Cloris Leachman (94) overleden, actrice die in oogwenk kon boeien

De Amerikaanse actrice Cloris Leachman is op 94-jarige leeftijd overleden. In haar lange en rijkgeschakeerde carrière speelde ze meerdere keren in komedies van Mel Brooks en won ze een Oscar voor een dramatische rol. In totaal had ze 287 films en tv-shows op haar naam staan.

Leachman begon haar loopbaan met gast- en bijrolletjes in tv-series. Ze groeide uit tot een karakteractrice die met slechts enkele scènes een onuitwisbare indruk wist achter te laten.

Zo speelde ze in de jaren vijftig een seizoen lang het bazinnetje van Lassie, was ze in de jaren zeventig de bemoeizuchtige buurvrouw in de Mary Tyler Moore Show en kreeg ze begin deze eeuw de rol van chagrijnige oma in Malcolm in the Middle. Ook waagde ze zich als tachtiger nog aan Dancing with the Stars.

In totaal leverden haar tv-rollen haar acht Emmy's op uit 22 nominaties. Daarmee is ze, samen met Julia Louis-Dreyfus, recordhouder onder de actrices.

Eén take

In 1972 kreeg ze een Oscar voor The Last Picture Show, over een zieltogend dorpje in Texas. Leachman speelt de echtgenoot van een plaatselijke coach, die uit frustratie een affaire aangaat met hoofdrolspeler Jeff Bridges. De film eindigt met een emotionele scène van vergeving tussen die twee, opgenomen in één take.

"Ze kon er aantrekkelijk uitzien en gewoontjes, de twee kanten die nodig waren voor die rol", zei regisseur Peter Bogdanovich later. "Ik wist dat er een Oscar voor haar inzat: ze draaide al een tijdje mee, maar had nooit een goede rol gekregen. Ik weet hoe Hollywood werkt: als ze je al kennen en je dan een goede rol krijgt, krijg je een Oscar."

"Ik had het helemaal niet verwacht", zei Leachman zelf over de prijs. "Het enige wat ik dacht toen ik mijn naam hoorde was: ze hebben een fout gemaakt."

Hinniken

Regisseur Mel Brooks zag iets totaal anders in Leachman: hij castte haar in 1974 als de barse huishoudster Frau Blücher in Young Frankenstein en als barse verpleegster in High Anxiety.

"Elke keer als ik een paard hoor hinniken, zal ik aan haar denken", reageert de 94-jarige regisseur op haar dood. Het is een verwijzing naar de running gag uit zijn Frankenstein-parodie, waarin paarden constant verschrikt reageren als Frau Blücher wordt genoemd.

"Ze was bijzonder getalenteerd. In een oogwenk kon ze je aan het lachen of aan het huilen maken", meent Brooks.

Ook acteur John Stamos haalde herinneringen op aan de onbeschaamde humor van Leachman, zoals tijdens de roast van Full House-collega Bob Saget.

Leachman zelf was in ieder geval blij dat ze tot op hoge leeftijd gevraagd werd voor rollen. "Fuck you", lachte ze ooit, op de vraag wanneer ze met pensioen zou gaan.

"Het werk blijft me maar vinden. Ik heb zo vaak gedacht: hoe komen ze erbij om mij hiervoor te vragen? Ik had mezelf dan nooit in die rol gedacht, maar anderen wel en dan krijg ik die rol gelukkig."

Leachman overleed in haar slaap, thuis in Californië, in aanwezigheid van familie.