Overal personeel gezocht, 'tekort aan mensen is de nieuwe crisis'

De krapte op de arbeidsmarkt treft steeds meer beroepsgroepen, blijkt uit een analyse van de NOS op basis van cijfers van het UWV. Naast de bekende schaarste aan onder meer machinemonteurs en verpleegkundigen is er nu ook een tekort aan hoveniers, loopbaanadviseurs, receptionisten en verkopers.

Ton Wilthagen, hoogleraar arbeidsmarkt aan Tilburg University, noemt het tekort aan loopbaanadviseurs opvallend. "De krapte op de arbeidsmarkt is nooit weggeweest, hij is alleen kortstondig onderdrukt door corona. Nu hebben we weer mensen nodig, en de loopbaanadviseurs moeten die mensen gaan vinden." Volgens het UWV is er binnen deze sector vooral vraag naar recruiters die personeel werven voor bedrijven.

De tekorten bestaan in verschillende delen van het land. Op basis van gegevens over de vraag naar beroepsgroepen in de 35 arbeidsmarktregio's kun je precies zien aan welke werknemers in welke regio's de meeste behoefte is.

Op deze kaart zie je waar de vraag naar loopbaanadviseurs is toegenomen:

Het UWV meet de vraag naar beroepen door te kijken naar het aantal openstaande vacatures en het aantal kortdurend werklozen dat die vacatures kan vullen. Bij een 'krappe' situatie zijn er meer banen dan mensen om die op te vullen. Dit betekent dat bedrijven moeilijk personeel kunnen vinden.

"We zien ook in het tweede kwartaal al dat het aantal vacatures over de volle breedte blijft toenemen", zegt Rob Witjes, hoofd arbeidsmarktinformatie van het UWV. "De arbeidsmarkt wordt dus nog krapper."

Vergeleken met het laatste kwartaal van vorig jaar is de vraag naar hoveniers in Zuid-Holland, Noord-Brabant en regio Zwolle toegenomen. Eind vorig jaar was de arbeidsmarkt daar nog in balans, maar inmiddels zijn er meer hoveniers, kwekers en tuinders nodig dan er mensen beschikbaar zijn om dit werk te doen.

Ook ontstond er begin dit jaar een tekort aan verkopers en vertegenwoordigers in de regio's Zeeland en Noord-Brabant. Er zijn er nu ook meer telefonisten en receptionisten nodig dan eind 2020. En ook de vraag naar specialisten personeels- en loopbaanadvies nam dus toe, vooral in Zuid-Limburg en de regio rondom Zwolle.

Waar de vraag naar deze nieuwe 'krapteberoepen' het grootst is, zie je in deze kaarten:

Naast deze nieuwe krapteberoepen, is er ook nog altijd een tekort aan elektriciens, machinemonteurs en verpleegkundigen. In het hele land is er een schreeuwend tekort aan deze beroepsgroepen. Maar ook logistiek medewerkers, loodgieters en technici zijn in het hele land moeilijk te vinden.

Het is belangrijk dat er mensen gevonden worden om deze vacatures te vullen, zegt Wilthagen. "Een tekort aan mensen is ook een vorm van crisis. Het belemmert het economisch herstel. Als we de mensen niet hebben, dan kunnen bedrijven en organisaties niet de producten en diensten leveren die ze zouden willen leveren."

Wilthagen wijst op de scholen die na de coronalockdown weer open mochten: "Sommige scholen bleven dicht omdat ze te weinig mensen hadden." Zo werkt een tekort aan personeel door in de hele samenleving, en daar heeft iedereen last van.

Meer personeel

Een snelle oplossing voor dit tekort aan mensen is er niet. Het tekort is een direct gevolg van de bevolkingssamenstelling: het aantal ouderen neemt toe, en het aantal jongeren neemt af. En personeel uit het buitenland aantrekken of mensen omscholen kost tijd.

"Er is geen pasklaar antwoord", zegt Wilthagen. "Al kunnen we als deeltijdland wel meer gaan werken. Dat is de snelste oplossing; maar dan moeten we meer werken wel aantrekkelijker maken."

Betekenisvol werk

Loopbaanadviseur Ada Jongkamp herkent dit ook: "Mensen zijn steeds vaker op zoek naar zinvol werk. Dat is echt een andere vraag dan 'is er werk voor mij?'" Zo merkte Ingrid Nijkamp tijdens de coronacrisis dat leidinggeven op afstand niet haar ding is. "Ik ga nu als zzp'er verder en mijn eigen zaken regelen. Dat zou ik twee jaar geleden niet hebben gedaan."

De krapte wordt zo sterk, dat werknemers eisen kunnen gaan stellen. "Dat is een unieke situatie", vertelt Wilthagen. "De afgelopen tijd was er voor veel mensen te weinig werk. Nu is het andersom: te veel werk voor te weinig mensen."