Duitsland: Make Europe strong again
Het is alle hens aan dek voor de Duitsers. Vanaf vandaag is het land van Angela Merkel voorzitter van de Europese Unie. Het gaat om het oplossen van de grootste crisis sinds de Tweede Wereldoorlog. 'De toekomst van Europa staat op het spel', zo klinkt het in Duitse kringen.
Alle plagen komen samen. Niet alleen de gevolgen van de coronacrisis, ook de toenemende ongelijkheid tussen de lidstaten en de geopolitieke ruzies met China en de Verenigde Staten. Diplomaten noemen het een historisch moment; juist op dat moment wordt Duitsland voorzitter.
In Brussel wordt vol verwachting gekeken naar Berlijn. De eerste daden kunnen Merkel en haar ambassadeur Clauss de komende weken al laten zien. De Europese leiders komen half juli fysiek weer bij elkaar in Brussel in een poging het eens te worden over het herstelfonds.
Duitsland is over financiële steun pragmatischer geworden. Het steunt niet langer de zuinige lijn van Nederland en Oostenrijk, die met Zweden en Denemarken een front vormen. De bondskanselier is bereid om minder voorwaarden aan de 750 miljard euro die beschikbaar is te stellen, om maar het compromis te vinden.
Samenhang
In de Duitse politiek overheerst nog steeds het historisch besef dat ze de Europese Unie nodig hebben. Niet alleen vanwege het verleden, maar ook om in de toekomst een rol te kunnen spelen. En Merkel heeft gezien dat de EU kwetsbaar is. Tijdens de coronacrisis was het ieder voor zich en vooral niet de EU voor ons allen. "Samenhang en solidariteit zijn juist nu belangrijker dan ooit", zei de bondskanselier recent in een debat in de Duitse Bondsdag.
In de coronacrisis werd de onderlinge afhankelijkheid van de Europese economieën pijnlijk duidelijk. De Duitse auto-industrie is niet echt Duits meer. Auto's rollen nog wel van de band in de Duitse fabrieken, maar worden in elkaar gezet met onderdelen die uit heel Europa komen. Ook de Nederlandse industrie pikt een graantje mee. Het kan niet zonder Europa, is het motto van de Duitsers.
Merkel, die sinds de aankondiging van haar afscheid een tikje afwezig leek op het Europese toneel, moet haar gewicht vol in de strijd gooien om premier Kurz van Oostenrijk en onze premier Rutte te overtuigen. Wat dat betreft kijken diplomaten in Brussel wel reikhalzend uit naar de Duitsers. De vorige voorzitter, Kroatië, voerde bij tijd en wijle een zig-zag koers, en leidde de vergaderingen niet altijd efficiënt.
Gemeinsam
Oudere diplomaten denken terug aan de vorige keer dat Duitsland voorzitter was van de EU in 2007. Nederland en Frankrijk hadden twee jaar eerder de Europese grondwet verworpen, maar Duitsland zorgde ervoor dat er toch een verdrag kwam (het Verdrag van Lissabon) waarin een groot aantal zaken uit die grondwet geregeld werden.
Aan het motto van de voorzitter zal het niet liggen. In het Duits is het Gemeinsam Europa wieder stark machen. Dat klinkt leuk, maar in het Engels is het Make Europe strong again. Een kleine knipoog naar Trumps motto Make America great again. Het is meer dan alleen een plaagstoot. Duitsland wil dat Europa weer 'kampioenen' gaat voortbrengen. De nieuwe Facebooks, Googles en Amazons moeten uit de Europese Unie komen. En dus moet de EU daar klaar voor worden gemaakt. Dat zal vanaf september veel aandacht krijgen.
Maar eerst wil Merkel de crisis oplossen. In de Duitse media noemen ze het de erfenis van Merkel. Tijdens de vorige crisis kreeg ze veel kritiek over zich heen. Ze zou te laat en te slap hebben gereageerd op de problemen in Griekenland. Mutti, zoals ze ook in Brussel wordt genoemd, zal vooral pragmatisch te werk gaan. In haar woorden: "Wat goed is voor Europa is goed voor Duitsland."
