SCP: Nederlanders pessimistischer over elkaar dan aan begin van coronacrisis
Nederlanders zijn pessimistischer over elkaar geworden dan aan het begin van de coronacrisis. Het vertrouwen in de politiek is echter groter dan in januari van dit jaar. Maar over de economie zijn Nederlanders sinds april somber. Dat zijn de resultaten van een enquête die het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) in januari, april, juli en oktober van dit jaar hield
Wat de effecten van de tweede lockdown op de coronastemming zijn, is nog niet bekend. Het SCP verwacht dat ook in december pessimisme overheerst. Maar als de coronacijfers de goede kant opgaan of als er zicht is op snellere distributie van vaccins, kan de stemming omslaan.
Van hoopvolle naar negatieve gevoelens
In het voorjaar was het gevoel rondom corona nog relatief hoopvol. Een daling van de besmettingscijfers, saamhorigheidsgevoel en daadkrachtig optreden van de regering werden gezien als oorzaken van optimisme. Dit najaar overheerste negativiteit. Dat werd veroorzaakt door stijgende coronacijfers. Ook vonden ondervraagden de corona-aanpak te traag gaan en vonden ze de saamhorigheid van eerder in het jaar ver te zoeken.
Aan het begin van het jaar ervoeren de respondenten een gebrek aan respect in de samenleving en maakten ze zich zorgen over de omgangsvormen. Dat veranderde aan het begin van de coronacrisis. Het gevoel van samen aanpakken overheerste. Dat werd toen gezien als een van de lichtpuntjes van de crisis. Vanaf de zomer nam dat gevoel af en in oktober was het weer op hetzelfde niveau als aan het begin van het jaar.
Een meerderheid denkt dat de tegenstellingen tussen groepen worden vergroot door corona. Onder meer de controverses over het virus zorgen voor die tegenstellingen. De lontjes van mensen lijken korter te worden, zeggen ondervraagden. Maar ook voor de crisis waren de zorgen hierover al groot.
Vertrouwen in politiek gestegen
Het vertrouwen in de politiek steeg sterk aan het begin van de coronacrisis. In juli daalde dat vertrouwen. En in oktober gaf twee derde van de Nederlanders de politiek een voldoende. Dat is nog altijd meer dan in januari van dit jaar, toen was het de helft. Over het algemeen wordt gedacht dat politici handelen in het landsbelang. De corona-aanpak wordt met goede bedoelingen gedaan en politici werken hard, stellen de ondervraagden.
De kritiek nam gedurende het jaar wel toe. Zo wordt er meer getwijfeld over de logica van de maatregelen en of de regering wel op tijd ingreep. De meerderheid is in oktober voorstander van strengere maatregelen. Een kleine groep vindt de maatregelen te ver gaan.
Angst voor een coronabesmetting blijkt een oorzaak voor het stijgende vertrouwen in de politiek te zijn. Wie bang is, zegt meer vertrouwen te hebben. Die groep is ook niet zo hard gedaald sinds het voorjaar.
Ook hier is niet duidelijk wat de effecten van de tweede lockdown zijn. Het SCP verwacht niet dat het vertrouwen in de politiek weer net zo hard zal stijgen als in het voorjaar. Dat komt omdat het nu geen plotselinge crisis meer is die ons overkomt en omdat er meer publieke en politieke discussie is over de noodzaak van de gekozen aanpak dan afgelopen voorjaar.
Somber over economie
Nederlanders maken zich gedurende het jaar vooral zorgen over de algemene economie en over werkloosheid. Over de eigen financiële situatie maken Nederlanders zich minder zorgen.
In oktober zei bijna 80 procent komend jaar een verslechtering van de economie te verwachten. In de zomer was dat nog ongeveer 70 procent, in april bijna 90 procent. 5 procent verwacht een verbetering voor het komende jaar. Zowel lager- als hogeropgeleiden zijn somber over de economische toekomst.
Mensen die de economie willen heropenen, hebben minder vertrouwen gekregen in de politiek. Driekwart ziet een steeds grotere tegenstelling tussen rijke en arme mensen ontstaan.