Canarische Eilanden vangen nu migranten op in lege hotels

• Rop Zoutberg

  correspondent Spanje

Op de Canarische Eilanden kwamen dit jaar al ruim 17.000 migranten aan, zes keer zoveel als vorig jaar. Daarmee lijkt het erop dat de mensensmokkelaars hun routes uit Afrika richting Europa hebben veranderd. De helft van de illegale binnenkomsten in de EU is nu op de Canarische Eilanden, die bij Spanje horen.

De complete kade van de haven van Arguineguín, in het zuiden van Gran Canaria, is afgezet. Na een rij politieauto's zie je de tenten van het Rode Kruis. Voor de kade is net een reddingsboot aangemeerd, naast een paar half gezonken houten Afrikaanse vissersbootjes.

Op Gran Canaria stellen hoteliers hun kamers nu beschikbaar aan migranten. Zo verdienen ze nog iets, nu toeristen wegblijven. Bekijk de reportage:

Een man in een wit pak spuit wolken ontsmettingsmiddel in het rond, terwijl om hem heen honderden migranten zich verdringen. Het weekend is nog maar net begonnen. Het zijn Marokkanen, jongens uit Mauritanië, Senegal en Gambia - allemaal landen aan de Afrikaanse westkust.

Daniel Trujillo, een lokale aannemer, kijkt hoofdschuddend naar de kademuur. "Toerisme is er niet meer. Het is allemaal covid, covid, covid." Hij wijst naar de Afrikanen op de kade. Sommigen liggen uitgeput op de kademuur. "Maar dit is erger dan covid. Dit is een andere oorlog."

Het aantal van 17.000 aangekomen migranten is het hoogste sinds 2006 op de Canarische Eilanden. "De zuidpunt van dit eiland ligt dichtbij vijftien Afrikaanse landen die in armoede leven", zegt Conchi Nervaez, de burgemeester van de kustgemeente San Bartolomé. "De komst van migranten zal niet van de ene op de andere dag verdwijnen. Maar de aantallen zijn te groot, we kunnen het niet meer aan."

Er komen drie grote crises tegelijk af op de Canarische Eilanden, zegt Nervaez. Aan de ene kant speelt de coronapandemie, die tot grote economische problemen leidt omdat toeristen wegblijven. Daar komt de toestroom van migranten bij. "Ik maak me vooral zorgen dat toeristen ook na de coronacrisis deze eilanden gaan mijden."

45 euro per migrant per dag

In 2019 hadden de eilanden nog 13 miljoen toeristen, maar die stroom is voor twee derde ingezakt. Schattingen over de verliezen lopen op tot zo'n 10 miljard euro. Die worden voor een klein deel goed gemaakt doordat duizenden migranten worden opgevangen in leegstaande toeristenhotels. De eigenaren verdienen met de opvang 45 euro per migrant per dag.

"Zie het als een humanitaire oplossing, in tegenstelling tot wat er in andere landen gebeurde", zegt de Nederlander Tom Smulders, voorzitter van de ondernemersvereniging op het eiland. Hij is niet bang voor imagoschade doordat de migranten nu in de appartementencomplexen huizen.

Smulders: "Ik denk met Nederlandse nuchterheid. We zien liever dat deze groepen tijdelijk in hotels worden ondergebracht, dan dat er situaties ontstaan zoals op het Griekse eiland Lesbos. De toeristen die er nu zijn hebben er geen enkele last van, en de meeste migranten gedragen zich voorbeeldig." En verder, berustend: "We zijn in code geel, in principe zijn de eilanden klaar voor om nieuwe toeristen op te vangen."

Even buiten het vakantiedorp Vistaflor loopt Bess, een 18-jarige jongen uit Senegal naar de lokale supermarkt om sigaretten te kopen. Hij zit al vier maanden in het complex. Hij is niet bang dat hij wordt teruggestuurd naar Senegal. "Ik ben naar Spanje gekomen om te werken. Ik heb doden gezien, veel problemen. Mijn ouders en zus hebben daar geen geld. Geen eten."

Spanje stuurde afgelopen week voor het eerst sinds de coronacrisis 22 migranten terug naar Mauritanië. Maar dat lijkt een speldenprik. Alleen al zaterdag werden opnieuw tientallen bootjes met meer dan 1300 migranten rond Gran Canaria opgepikt.