Alle verloven ingetrokken voor allerlaatste kans Pedro Sánchez

• Rop Zoutberg

  correspondent Spanje

Het wordt zweten voor de Spaanse premier Pedro Sánchez. Het parlement stemt vandaag over de installatie van zijn nieuwe regering. Als Sánchez het haalt, zal het met een krappe meerderheid zijn; één stem kan de uitslag bepalen. De sociaal-democratische PSOE, de partij van Sánchez, heeft uit voorzorg de complete fractie gedwongen om de afgelopen nacht in Madrileense hotels te slapen, zodat iedereen aanwezig kan zijn bij de stemming.

In meerdere opzichten is de vertrouwensstemming rond het middaguur bijzonder. Nog nooit stemden in het versplinterde parlement zoveel partijen (19 in totaal) over de komst van een nieuwe regering. Maar ook kan Spanje voor het eerst in meer dan acht decennia vandaag een coalitieregering krijgen.

Het nieuwe bestuur is dan meteen ook het meest linkse sinds het herstel van de democratie, na de dood van dictator Francisco Franco in 1975. In de coalitie van Sánchez zitten naast sociaal-democraten ook leden van de radicaal-linkse partij Podemos. De partij levert vier ministers en een vice-premier (de flamboyante voorman met paardenstaart Pablo Iglesias) aan de regeringsploeg.

Halsoverkop naar Madrid

Het lukte Sánchez afgelopen weken de steun van 167 Kamerleden voor zijn coalitieregering te verzamelen. Als zijn lijstjes kloppen, stemmen vandaag 165 parlementariërs tegen, en stemmen 18 Kamerleden blanco.

Uit angst de vertrouwensstemming te verliezen werden vannacht alle leden van de PSOE-fractie in hotels in de hoofdstad ondergebracht. Veel parlementariërs zaten maandag bij familieleden verspreid over Spanje voor de traditionele viering van het Driekoningenfeest. Ze moesten na het feest halsoverkop terugkeren naar Madrid.

'Een nachtmerrie'

De centrum-rechtse Partido Popular (PP) heeft felle oppositie aangekondigd als de coalitie van Sánchez van de grond komt. "Deze regering is een nachtmerrie, de meest radicale die dit land ooit had, bestaande uit communisten, uit aanhangers van bananenrepublieken, uit separatisten", ageerde PP-leider Pablo Casado de afgelopen dagen. De radicaal-rechtse nieuwe partij Vox gaat komende zondag al in het hele land demonstreren.

Afgelopen weken werd veel duidelijk over de plannen die PSOE en Podemos hebben. Daaronder zit een verhoging van minimumlonen en pensioenen, verhoging van belasting voor grote bedrijven en de allerrijksten, en een directe politiek gericht om ongelijkheid tussen mannen en vrouwen aan te pakken.

Catalaans conflict

De grootste argwaan hebben de oppositiepartijen echter over de komst van een rechtstreekse onderhandeling tussen de centrale Spaanse regering en het bestuur van Catalonië. Het overleg was een voorwaarde van de linkse Catalaanse partij ERC om de komst van het nieuwe Spaanse kabinet te steunen. De onderhandelingen dienen op papier om "het politieke conflict" in de regio te bespreken, maar de oppositie vreest dat de gesprekken uitlopen in een nieuw referendum over onafhankelijkheid.

Een eerste vertrouwensstemming, waarbij Sánchez een absolute meerderheid nodig had, liet zondag zien dat de verdeeldheid in het chaotische parlement compleet is. 166 parlementariërs stemden voor de nieuwe regering, naast 165 stemmen tegen. De absolute meerderheid van 176 stemmen was er niet, waardoor het congres vandaag opnieuw beslist. Een simpele meerderheid, één stem meer vóór dan tegen, is nu voldoende.

Laatste kans

"Spanje valt niet in stukken uit elkaar. Ook gaat de grondwet niet op de helling", verzekerde demissionair premier Sánchez afgelopen zaterdag nog eens in het parlement. "Wat we doorbreken is de blokkade (door rechtse partijen, red.) waardoor een progressieve regering werd tegengehouden."

Maar niemand twijfelt er aan dat het Sánchez' laatste kans is een bestuur te smeden. Zo niet, dan kan Spanje op naar de vijfde verkiezingen in vijf jaar.