'DWDD heeft de televisiewereld blijvend veranderd'

De Wereld Draait Door: al vijftien jaar een vaste waarde in de Nederlandse avondprogrammering. Vandaag werd bekend dat Matthijs van Nieuwkerk na dit seizoen met DWDD stopt, en met hem zijn programma.

"Er is veel gelukt, maar vijftien jaar is vijftien jaar en het is mooi geweest", zei Van Nieuwkerk vanavond aan het begin van de uitzending. De redactie werd vanochtend ingelicht door de presentator, die zich gaat storten op een nieuw zaterdagavondprogramma.

Zo vertelde Van Nieuwkerk vanavond in de uitzending over het stoppen van De Wereld Draait Door:

De snelle items, aangekondigd door een immer enthousiaste Van Nieuwkerk, zijn zo herkenbaar dat je bijna zou vergeten hoe vernieuwend het ooit was, zeggen kenners.

Dat DWDD niet nog jaren zou doorgaan, leek wel duidelijk. Deze zomer zinspeelde Van Nieuwkerk in het tijdschrift Linda al voorzichtig op een vertrek. En hoewel het programma nog iedere avond over de miljoen kijkers verleidt, vroegen critici zich al wel eens af wanneer het toch eens zou stoppen. Na het vertrek van de door Van Nieuwkerk zo geroemde eindredacteur Dieuwke Wynia in 2016 zou het programma zijn vuur hebben verloren.

Bekijk hier enkele hoogtepunten uit De Wereld Draait Door uit de afgelopen vijftien jaar:

Echt sleets werd DWDD niet vaak genoemd. Maar we kennen het wel, zo was de teneur. "DWDD is net zo vertrouwd als de boemeltrein tussen Amsterdam en Amersfoort", schreef Het Parool in 2017. Niet dat er iets mis is, "met de vlotte presentator en de opgewekte mengeling van actualiteit en entertainment", vond de fictieve tv-recensent Han Lips van de krant. "Onze ogen zijn gewoon een beetje moe van al die vertrouwde beelden en geluiden, dag in, dag uit."

Haperende start

Dat was in 2005 wel anders. Toen het programma begon, bestond er nagenoeg niets wat erop leek. "Entertainment en actualiteit waren strikt gescheiden werelden", zegt Hans Beerekamp. De oud-tv-recensent van NRC Handelsblad en gast van het programma zag het genre opkomen, eerst met twee kortlopende voorlopers en daarna met De Wereld Draait Door. "Ik dacht: 'Hé, daar gebeurt iets.'"

Na een haperende start met meerdere presentatoren werd besloten dat Van Nieuwkerk het programma alleen moest gaan leiden. "Zijn enthousiaste presentatiestijl bleek te werken", zegt Beerekamp. Het was volgens hem even wennen aan het uit Amerika overgewaaide format, maar uiteindelijk heeft DWDD het televisielandschap veranderd. "Alle programma's zijn meegegaan in een aantal vernieuwingen die DWDD heeft aangereikt."

Die vernieuwing zat 'm in de vlotte toon en de korte, snedige items, maar ook in een aantal formats. Beerekamp noemt 'de Jakhalzen', verslaggevers in zwart kostuum met rode das, die brutale vragen stelden nog voordat dat gemeengoed werd. "Dat werd buitengewoon vreemd gevonden, die vlerken." Ook vernieuwend waren de grappige items zoals de tv-fragmenten in 'De TV Draait Door' en in 'LuckyTV', waarin nieuwsfragmenten werden geparodieerd met een voice-over.

Verder bracht Van Nieuwkerk onderwerpen als kunst en wetenschap ruim onder de aandacht. "Dat maakte hem echt uniek", zegt actrice en tafeldame Halina Reijn. Zij roemt bovendien hoe het programma diversiteit hoog in het vaandel had staan en gasten uitnodigde "uit allerlei hoeken van de samenleving".

Reijn blikt terug op de voor haar bijzondere momenten van De Wereld Draait Door:

Drijvende kracht is Van Nieuwkerk zelf, en dat uit zich niet alleen tijdens het presenteren zelf. "Op het moment dat het live gaat, gaat-ie los en geniet hij", zegt Reijn. "Hij kan heel erg in het moment zijn, maar hij heeft ook een enorme controledrang."

Matthijs is extreem betrokken, zegt ook Beerekamp. "Wat veel mensen niet weten, is dat Matthijs zelf de warming-up doet. Bij andere programma's vertelt een voormannetje het publiek wat grappen. Matthijs bereidt zelf het publiek voor door te zeggen hoe blij hij is dat ze er zijn."

Achter de schermen heerst een hard werkklimaat. "De druk is hoog", beaamde eindredacteur Wynia dan ook in een afscheidsinterview met de Volkskrant. Volgens Beerekamp zijn er talloze verhalen over redacteuren die huilend zijn vertrokken. Naast het format, adopteerde DWDD ook het werkethos uit de VS, zegt hij. "Uitgangspunt is dat de lat hoog ligt. Als je faalt, word je uitgefoeterd. Als je een tweede keer faalt, lig je eruit."

Wynia vergeleek het werk bij DWDD met topsport. Beerekamp zegt dat hij als gast heeft gezien hoe het programma "met liefde, inzet, maar ook hardheid" wordt gemaakt. "Ik begrijp nu waarom DWDD beter werkt dan andere programma's. Redacteuren en Matthijs krijgen de kans niet om in te dutten."

"Het blijft op hoog tempo het best mogelijke programma", zegt Beerekamp. Maar vernieuwend is het volgens hem al een tijd niet meer. DWDD gaat volgens hem onvoldoende mee met de digitale wereld. "Matthijs zit nauwelijks op internet. Daar koketteerde hij lang mee, maar dat kan nu echt niet meer."

Ook heeft Beerekamp twijfels bij de houdbaarheid van Van Nieuwkerks presentatiestijl. Hoewel authentiek, blijft de 59-jarige presentator niet voor eeuwig overtuigen met "zijn jongensachtige charme". "Op gegeven moment krijgt dat iets tragisch. Dat moet je niet willen."