De Lift, Flodder en Amsterdamned. Het zijn iconen in de Nederlandse filmgeschiedenis, gemaakt door regisseur Dick Maas. Hele generaties groeiden op met Ma Flodder en de beroemdste uitspraak uit de filmgeschiedenis: 'Buurman, wat doet u nu?' De documentaire 'De Dick Maas Methode' blikt terug op 40 jaar filmgeschiedenis.
Flodder-tune
"Wie kent er nou niet de Flodder-tune?", vraagt Jeffrey De Vore zich af. Taa, ta ta ta taa, ta ta ta taa. Vrolijk zingt de maker van 'De Dick Maas Methode' het voor. Ook cabarètiere Sanne Wallis de Vries groeide op met Flodder (1986). "Het was echt een hit op de middelbare school, van kakkers tot alto's, iedereen ging ernaartoe."
De films van Dick Maas zitten verankerd in de Nederlandse cultuur, vindt Jeffrey De Vore. "Ze hebben een duidelijke signatuur." Actiefilms als De Lift (1983) en Amsterdamned (1988) waren voor Nederland ongekend. De Vore: "Door zijn Amerikaanse beeldtaal zien zijn films er veel beter uit dan negen van de tien Nederlandse films."
Dick Maas is best blij met de documentaire. "Dat is misschien een vorm van ijdelheid, maar het is ook een nostalgische terugblik op hoe je in de tachtiger en negentiger jaren in Nederland films kon maken. Tegenwoordig krijg je op die schaal geen films meer van de grond. Dat is te duur vanwege de stunts en special effects."
Onthoofding
Hoe zorgvuldig de stunts ook werden uitgedacht, ze waren niet zonder risico. "De onthoofding van acteur Gerard Thoolen voor De Lift was één van de engste", vertelt Maas. In de film zit de acteur met zijn hoofd klem tussen de schuifdeuren van de eigenzinnige lift die in een angstaanjagend tempo omlaag zoeft.
Alleen gaat tijdens de opnames de lift juist omhoog. "Gerard moest de scène dus 'achteruit acteren' en die speelden we later dan weer 'in reverse' af. Lachend: "Ook al zeiden we dat het safe was, zelf had ik niet mijn hoofd onder die lift gestoken."
Uit de documentaire komt de filmmaker niet bepaald als een 'acteursregisseur' naar voren. Wallis de Vries heeft goede herinneringen aan haar eerste grote speelfilm Moordwijven (2007). "Alleen kan ik me geen enkele regie-aanwijzing herinneren." Maas' wenkbrauwen waren haar enige houvast. "Stonden ze omhoog dan hadden we het goed gedaan."
Zelf kan Maas zich niet in de kritiek vinden. "Ik kom naar voren als een autistische zwijgzame man op de set. Dat was misschien vroeger zo. Ik was een beetje bang voor acteurs. Al het andere kon ik voorbereiden, van de kleur van de set tot het uitdenken van de stunts, maar aan een acteur ben je uitgeleverd."
Gewoon broek uit en klaar
De 'Buurman wat doet u nu'-scène in Flodder is één van de beroemdste uit de Nederlandse filmgeschiedenis. Een terugblik van Tatjana Simic, die de sexy dochter Kees speelt, levert een schurende scène op. Want ze had er destijds grote moeite mee, zo blijkt.
Voor wie hem niet kent, in de scène 'verleidt' Tatjana de buurman, een autohandelaar, om hem later te kunnen chanteren in ruil voor een nieuwe auto. De buurman neemt haar over de motorkap van zijn auto. "Ik heb hartstikke gehuild van tevoren. Ik zei: 'ik moet echt helemaal bloot en die man moet mij straks bij mijn borsten pakken'. Men denkt dat je dat zomaar even doet, maar dat is niet zo. Toch dacht ik 'niks laten blijken en gewoon doorspelen'. "
Maas herinnert zich niet veel van de bewuste opnames. "Of ik heb het verdrongen. Misschien dat ik destijds dacht: 'Gewoon broek uit en klaar'. De scène moest nu eenmaal worden opgenomen."
Extra laag
Wallis de Vries herinnert zich de scène nog goed. "Als ik nu hoor dat Tatjana heel erg gehuild heeft, dan denk ik dat het wel wat beter begeleid had kunnen worden. Dat zou nu niet meer zo gebeuren."
Over wat een echte Dick Maas-film is vertelt Maas zelf. "Dat is een film met een duidelijk verhaal en geschreven met maar één reden, namelijk om het publiek te vermaken. Er wordt net iets te vaak gezegd dat mijn films geen diepgang hebben. Toch zit er altijd net een extra laag in."
De documentaire 'De Dick Maas Methode' is vanaf 1 oktober in de bioscopen te zien.
