Aanvoerders betaald voetbal: racisme blijft nog vaak onbesproken
Ondanks alle ophef over racisme in het profvoetbal, hebben maar weinig clubs afspraken gemaakt over het aanpakken ervan. Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag en de spelersvakbond VVCS. De KNVB presenteert zaterdag een plan van aanpak, naar aanleiding van de racistische uitingen tegen Excelsior-speler Mendes Moreira.
28 van de 38 aanvoerders van clubs in de eredivisie en de eerste divisie deden mee aan het onderzoek. Zij vinden het plan van aanpak hard nodig. Vier van de 28 aanvoerders hebben elke wedstrijd te maken met racisme, twee maandelijks en vier minstens een keer per half jaar. Spreekkoren komen vaak niet in het nieuws.
In de meeste gevallen komt het racisme vanaf de tribunes, zeggen deze aanvoerders. Vaak wordt in spreekkoren 'kutmarokkaan', 'aap' en 'katoenplukker' geroepen. Dat wordt vaak niet besproken in de kleedkamer na de wedstrijd. Volgens de meeste aanvoerders komt het maar een enkele keer ter sprake.
Het begint bij de jeugd
De meeste teams (21 van de 28) hebben geen plan in de kast liggen voor als er spreekkoren zijn. Voor een deel van de aanvoerders is onduidelijk wat het beleid van hun club is. Wel wordt in veel gevallen ad hoc een besluit genomen. "We zijn een eenheid, dus ik denk dat we op dat moment vanuit onszelf zeggen: 'We stoppen'", zegt een van de aanvoerders.
In de praktijk blijkt ook wetgeving een obstakel. "Clubs en KNVB zijn met handen en voeten gebonden. Het is meer een zaak voor justitie." Een van de aanvoerders merkt dat er niet wordt geluisterd als er bij jeugdwedstrijden wordt geprotesteerd na racistische opmerkingen. "Het gebeurt heel vaak dat degene die bezwaar maakt een sanctie krijgt."
Ex-prof Dries Boussatta vindt dat de KNVB de oplossing vooral bij zichzelf moet zoeken.
Supporters is gevraagd naar het roepen van racistische leuzen. De helft houdt zijn mond bij dergelijke spreekkoren. Ze zeggen er meestal niets van uit vrees voor de reacties, zowel verbaal als fysiek. "De personen die dit roepen, zijn vaak agressief en hebben te veel gedronken. Als je daar wat van zegt, kun je ineens zelf slachtoffer worden", zegt een toeschouwer. Iemand die er wat van zei, moest onder begeleiding van suppoosten vluchten. Anderen zeggen dat het zo ingeburgerd is dat niemand er iets mee doet.
Zowel toeschouwers als spelers zijn te spreken over de meeste aangekondigde maatregelen. Het staken van de wedstrijd, gezichtsherkenning in stadions, een stadionverbod en strafrechtelijke vervolging zouden het best werken, denken aanvoerders en toeschouwers. Een boete voor de club of aftrek van punten zou niet veel effect hebben. "Je moet de daders aanpakken."
