Het is onduidelijk of de maatregelen werken die het kabinet heeft genomen tegen schulden die ontstaan door te veel ontvangen toeslagen. Dat concludeert de Algemene Rekenkamer, die er ook op wijst dat het voorschottensysteem het risico vergroot dat mensen hun financiële situatie niet goed kunnen overzien. "Het is echt voor veel mensen te complex", zegt ook bewindvoerder Aat van Rhijn.
Bijna ieder huishouden krijgt een of meerdere toeslagen van de Belastingdienst. Dat kan een huurtoeslag zijn, een zorgtoeslag, kinderopvangtoeslag of kindgebondenbudget. De toeslagen zijn bedoeld als inkomensondersteuning. Uit cijfers die Nieuws & Co en Nieuwsuur gisteren onthulden, blijkt dat in 16 procent van de gevallen te veel geld door de Belastingdienst wordt overgemaakt.
Dat geld moet worden terugbetaald. Voor de meeste mensen is dat geen probleem. Maar 17 procent van de huishoudens is er na een jaar nog niet vanaf. En voor 550.000 huishoudens duurt het zelfs langer dan twee jaar om de schulden weg te werken.
Ik was weer terug bij af.
De Algemene Rekenkamer heeft onderzoek gedaan naar de zogeheten toeslagschulden. Bij de mensen die langer dan twee jaar te veel toeslag hebben gekregen en moeten terugbetalen, blijkt dat die schulden groot zijn. Zo gaat het vaak om meer dan 10 procent van het netto maandinkomen.
Het zijn vooral alleenstaande moeders en vaders, en verrassend genoeg ook de huishoudens met een bruto-inkomen van 71.000 euro die lang moeten terugbetalen. "Je moet dan denken aan veertigers die net in de kleine kinderen zitten en die te veel kinderopvangtoeslag en kindgebondenbudget hebben gekregen", zegt een woordvoerder.
Hoge voorschotten
Ook ziet de Rekenkamer dat bijna driekwart van alle huishoudens te maken krijgt met te hoge voorschotten. Meestal wordt zoiets snel gecorrigeerd, maar soms kan het ook twee tot vier jaar duren voordat er bericht komt dat er geld moet worden terugbetaald aan de Belastingdienst.
Zo ook bij de 29-jarige Nikie. Ze had al schulden, maar die waren bijna helemaal afbetaald en opeens ontving ze nog een vordering van de Belastingdienst. "Ik moest 10.000 euro terugbetalen omdat ik te veel kindgebondenbudget, huur- en zorgtoeslag had gekregen. Ik was weer terug bij af."
Bewindvoerder Van Rhijn herkent dat. Ook hij heeft klanten die bijna uit de problemen zijn en dan komt er opeens bericht van de Belastingdienst dat er nog een toeslagenschuld staat. "Het kan best een tijd duren voor er een definitieve berekening is. En dan is het zuur als je dacht bijna uit de problemen te zijn."
"Mijn weekgeld ging van 90 naar 80 euro", vertelt Nikie, "terwijl ik drie kleine kinderen heb. Dat betekende Marktplaats afstruinen voor verjaardagen, geen uitjes naar de Efteling en soms at ik alleen een eitje: want eten en drinken voor de kinderen is belangrijker."
Tweede Kamer
Inmiddels heeft Nikie haar schuld bij de Belastingdienst bijna helemaal weggewerkt. En hoopt ze binnenkort zelf haar financiële zaken weer te gaan regelen. "Ik ga een budgettraining doen en hoop nooit meer in de problemen te komen. Ik wil mijn kinderen kunnen geven waar ze recht op hebben."
Het rapport van de Algemene Rekenkamer is vanmiddag aangeboden aan de Tweede Kamer.
