'Bij de Toppers staat de minister-president naast een bakker'

• Carmen Dorlo

  redacteur Online

Het idee ontstond 16 jaar geleden tijdens een concert van René Froger: "Wat nou als we een leuk avondje in elkaar zetten voor familie en vrienden? Lekker zingen en doen en weet ik wat."

Nu, 15 jaar na het eerste concert, is 'dat geintje' uitgegroeid tot de concertreeks Toppers in Concert van bijna vijftig concerten in de Johan Cruijff Arena, met inmiddels meer dan 3 miljoen bezoekers.

"Je zou bijna zeggen dat het gaat wennen", vertelde Gerard Joling tijdens de generale repetitie aan verslaggever Martijn van der Zande. "Maar als je dan aan het repeteren bent, denk je 'god, wat is het weer een kluif'. Het is ongelooflijk dat het al zo lang standhoudt. Van een grap tot een enorm evenement."

Vanavond en morgen wordt het 15-jarige jubileum van Toppers in Concert gehouden in Amsterdam. Tienduizenden, soms wel honderdduizenden mensen komen elk jaar af op het meezingfestijn van Gerard Joling, René Froger, Jan Smit en Jeroen van der Boom.

Ook de 18-jarige Michiel is er vanavond bij. Het is zijn eerste keer bij de Toppers. "Ik hoorde mijn moeder er elke keer over. Die was steeds zo enthousiast. Toen zag ik ook nog filmpjes op sociale media en dacht ik: hier moet ik bij zijn."

De nummers die worden gezongen, zijn niet per se zijn stijl, gaat hij verder. "Het zijn de show en het feest eromheen die mij aanspreken. Als je daar zit, ga je vanzelf wel meedoen", verwacht hij. "Of we het nu willen of niet."

Volgens de 59-jarige Joling is de kracht inderdaad het feestgevoel. "Het is een soort Koningsdag. Mensen kunnen zich verkleden, weten al een paar weken van tevoren wat ze gaan aandoen. Ze komen met bussen uit het hele land: Limburg, Groningen, Friesland. Wij denken ook weleens: hoe is dat mogelijk na al die jaren?"

Rutte naast de bakker

Ook Jan Smit herkent zich in die vibe. "Het is een echt evenement dat zich kan meten met Koningsdag of een carnavalsdag. Heel Nederland loopt uit en komt samen. Mijn familie, vrienden, buren: ik moet zo veel kaartjes ronselen." Dat is volgens René Froger ook het mooist aan de Toppers. "De minister-president kan bij wijze van spreken naast de bakker staan. Het is echt een concert voor iedereen, en daar ben ik wel het meest trots op."

Michiel kijkt uit naar de uitgedoste mensen. "Ik denk dat ik me heel erg ga vermaken met rondkijken." Hij zit zelf in het rode vak. "We doen een bordeauxrood shirtje aan, maar houden het dit jaar nog rustig. Wie weet heb ik volgend jaar wel pauwenveren op mijn hoofd."

Volgens Willie Oosterhuis, docent aan de school van het Nederlandse lied en presentator van Mega Piraten Festijn, zijn meezingfestijnen relevanter dan ooit. "Juist omdat het veel dieper gaat dan feestvieren. Het gaat om wie wij zijn als mensen. Wij willen samen zijn. We hebben elkaar nodig om ons samen één te voelen", legt hij uit.

"Laten we eerlijk zijn. De grootste hits van de Stones zijn ook meezingers. De beste blues- en rocknummers hebben dat ook: een appèl op het fysiek meedoen met een feest." Het gaat om meezingen, actief meedoen, zegt Oosterhuis. "Wij zijn niet alleen in ons hoofd één, maar ook in ons lichaam."

Veel sneller een dagje weg

Volgens Oosterhuis zijn meezingfestijnen als de Toppers een grote versie van het volksfeest van vroeger. "Vroeger gingen we met de fiets naar de kermis of de braderie. Met meerdere generaties tegelijk. Dat was het feest dat we allemaal wilden vieren, waar we samen wilden zijn. Daarom is bijvoorbeeld het damesvoetbal ook een groot succes: omdat we het met zijn allen vieren."

Nu is het veel normaler geworden om meerdere keren per jaar naar bijvoorbeeld de Ziggo Dome te gaan, zegt Oosterhuis. "Vroeger reisde je niet verder dan 10 kilometer naar de kermis. Misschien 40 kilometer als je met de auto ergens naartoe ging. Nu is de wereld kleiner geworden, je gaat veel sneller even een dagje naar Amsterdam."

Toch is er ook een omgekeerde beweging te zien, zegt Oosterhuis. "Die kermissen zijn nooit weggegaan, alleen zijn ze opgehouden met groter worden. Ooit was het bijzonder om Marco Borsato naar de kermis te halen, maar dat gebeurt nu niet meer." Kermissen en braderieën nemen geen risico's meer met grote dure acts, maar gaan weer terug naar het dorpsfeest. "Dat is dan weer mooi, omdat de jonge artiesten daardoor ook meer kansen krijgen."

Het concept Toppers in Concert zal nog wel 15 of misschien 30 jaar bestaan, zegt Gerard Joling. Maar of de mannen dat volhouden, is de vraag. "Dan zitten René en ik tegen de 90 aan. Als het qua gezondheid kan, zeker. En Jan is dan pas in de 60, dus die is dan sowieso nog bezig."

Volgens Oosterhuis kunnen de Toppers zeker blijven bestaan, maar moeten ze wel vernieuwen. "Ze hebben nu alle medleys wel gehad. Ze moeten de tijdsgeest volgen, snappen wat er buiten gebeurt. Dit jaar kun je zomaar een hiphopmedley verwachten bij de Toppers."

Het belangrijkste is om niet te doen wat het volk wil, maar om te weten wat ze willen, gaat hij verder. "Ze willen feest. Verrassing. Meezingen. Warm en gezellig hebben. Eigenlijk vragen ze je om een frikandel speciaal, omdat ze niet anders kennen. Maar geef ze eens een keer een gehaktbal met satésaus, dan denken ze: shit, dat is eigenlijk ook wel lekker."