TU Eindhoven: wielrenners 'profiteren enorm' van koersen achter motor
Wielrenners hebben profijt van het koersen achter motoren. Het is een bekend gegeven en een doorn in het oog van veel renners, maar de Technische Universiteit Eindhoven heeft het nu wetenschappelijk onderbouwd. Volgens het onderzoek boekt een renner bijvoorbeeld 2,6 seconden winst als hij of zij één minuut 30 meter achter een motor rijdt.
De TU gebruikte twee methoden voor het meten van de luchtweerstand: computersimulaties en een windtunnel. De resultaten zijn volgens hoogleraar bouwfysica Bert Blocken overeenkomstig.
'Enorme effecten'
"We hebben de windtunnelmetingen en berekeningen enkele weken na de eerste tests opnieuw uitgevoerd omdat ik de enorme effecten bijna niet kon geloven. Maar we vonden steeds dezelfde resultaten", aldus Blocken.
"Omdat wedstrijden soms beslist worden op secondes, kunnen deze verschillen bepalen over winst of verlies. De vaak gehoorde klacht dat motoren de uitkomst van wedstrijden kunnen beïnvloeden, is dus terecht."
De hoogleraar maakt het voorbehoud dat de tijdswinsten zijn berekend zonder weersinvloeden. "Als er tegenwind is, zijn de winsten groter. Als er rugwind of zijwind is, zijn de winsten lager. Hoe sterker de zijwind, hoe moeilijker het is voor een renner om nog in de windluwte achter de motor plaats te nemen."
Tijdswinst wielrenner achter motor
| Afstand | Tijdswinst | Weerstand | Snelheid |
| 0,48 m | 29,3 sec | -71% | +48,9% |
| 4,8 m | 9,3 sec | -36% | +15,6% |
| 15 m | 4,0 sec | -18% | +6,7% |
| 30 m | 2,6 sec | -12 % | +4,2% |
| 50 m | 1,4 sec | -7% | +2,4% |
| Bron: TU Eindhoven |
De internationale wielerunie UCI schrijft de bestuurders van motoren duidelijke regels voor tijdens de koers.
Zo wordt bij een tijdrit bijvoorbeeld een volgmotor - die voor een renner als referentie dient om de route volgen - geacht minstens tien seconden voor de renner te blijven. Dat komt neer op een afstand tussen de 100 en 150 meter, afhankelijk van de snelheid van de renner.
De motoren rijden bij een vlakke koers doorgaans 30 tot 50 meter voor de renners.
"We krijgen van de UCI duidelijke instructies met betrekking tot onze motoren. De UCI kan een waarschuwing uitdelen en de motoren zelfs uit de koers nemen als ze zich niet aan de regels houden", zegt NOS-regisseur Pim Marks, die regelmatig bij wielerkoersen aanwezig is.
Motor RAI één dag geschorst
De UCI schorste dit jaar tijdens de Giro d'Italia nog een motor van de RAI voor het te dicht op het peloton rijden. Zowel de cameraman als bestuurder mocht één dag niet in de koers meerijden.
"Ik denk dat door het onderzoek de regels niet zomaar zullen worden veranderd", aldus Marks. "Onze camera's zijn zo geavanceerd dat we van grote afstand alles van dichtbij heel goed in beeld kunnen brengen. Wij filmen met de televisiemotor overigens nooit in een rechte lijn achter een renner, maar altijd in een schuine lijn."
Soms kruipen renners één á twee seconden in ons wiel.
"De regels zijn de afgelopen jaren aangescherpt, ook vanwege het veiligheidsaspect", vertelt NOS-commentator Sebastiaan Timmerman, die dikwijls vanaf de motor verslag doet van wielerwedstrijden.
"Vroeger waren er veel meer motoren in de koers. Een jaar of vijftien geleden was het nog heel normaal dat er een stuk of zes motoren voor een massasprint reden. Tegenwoordig mogen in de laatste twintig kilometer van een etappe maar twee motoren voor het peloton en twee erachter rijden."
Handig profiteren
Timmerman maakt ook weleens mee dat renners even handig profiteren van de situatie. "Soms zie je renners weleens één à twee seconden in het wiel van de motor kruipen, maar duiken direct weer weg, om geen straf te krijgen. Wij proberen op de motor die situatie in ieder geval zoveel mogelijk te vermijden."
Motoren en wielerkoersen. Hoe dan ook, het blijft omgeven door een flink spanningsveld. Ook Tom Dumoulin weet dat als geen ander.
