een helder verhaal hebben. En desondanks kun je in toon vriendelijk en verbindend blijven. Daarmee bereik je doorgaans meer."

Spannend en verrassend gaat het met Armin Laschet als leider van Duitsland grootste partij niet worden. Het bekende CDU-mantra Keine Experimente lijkt ook op hem van toepassing. En dat zijn beleid wordt beschouwt als een voortzetting van zestien jaar Merkel, stoort hem niet.

"We zijn weliswaar van een andere stempel, waarbij ik in de westelijke Bondsrepubliek ben opgegroeid en Merkel in de DDR, maar onze buitenlandse en Europese politiek komen in hoofdlijnen overeen. Toch moet er komende jaren ook vernieuwd worden. We lopen als land achter op het gebied van digitalisering en andere thema's. Dat moet echt beter."

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl