75 jaar na Market Garden is nog niet iedere soldaat thuis

• Annebelle de Bruijn

  redacteur Online

Het was topdrukte vandaag tijdens de herdenking van de bevrijdingsoperatie Market Garden in Oosterbeek. Duizenden geïnteresseerden, familieleden en veteranen woonden de herdenkingsdienst bij en legden bloemen neer bij de spierwitte grafstenen op de Airborne-begraafplaats.

Maar niet iedere steen op de begraafplaatsen van operatie Market Garden draagt een naam. En niet iedere gesneuvelde soldaat ligt in zo'n graf. Zeker honderden militairen die om het leven kwamen tijdens de bijbehorende gevechten worden nog vermist of zijn naamloos begraven. Specialist Erfgoedcentrum Hans Timmerman probeert die soldaten hun naam en identiteit terug te geven. "Iedereen verdient een graf met een naam erop", zegt hij.

Vader van drie kinderen

Vroeger zocht hij met een metaaldetector naar stoffelijke resten van soldaten, nu houdt hij zich vooral bezig met 'papierwerk'. Zorgvuldig archieven uitpluizen, stukken boven water halen en verbanden leggen. Dat soort werk. "Als je goed en gedegen onderzoek doet in bijvoorbeeld gemeentearchieven blijk je heel goed namen aan onbekende graven te kunnen koppelen."

Inmiddels heeft hij 11 soldaten geïdentificeerd. Het geval dat hem het meest is bijgebleven? Dat van de 48-jarige Duitse bootsman Alfred Steckhan, die een vrouw en drie kinderen achterliet. Het laatste dat zijn gezin had gehoord, was dat hij gewond in een hospitaal lag in de buurt van Arnhem.

Na de oorlog deed zijn vrouw Lies schriftelijk navraag bij de gemeente Arnhem. Maar ambtenaren legden toen geen verband tussen Steckhan (de correcte achternaam van Alfred) en Sterkhan, de naam waarmee hij op een lijst van een nabijgelegen gemeente terecht was gekomen. Timmerman legde dat verband zo'n zestig jaar later wel.

Nadat hij contact opnam met de Duitse autoriteiten kwam hij in contact met de nabestaanden van Steckhan. Zijn twee dochters bleken nog te leven. "Zij waren dolblij dat hun vader na al die jaren weer boven water was."

Timmerman ontdekte op die manier dat een vermissing niet alleen veel emoties, maar ook veel administratieve problemen met zich mee brengt. Zo kon het gezin van Steckhan geen aanspraak maken op een uitkering omdat zijn lot onbekend was. "Uiteindelijk hebben ze hem dood moeten laten verklaren terwijl ze niet wisten of hij ook daadwerkelijk overleden was. Dat is natuurlijk een heel pijnlijk besluit geweest."

Voor Timmerman is het archiefwerk inmiddels een missie geworden. Tijdens zijn zoektocht ziet hij een hele andere kant van de oorlog. Die van gewone mensen. "Iedere militair is ooit burger geweest en niet iedere burger kiest er vrijwillig voor om in het leger te gaan. Heel veel jongens die zijn ingezet wilden dat helemaal niet, maar hebben wel hun leven gegeven."

Inmiddels is Timmerman een nieuwe naam op het spoor. "Maar wie dat is, mag ik nog niet zeggen."