Nieuwe Europese Commissie had zich wittebroodsweken anders voorgesteld
Het ging allemaal anders. De werkelijkheid laat zich niet plannen. De crisis met Libië, de vluchtelingen en migrantenstroom uit Turkije en niet te vergeten het coronavirus met alle problemen voor de volksgezondheid en de economie. Het werden heel andere wittebroodsweken voor de nieuwe Europese Commissie dan ze had gehoopt.
Honderd dagen is de nieuwe commissie van Ursula von der Leyen nu bezig. Natuurlijk werden er plannen gelanceerd die waren aangekondigd. Zoals de Green Deal, kunstmatige intelligentie en databescherming en nieuwe gedachten over gendergelijkheid.
Maar nu, na 100 dagen, is de conclusie dat de aandacht toch vooral naar de actualiteit uitgaat. Een van de vice-voorzitters, de Let Dombrovskis, mopperde dit weekend dat het bij de start van de vorige Europese Commissie (die van Juncker) net zo ging. Toen gooide de Griekse crisis roet in het eten van alle voornemens van de ambitieuze politici.
Von der Leyen probeert het positief te benaderen. "Ik hoor dat iedereen meer Europa wil als het over het coronavirus of de vluchtelingen crisis met Turkije gaat", zei ze.
Hoe doen ze het?
De reacties op de eerste honderd dagen van de commissie variëren. De klimaatplannen kunnen op steun rekenen van het Nederlandse kabinet. Minister Wiebes zegt dat hij onder de indruk is. "Er ligt een omvangrijk pakket op tafel. We hebben als Nederland er baat bij als andere landen ook ambitieus zijn. Dat maakt de positie voor onze bedrijven en onze industrie veel eerlijker."
Minder tevreden is de Nederlandse minister over de manier waarop de Europese Commissie alle plannen wil realiseren. "Dat is niet helemaal in overeenstemming met de democratische beginselen die we hebben afgesproken." Hij doelt op de plannen van de Nederlandse Eurocommissaris Frans Timmermans om meer macht aan de Europese Commissie te geven, waar ook in het Europees Parlement veel kritiek op is.
Ook bij de milieubeweging zijn ze niet tevreden. Faiza Oulahsen, hoofd klimaat en energie bij Greenpeace, denkt dat er te vroeg wordt gejuicht. Ze mist ambitie en wil dat er concretere doelstellingen in de plannen worden opgenomen, omdat anders de klimaatafspraken van Parijs niet gehaald worden. "Straks staan we met lege handen en dat is heel slecht."
De plannen staan nu als paarden in de wei te grazen, terwijl ze samen als een span de koets van de Green Deal moeten trekken.
De werkgevers zijn ook niet dolenthousiast over de start van de nieuwe commissie. Voor werkgeversorganisatie VNO-NCW zijn er nog veel vraagtekens. "De huidige commissie moet al die enorme agenda's omzetten in beleid. Hoe ze dat gaan doen. is de grootste vraag," zegt Winand Quaedvlieg, hoofd van VNO-NCW in Brussel.
Hij ziet nog geen samenhang in het beleid. "Je kunt geen Green Deal realiseren zonder industriestrategie, zonder een plan voor technologie, zonder goed sociaal beleid, zonder strategie voor het midden- en kleinbedrijf", zegt Quaedvlieg. De werkgevers zien te veel versnippering: "De plannen staan nu als paarden in de wei te grazen, terwijl ze samen als een span de koets van de Green Deal moeten trekken".
Daadkracht
Maar ook op het gebied van kunstmatige intelligentie gaat het langzamer dan de commissie had gewild. Begin december werd gezegd dat de EU de hoofdrolspeler op het gebied van de digitale economie moest worden.
Cathelijne Muller, voorzitter van organisatie ALLAI (Alliance on Artificial Intelligence in Europe) vindt de eerste stappen van de Europese Commissie bemoedigend. Maar ze wil meer: "De commissie zou er baat bij hebben als ze die Europese markt van 500 miljoen mensen gebruiken om betrouwbare kunstmatige intelligentie te stimuleren. Europa heeft juist de macht om die betrouwbaarheid te gebruiken als concurrentievoordeel, maar daar is beleid voor nodig dat nog verder gaat dan wat er nu op tafel ligt."
Tijdens een speciale bijeenkomst in Brussel over de 100 dagen van de nieuwe commissie houdt Von der Leyen de moed erin: "Doe meer, dat is de boodschap die we krijgen. Laat meer zien, zorg voor oplossingen op het gebied van corona, maar ook als het gaat over de begroting. Daadkracht, dat willen de mensen zien."